آیا شیمی درمانی موثر است؟ اهداف، عوارض و میزان تاثیر آن

شیمی درمانی با از بین بردن سلول های سرطانی در بدن شما کار می‌کند. بسته به نوع و مرحله سرطان ،  شیمی درمانی، تومورهای اولیه یا سلول‌هایی را که به سایر قسمت‌های بدن شما گسترش‌یافته‌اند را، هدف قرار می‌دهد. شیمی درمانی همچنین به  درمان درد مربوط به سرطان، کمک کند. در این مقاله روند تاثیرگذاری شیمی درمانی را، مورد بررسی قرار داده‌ایم. با ما همراه باشید.

شیمی درمانی چیست؟

شیمی درمانی در لغت به معنای درمان دارویی است. در درمان سرطان، شیمی درمانی به معنی درمان با دارو‌هایی است که سلول‌ها را از بین می‌برد (سیتوتوکسیک). ممکن است یک داروی شیمی درمانی یا ترکیبی از دارو‌های مختلف شیمی درمانی دریافت کنید. در حال حاضر بیش از ۱۰۰ داروی مختلف در دسترس است و دارو‌های جدید همیشه در حال توسعه هستند. شیمی درمانی نوعی داروی سرطان است و ممکن است همراه با انواع دیگر دارو‌های سرطان مانند درمان‌های بیولوژیکی نیز مصرف شود.

آیا شیمی درمانی تاثیر دارد؟

اینکه شیمی درمانی برای شما درمان مناسبی است یا نه به عوامل زیادی بستگی دارد:

• نوع سرطانی که دارید.
• جایی که سرطان در بدن شما شروع می‌شود.
• سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ چگونه به نظر می‌رسند (درجه).
• آیا سرطان گسترش یافته است.

شانس درمان شیمی درمانی به نوع سرطانی که دارید بستگی دارد. برخی از انواع سرطان که بسیاری از افراد با شیمی درمانی از آن‌ها درمان می‌شوند. نمونه‌هایی از سرطان‌هایی که شیمی‌درمانی واقعاً مؤثر است، سرطان بیضه و لنفوم هوچکین است.

برای برخی از سرطان‌ها، شیمی درمانی نمی‌تواند خود سرطان را درمان کند، اما ترکیب آن با سایر انواع درمان می‌تواند به درمان سرطان کمک کند. به عنوان مثال، بسیاری از افراد مبتلا به سرطان سینه یا سرطان روده پس از جراحی شیمی درمانی می‌شوند تا خطر عود سرطان را کاهش دهند.
در برخی از سرطان‌ها که هیچ درمانی ندارند، پزشک ممکن است به دلایلی شیمی درمانی را توصیه کند. این‌ها:

• کوچک شدن سرطان
• از بین بردن علائم
• با تحت کنترل نگه داشتن سرطان یا در حال بهبودی، عمر خود را طولانی کنید.

اهداف شیمی درمانی

شیمی درمانی، اغلب در ترکیب با سایر روش‌های درمانی مانند جراحی، پرتودرمانی یا هورمون درمانی استفاده می‌شود. اگر پزشک شما شیمی درمانی را به عنوان گزینه‌ای برای درمان سرطان شما توصیه کرده است، درک اهداف درمان، بسیار مهم است. سه هدف اصلی برای شیمی درمانی وجود دارد:

• درمان
• کنترل
• تسکین

درمان سرطان

در صورت امکان ، از شیمی درمانی برای بهبود سرطان استفاده می‌شود ، به این معنی که سرطان را کامل ازبین برده و کمک می‌کند، سرطان دیگر بر نگردد. علاج کلمه‌ای است که پزشکان اغلب در مورد سرطان یا لوسمی از آن استفاده می‌کنند. این بدان معنی است که هیچ علامتی از سرطان پس از درمان وجود ندارد. همچنین ممکن است شنیده باشید که پزشکتان در مورد بهبودی کامل یا بهبودی جزئی صحبت می‌کند.

کنترل سرطان

در صورت عدم امکان درمان کامل، هدف از شیمی درمانی، کنترل بیماری است. در این موارد، از شیمی درمانی برای کوچک کردن تومور‌ها یا جلوگیری از رشد و گسترش سرطان استفاده می‌شود. این می‌تواند به فرد سرطانی کمک کند تا احساس بهتری داشته باشد و عمر طولانی‌تری داشته باشد.
در بسیاری از موارد، سرطان به طور کامل از بین نمی‌رود، بلکه به عنوان یک بیماری مزمن مانند دیابت کنترل می‌شود. در برخی موارد، سرطان ممکن است برای مدتی از بین برود، اما دوباره برگردد.

تسکین علائم سرطان

 از شیمی درمانی می‌توان برای تسکین علائم ناشی از سرطان نیز استفاده کرد. به این عمل فرآیند، شیمی درمانی تسکینی یا درمان با قصد تسکین گفته می‌شود.
هنگامی که سرطان در مرحله پیشرفته باشد، احتمالاً قابل کنترل نیست و گسترش یافته است. هدف از انجام شیمی درمانی، بهبود کیفیت زندگی یا کمک به فرد در احساس بهتر باشد..
علاوه بر درمان سرطان، شیمی درمانی می‌تواند برای آماده‌سازی افراد مبتلا به بیماری‌های مغز استخوان برای درمان سلول‌های بنیادی مغز استخوان، و یا برای  اختلالات سیستم ایمنی بدن مورد استفاده قرار گیرد.

آزمایشاتی که برای اندازه گیری میزان اثربخشی، استفاده می شود

در طول برنامه درمانی، پزشک باید پیشرفت شما را برای اندازه‌گیری اثربخشی شیمی درمانی بررسی کند. بسته به نوع و مرحله سرطان، پزشک از چندین روش استفاده می‌کند. عبارت‌اند از:

• آزمایش خون: از جمله شمارش کامل خون (CBC)، گلبول‌های قرمز و سفید خون، پلاکت‌ها و غیره اندازه‌گیری می‌شود.
• عکسبرداری با تشدید مغناطیسی (MRI) و توموگرافی کامپیوتری (CT) تومور‌های سرطانی را اندازه‌گیری می‌کند تا ببیند آیا کوچک شده‌اند. ، رشد کرده‌اند یا گسترش یافته‌اند.
• آزمایشات نشانگر تومور: میزان سلول‌های سرطانی را از طریق نمونه‌های خون، بافت یا ادرار اندازه‌گیری می‌کند.

پزشکان چند بار پاسخ بدن به شیمی درمانی را اندازه گیری می‌کنند؟

قبل از هر جلسه شیمی درمانی، پزشک برای اطمینان از اینکه درمان برای شما بی‌خطر است، میزان درمان را، ارزیابی می‌کنند. به عنوان مثال اگر تعداد CBC شما بسیار کم است، پزشک به شما توصیه می‌کند که برای یک روز دیگر درمان خود را زمانبندی کنید.
به خاطر داشته باشید که یک چرخه کامل درمان، شامل روز‌هایی است که شیمی درمانی می‌کنید و همچنین هفته‌هایی که در دوره نقاهت هستید، می‌شود.

انواع پاسخ به شیمی درمانی

هنگام تعیین اثربخشی شیمی درمانی، پزشک تعیین می‌کند که بدن شما چگونه به این روش درمانی پاسخ می‌دهد. پاسخ‌های درمان عبارت‌اند از:

• پاسخ کامل: این بدان معنی است که هیچ سرطانی قابل تشخیص در بدن شما باقی نمانده است.
• پاسخ جزئی: در پاسخ جزئی، شیمی درمانی به کوچک شدن تومور‌های سرطانی و جلوگیری از شیوع بیماری کمک کرده است، اما سلول‌های سرطانی هنوز در بدن شما وجود دارند.
• بیماری پایدار: در این مرحله، شیمی درمانی میزان سرطان در بدن شما را تغییر نداده است و تومور‌هایی که قبلاً داشته‌اید کوچک یا بزرگ هم نشده‌اند.
• پیشرفت بیماری: متأسفانه در این مرحله، سرطان رشد کرده است و شواهدی از بیشتر شدن بیماری، از قبل از شروع شیمی درمانی وجود دارد. همچنین ممکن است آزمایش‌ها نشان دهنده گسترش سرطان به مناطق جدید باشد.

علائم بهبودی ناشی از شیمی درمانی

بسته به نوع و مرحله سرطان شما، در صورت درمان بیماری، ممکن است شاهد بهبود علائم سرطان باشید. نکته مهم این است که، صرفاً وجود علائم بهبودی به معنی مؤثر بودن شیمی درمانی نیست؛ شما حتماً باید آزمایشات میزان اثربخشی را انجام دهید. علائم بهبودی عبارت‌اند از:

• بهبودی سطح انرژی
• کاهش درد
• کاهش تورم در غدد لنفاوی

آیا عوارض جانبی شیمی درمانی، به معنی بهبود سرطان است؟

شیمی درمانی هم سلول های سرطانی و هم سلول های سالم را از بین می برد؛ به همین دلیل شامل عوارض جانبی می باشد. متاسفانه، شیمی درمانی به علت ایجاد عوارض جانبی مانند خستگی زیاد، ریزش مو و  حالت تهوع مشهور است.
برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی شدیدتری را نسبت به دیگران تجربه کنند. به طور کل ، عوارض جانبی راهی موثر برای تشخیص اینکه شیمی درمانی شما موثر است، نمی باشد. حتی عوارض جانبی شدید لزوماً به این معنی نیست که درمان شما به طور موثری سلول های سرطانی را از بین برده است.

سایر روش های درمانی که همزمان با شیمی درمانی تجویز می شود!

در برخی اوقات، پزشک همزمان با شیمی درمانی، درمان های دیگری را تجویز می‌کند. این درمان‌ها شامل موارد زیر است:

• درمان‌های هدفمند:  در تارگت تراپی که نام دیگر درمان هدمند است، پروتئین‌ها و گیرنده‌های خاص سرطان را هدف قرار می‌دهند تا سلول‌های سرطانی را از بین ببرند و از گسترش آنها جلوگیری کنند.
• ایمنوتراپی: در ایمنی درمانی از داروهایی استفاده می شود؛ که سیستم ایمنی بدن شما را تقویت می کنند. بنابراین قادر است سلول های سرطانی را قبل از رشد نابود کند.
• هورمون درمانی: از رشد برخی سرطان ها مانند سرطان سینه ، سرطان رحم و سرطان پروستات، به کمک هورمون درمانی،  جلوگیری می شوند.

معمولاً شیمی درمانی چه مدت طول می کشد؟

شیمی درمانی در طی چند هفته انجام می شود. هدف این است که وقتی سلولهای سرطانی بیشترین فعالیت را دارند ، هدف قرار بگیریم و در عین حال به بدن اجازه دهیم تا سلولهای سالم ساخته شود. هنوز ، برنامه دقیق درمان شما به موارد زیر بستگی دارد:

• نوع سرطانی که دارید
• مرحله سرطان
• انواع داروهای شیمیایی مورد استفاده ،
• انجام دادن درمان های دیگر به طور همزمان با شیمی درمانی
• دلیل اصلی استفاده از شیمی درمانی
• چگونه سرطان شما به درمان پاسخ می دهد
• چگونه شما درمان را تحمل می کنید
• سایر شرایط سلامتی مانند دیابت یا بیماری های قلبی

با در نظر گرفتن همه این عوامل ، پیش بینی یک جدول زمانی دقیق، برای شروع شیمی درمانی دشوار است. این روش درمانی ممکن است برای بعضی افراد بلافاصله موثر واقع می شود ، در حالی که برای برخی افراد، در طی چندین ماه یا چندین دوره طول می کشد.