امروزه سرطان سینه یکی از مهم‌ترین مشکلات سلامتی در بانوان است. اگرچه پیشرفت قابل توجهی در تشخیص و درمان زودهنگام سرطان سینه در نتیجه توسعه فناوری و تحقیقات علمی حاصل شده است، درمان قطعی این بیماری همچنان در حال بررسی است. خوشبختانه امید به زندگی و درمان کامل در سرطان سینه بالا است و هرچه این بیماری زودتر تشخیص داده‌ش.د، شانس درمان نیز بالا می‌رود. در این بخش قصد داریم به توضیح کامل سرطان سینه، علائم آن و انواع درمان سرطان سینه بپردازیم. باما همراه باشید.
در این مقاله می خوانید :
سرطان سینه چیست؟
سرطان سینه یا سرطان پستان که شایع‌ترین سرطان در زنان است، توموری بدخیم است که از بافت سینه شروع می شود و خانم ها و آقایان را می‌تواند درگیر کند. این سرطان زمانی رخ می‌دهد که سلول‌ها طبیعی پستان تغییر کنند و خارج از کنترل شروع به رشد نمایند. البته هر توده‌ای بدخیم نیست ولی لازم است جهت بررسی بیشتر و اطمینان خاطر به پزشک معالج مراجعه گردد.
رشد سریع و زیاد سلول‌ها در تومورهای خوش‌خیم و بدخیم وجود دارد. تومورهای بدخیم این رشد به صورت غیرقابل مهار ادامه پیدا می‌کند و درصورتی‌که درمان به موقع صورت نگیرد ممکن است تمام قسمت‌های بدن تحت تاثیر قرار دهد.
سرطان پستان ممکن است در مراحل اولیه علائمی را ایجاد نکند اما فرد می‌تواند با لمس کردن سینه وجود توده را در آن بررسی کند. هر چه سرطان سینه زودتر تشخیص داده شود، درمان آن آسان‌تر خواهد بود.
علائم سرطان سینه
گاهی سرطان سینه قبل از ظاهر شدن علائم قابل تشخیص است، هرگونه ناهنجاری در تست ماموگرافی یا به صورت خود آزمایی و یافتن توده در سینه که برطرف نمی‌شود، می‌توانند نشانه‌ای از سرطان سینه باشند. البته تمامی توده‌ها سرطانی نیستند و در صورت وجود توده باید به پزشک مراجعه کنید تا توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار بگیرد. علائم سرطان سینه عبارت‌اند از :
- خارج شدن ترشح از سینه
- تو رفتگی نوک سینه
- تغییر در پوست سینه
- وجود علائمی مانند قرمزی، تغییر در بافت و چروکیده شدن پوست سینه
- احساس درد در بافت سینه
- بزرگ شدن سینه
- تفاوت شکل بین دو سینه
- دردی که قبلا در طول دوره قاعدگی احساس نشده است.
- ضخیم شدن یا تحریک پوست سینه.
- تورم یا توده بدون درد در سینه یا زیر بغل
- قرمزی یا زخم در نوک پستان
- پوسته پوسته شدن نوک پستان
- ترشحات صورتی یا قرمز از نوک پستان
- ضعف
- خستگی
- کاهش وزن
دلایل ابتلا به سرطان سینه
هر فردی حتی بدون داشتن عوامل خطر یا سابقه خانوادگی نیز این امکان را دارد که به سرطان سینه مبتلا شود. به طور کلی عمال خطری که باعث سرطان سینه می‌شوندف عبارت‌اند از:
- جنسیت: ابتلا به سرطان در زنان شایع‌تر از مردان است.
- سن: با افزایش سن احتمال ابتلا به سرطان سینه نیز افزایش می‌یابد.
- سابقه خانوادگی: احتمال ابتلا به سرطان در افرادی که سابقه خانوادگی دارند بیشتر است.
- شروع عادت ماهانه در سن کم و یائسگی در سن بالا می تواند احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
- زنانی که بعد از سن ۳۰ سالگی هستند و از روش‌های پیشگیری استفاده می‌کنند، همچنین بچه ندارند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه هستند.
- مصرف قرص‌های پیشگیری می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
- اضافه وزن و چاقی، همچنین مصرف غذاهای چرب می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
- مصرف بیش از حد از مشروبات الکلی می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
- داشتن فعالیت بدنی و ورزش به طور منظم می‌تواند به احتمال بروز سرطان سینه را کاهش دهد.
- برخی از عوامل محیطی مانند افرادی که در قسمت فوقانی بدن تحت رادیوتراپی قرار گرفته‌اند می‌توانند در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار بگیرند.
- علت ژنتیکی و جهش های ژنی و علت هورمونی از دیگر مواردی است که می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
مرحله بندی سرطان سینه
پس از تشخیص سرطان سینه، بررسی می‌شود که آیا سلول‌های سرطانی در سینه یا سایر قسمت‌های بدن گسترش یافته‌اند. ما این فرایند را “مرحله بندی سرطان سینه” می‌نامیم. دانستن مرحله سرطان برای انتخاب بهترین درمان مهم است. در سیستم مرحله بندی، سرطان سینه با عددی بین ۰ تا ۴ نشان داده می‌شود:
مرحله ۰ (سرطان درجا)
سرطان‌های درجا سرطان‌هایی هستند که در محل خود باقی مانده اند و به محیط اطراف سرایت نکرده اند. دو نوع سرطان در محل وجود دارد.
کارسینوم مجرای درجا (DCIS) (کارسینوم داخل مجاری): یک وضعیت پیش سرطانی در مجاری شیر است. سلول‌های غیرطبیعی در خارج از مجرا و به بافت سینه اطراف پخش نشده اند. اما گاهی اوقات اگر DCIS درمان نشود، سرطان رخ می‌دهد که می‌تواند گسترش یابد.
کارسینوم لوبولار در محل (LCIS): چنین وضعیتی در واقع سرطان نیست. وجود سلول‌های غیر طبیعی در لوبول‌ها. این سلول‌های غیر طبیعی نشانه ای از خطر بالا هستند. این بدان معنی است که یک زن مبتلا به LCIS خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد که می‌تواند در آینده به هر دو سینه سرایت کند.
مرحله‌ی ۱
اندازه تومور ۲ سانتی متر یا کمتر است و سلول‌های سرطانی در خارج از سینه (غدد لنفاوی) پخش نشده اند.
مرحله ۲
دو نوع مختلف از مرحله دو سرطان سینه وجود دارد که شامل موارد زیر است:
۲A: تومور ۲ سانتی متر یا کمتر است و به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته است. یاتومور بزرگ‌تر از ۲ سانتی متر، کوچک‌تر از ۵ سانتی متر است و به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش نیافته است.
۲B: تومور بزرگ‌تر از ۲ سانتی متر اما کمتر از ۵ سانتی متر است و به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته است. یاتومور بزرگ‌تر از ۵ سانتی متر است اما به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش نیافته است.
مرحله ۳ سرطان سینه
این مرحله نیز به سه نوع مختلف تقسیم می‌شود:
۳A: تومور ۵ سانتی متر یا کمتر است و به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته است و غدد لنفاوی به بافت‌های اطراف یا به یکدیگر متصل هستند. یاتومور بزرگ‌تر از ۵ سانتی متر است و به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته است و غدد لنفاوی به بافت‌های اطراف یا به یکدیگر چسبیده اند.
۳B: تومور می‌تواند به هر اندازه‌ای باشد و به بافت‌های مجاور سینه (پوست یا دیواره قفسه سینه، دنده‌ها یا ماهیچه‌های دیواره قفسه سینه) گسترش یافته است و یا ظاهر پوست پرتقالی روی سینه دارد. سلول‌های تومور به غدد لنفاوی در قفسه سینه (زیر دنده‌ها) گسترش یافته اند. سرطان سینه التهابی مرحله ۳B در نظر گرفته می‌شود.
۳C: تومور ممکن است به هر اندازه ای باشد، ممکن است به بافت‌های مجاور سینه (پوست یا دیواره قفسه سینه، دنده‌ها یا ماهیچه‌های دیواره قفسه سینه) گسترش یافته باشد. وسلول های تومور به هر دو غدد لنفاوی زیر بغل و غدد لنفاوی در قفسه سینه (زیر دنده‌ها) گسترش یافته اند. یاتومور به غدد لنفاوی زیر استخوان ترقوه گسترش یافته است. علاوه بر این، به غدد لنفاوی زیر بغل گسترش یافته یا نیست. سلول‌های تومور به غدد لنفاوی بالای استخوان ترقوه گسترش یافته اند. به غدد لنفاوی زیر بغل و قفسه سینه گسترش می‌یابد یا وجود ندارد.
مرحله ۴
سلول‌های سرطانی در خارج از سینه به سایر قسمت‌های بدن (مانند استخوان، ریه، کبد یا مغز) گسترش یافته اند.
نحوه تشخیص سرطان سینه
برای تشخیص سرطان پستان ابتدا سینه معاینه فیزیکی می‌شود بعد از معاینه فیزیکی فرد باید آزمایشاتی را انجام دهد. این آزمایشات تشخیصی شامل:
- ماموگرافی
- سونوگرافی
- بیوپسی
تست ماموگرافی سینه
تست ماموگرافی ماهیت توده را مشخص خواهد کرد. این تست به تنهایی کافی نیست و باید تست‌های تشخیصی دیگری انجام شود.
همچنین بخوانید: مقایسه ماموگرافی با ترموگرافی
سونوگرافی سینه
این تست تصاویری از بافت داخل سینه در اختیار پزشک قرار می‌دهد و نشان می‌دهد که این توده سرطانی است یا غیرسرطانی.
بیوپسی یا نمونه‌برداری از بافت سینه
اما از روش‌های قطعی تشخیص سرطانی بودن توده می‌توان به روش بیوپسی سینه اشاره کرد. نمونه کوچکی از توده با وارد کردن سوزن به سینه گرفته می‌شود و برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده خواهد شد.
آیا تستی برای تشخیص و غربالگری سرطان سینه وجود دارد؟
بلی، پزشکان به این منظور از نوع خاصی از تصویربرداری با اشعه x به نام ماموگرام استفاده می‌کنند. اگر در ماموگرافی نکته غیرطبیعی درمورد سرطان سینه باشد، پزشکان معمولا آن را با آزمایش دیگری به نام بیوپسی پیگیری می‌کنند. در این روش یک یا چند نمونه کوچک از بافت پستان به کمک نمونه‌برداری سوزنی حین سونوگرافی یا با جراحی کوچک گرفته می‌شود. و توسط پاتولوژیست زیر میکروسکوپ قرار می‌گیرد (توضیحات کامل‌تر در مبحث غربالگری).
درمان سرطان سینه
اغلب بیماران به کمک یک یا چند روش درمانی ذیل درمان می‌شوند:
- جراحی ماستکتومی
- جراحی لامپکتومی
- شیمی درمانی
- هورمون درمانی
- درمان هدفمند یا تارگت تراپی
- ایمنوتراپی
- پرتودرمانی
جراحی با توجه به نوع و اندازه تومور و وضعیت و شرایط بیمار تعیین می‌شود.
ماستکتومی
ماستکتومی یا برداشتن کل پستان پس از این روش می‌توان جراحی بازسازی پستان را انجام داد. این جراحی در شرایطی انجام می‌شود که سرطان تهاجمی باشد. در این جراحی رادیکال تعدیل شده، سینه و گره‌های لنفاوی زیربغل برداشته خواهد شد اما عضلات زیر قفسه سینه باقی می‌ماند. در صورتی که سرطان متاستاز نداده باشد این جراحی به تنهایی موثر است، در غیر این صورت این جراح به تنهایی موثر نخواهد بود.
لامپکتومی
لامپکتومی و جراحی حفظ پستان در این روش تنها بافت بدخیم خارج می‌شود و مابقی پستان حفظ می‌گردد. بعد از جراحی، رادیوتراپی یا هورمون درمانی برای بیمار در نظر گرفته می‌شود. در این روش از بافت سینه محافظت خواهد شد. در این روش گره‌های لنفاوی زیر بغل بررسی میزان پخش شدگی سرطان مشخص می‌شود.
شیمی درمانی
شیمی درمانی با استفاده از داروها سلول‌های بدخیم ازبین می‌روند یا رشد آنها متوقف می‌گردد ممکن است با توجه به نوع و مرحله بیماری قبل از جراحی به منظور کوچک کردن تومور و سهولت در جراحی یا بعد از جراحی به منظور از بین بردن بقایای تومور و کاهش احتمال عود تومور استفاده شود.
هورمون درمانی
برخی از انواع سرطان سینه در حضور هورمون‌ها رشد می‌کنند در این روش درمانی تجویز داروهای ضد هورمونی از ساخت و ترشح این هورمون‌ها در بدن ممانعت به عمل می‌آورد و جلوی رشد تومورهای وابسته به هورمون گرفته می‌شود.
درمان هدفمند
برخی داروها به طور خاص و فقط بر روی سلول‌های بدخیم اثر می‌گذارند که به این نوع درمان تارگت تراپی یا درمان هدفمند گفته می‌شود. در صورتی که تومور بدخیم سینه از انواع قابل درمان با این نوع داروها باشد از این روش درمانی استفاده خواهد شد.
ایمنی درمانی
در این روش درمانی از تحریک سیستمی بدن جهت مبارزه با بدخیمی استفاده می‌شود. ایمونوتراپی ممکن است در کنار شیمی درمانی برای درمان سرطان پستان استفاده شود.
پرتو درمانی
در روش پرتودرمانی سلول‌های بدخیم با پرتوتابی ازبین می‌روند. به‌منظور تثبیت درمان پس از عمل جراحی، پاسخ درمانی با دادن دوزهای خاصی از تابش به ناحیه‌ای که توده در آن قرار دارد افزایش می‌یابد. ازآنجایی‌که بافت سینه به طور کامل برداشته نمی‌شود، به‌ویژه در جراحی‌هایی که شامل رویکرد حفظ پستان است، رادیوتراپی به طور معمول برای حذف سلول‌های سرطانی که ممکن است در سطح میکروسکوپی در بافت باقی بمانند انجام می‌شود.
غربالگری سرطان سینه چیست؟
روشی است که پزشکان نشانه‌های اولیه بدخیمی را در افرادی که هیچ علامتی از ابتلای به بدخیمی ندارند جستجو می‌کنند. ارزیابی غربالگری اصلی در سرطان پستان نوع خاصی از تصویربرداری با اشعه x به نام مامو گرافی است هدف از غربالگری کشف مراحل اولیه بدخیمی قبل از داشتن فرصت رشد و انتشار و ایجاد مشکل است.
چه کسانی باید برای بدخیمی سرطان پستان غربالگری شوند ؟
توصیه‌های متفاوتی توسط متخصصان جهت غربالگری صورت گرفته است. همچنین توصیه‌ها براساس میزان احتمال خطر و ابتلای افراد برای هر فرد متفاوت است. برای مثال :افراد با سابقه ابتلای سرطان سینه در فامیل درجه یک ممکن است در ریسک بالاتری برای ابتلا باشند و غربالگری متفاتی را نسبت به بقیه نیاز داشته باشند به طور کلی توصیه به انجام غربالگری از سن ۴۵ تا ۵۰ سالگی با مامو گرافی در فواصل یک تا دو سال در افراد با ریسک متوسط می‌گردد.
اگر مامو گرافی غیر طبیعی گزارش شود چه اتفاقی خواهد افتاد ؟
اگر ماموگرافی نرمال گزارش شود در مرحله اول ارامش خود را حفظ کنید مهم است بدانید از هر ۱۰ مورد ماموگرافی غیرطبیعی حدود ۹ مورد مبتلا به سرطان نیستند. براساس نوع ابنرمالیتی گزارش شده در ماموگرافی ممکن است پزشک تصمیم به تکرار آن در فاصله ۶ ماه بعد یا انجام بیوپسی و نمونه‌برداری از ناحیه مشکوک بگیرد.
بهترین زمان برای انجام ماموگرافی سرطان سینه
در صورتی‌که فرد دارای ریسک فاکتورهای ابتلا به سرطان پستان باشد باید به طور مرتب تست غربالگری سرطان سینه را انجام دهد یا به صورت خودآزمایی سینه های خود را بررسی کند. از این جهت بهتر است که با بافت طبیعی پستان خود آشنا باشید و در صورت وجود هر گونه تغییر در بافت یا نوک پستان و هرگونه علائمی به پزشک متخصص مراجعه کنید.
- زنان ۴۰ تا ۴۴ ساله باید غربالگری ماموگرافی را آغاز کنند.
- زنان ۴۵ تا ۵۴ ساله باید سالانه ماموگرافی غربالگری را انجام دهند.
- زنان ۵۵ سال به بالا نیز باید هر ۲ سال یکبار تست ماموگرافی را انجام دهند.
آیا تومور پستان قابل پیشگیری است؟
واقعیت این است که راه مطمئن و ثابت شده‌ای برای پیشگیری و درمان سرطان سینه وجود ندارد. اما می‌توان با انجام برخی کارها احتمال ابتلا را کاهش داد خیلی از عوامل خطر خارج از کنترل افراد است. مثل افزایش سن اما برخی از آنها قابل کنترل و تغییر است شامل :
- تناسب اندام رسیدن به وزن مناسب و حفظ آن. اضافه وزن و چاقی با افزایش ریسک سرطان پستان بعد از یائسگی همراه است بنابر این حفظ وزن در محدوده مناسب می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.
- ورزش و فعالیت جسمی، مطالعات زیادی تاثیر فعالیت بدنی را بر کاهش ابتلای به این بیماری را اثبات کرده‌اند بنابراین داشتن فعالیت ورزشی با شدت متوسط به میزان ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه در هفته می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
- پرهیز از مصرف الکل، مصرف الکل حتی در میزان کم ریسک سرطان سینه را افزایش می‌دهد.
- رژیم غذایی، مصرف زیاد میوه و سبزیجات و پرهیز از مصرف زیاد گوشت قرمز و چربی احتمالا باعث کاهش ابتلا به سرطان پستان خواهد شد.
- ترک سیگار، سیگار کشیدن با افزایش خطر ابتلا به خصوص در خانم‌های قبل از سن یائسگی همراه است میزان این خطر به سن شروع سیگار و میزان مصرف و طول مدت مصرف بستگی دارد.
سوالات متداول درمورد سرطان پستان
ممکن است شما درمورد ام.آر.آی پستان شنیده باشید و این روش برای هر فردی ممکن نیست بنابراین ام.آر.آی جایگزین ماموگرافی نیست و ممکن است توسط پزشک برای افراد خاصی با ریسک بالا در کنار ماموگرافی توصیه شود.
بیوپسی به صورت سوزنی انجام می‌شود که نیازی به اتاق عمل ندارد و با تزریق چند سی‌سی داروی بی‌حسی می‌توان نمونه‌برداری را انجام داد. از مزایای آن می‌توان به این موارد اشاره کرد که بیمار بیهوش نمی‌شود، به اتاق عمل نمی‌رود، هزینه بیمارستان ندارد و بستری نمی‌شود، همچنین برشی بر روی سینه ایجاد نمی‌شود، بافت پستان نیز تغییر نمی‌کند.
با توجه به شدت پیشرفت بیماری سرطان سینه، نتیجه درمان آن متغیر است. در صورتی که بیماری در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، قاعدتاً درصد بهبود و درمان این بیماری افزایش خواهد یافت.
