سرطان سینه توموری بدخیم است که از بافت سینه شروع می شود و خانم ها و آقایان را می‌تواند درگیر کند. اما این بیماری در بانوان شایع‌تر است. سرطان پستان زمانی رخ می‌دهد که سلول‌ها طبیعی پستان تغییر کنند و خارج از کنترل شروع به رشد نمایند. سرطان سینه معمولا به دنبال یافتن توده توسط خانم ها در سینه‌هایشان نشان داده میشود البته هر توده‌ای بدخیم نیست ولی لازم است جهت بررسی بیشتر و اطمینان خاطر به پزشک معالج مراجعه گردد.
رشد سریع و زیاد سلول‌ها در تومورهای خوش‌خیم و بدخیم وجود دارد. تومورهای بدخیم این رشد به صورت غیرقابل مهار ادامه پیدا می‌کند و درصورتی‌که درمان به موقع صورت نگیرد ممکن است تمام قسمت‌های بدن تحت تاثیر قرار دهد.
سرطان پستان ممکن است در مراحل اولیه علائمی را ایجاد نکند اما فرد می‌تواند با لمس کردن سینه وجود توده را در آن بررسی کند. هر چه سرطان پستان زودتر تشخیص داده شود، درمان آن آسان‌تر خواهد بود.
علائم سرطان سینه
گاهی سرطان سینه قبل از ظاهر شدن علائم قابل تشخیص است، هرگونه ناهنجاری در تست ماموگرافی یا به صورت خود آزمایی و یافتن توده در سینه که برطرف نمی‌شود، می‌توانند نشانه‌ای از سرطان سینه باشند. البته تمامی توده‌ها سرطانی نیستند و در صورت وجود توده باید به پزشک مراجعه کنید تا توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار بگیرد. از علائم دیگر سرطان سینه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :
- خارج شدن ترشح از سینه
- تو رفتگی نوک سینه
- تغییر در پوست سینه
- وجود علائمی مانند قرمزی، تغییر در بافت و چروکیده شدن پوست سینه
علت و ریسک فاکورهای سرطان سینه
ممکن است فرد حتی بدون داشتن عوامل خطر یا سابقه خانوادگی نیز به سرطان سینه مبتلا شود. ریسک فاکتورهای سرطان سینه از قبیل :
- جنسیت: ابتلا به سرطان در زنان شایع‌تر از مردان است.
- سن: با افزایش سن احتمال ابتلا به سرطان سینه نیز افزایش می‌یابد.
- سابقه خانوادگی: احتمال ابتلا به سرطان در افرادی که سابقه خانوادگی دارند بیشتر است.
- شروع عادت ماهانه در سن کم و یائسگی در سن بالا می تواند احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
- زنانی که بعد از سن ۳۰ سالگی هستند و از روش‌های پیشگیری استفاده می‌کنند، همچنین بچه ندارند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان سینه هستند.
- مصرف قرص‌های پیشگیری می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
- اضافه وزن و چاقی، همچنین مصرف غذاهای چرب می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
- مصرف بیش از حد از مشروبات الکلی می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
- داشتن فعالیت بدنی و ورزش به طور منظم می‌تواند به احتمال بروز سرطان سینه را کاهش دهد.
- برخی از عوامل محیطی مانند افرادی که در قسمت فوقانی بدن تحت رادیوتراپی قرار گرفته‌اند می‌توانند در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار بگیرند.
- علت ژنتیکی و جهش های ژنی و علت هورمونی از دیگر مواردی است که می‌تواند احتمال ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
آیا تستی برای تشخیص و غربالگری سرطان سینه وجود دارد؟
بلی، پزشکان به این منظور از نوع خاصی از تصویربرداری با اشعه x به نام ماموگرام استفاده می‌کنند. اگر در ماموگرافی نکته غیرطبیعی به نفع سرطان سینه باشد پزشکان معمولا آن را با آزمایش دیگری به نام بیوپسی پیگیری می‌کنند. در این روش یک یا چند نمونه کوچک از بافت پستان به کمک نمونه‌برداری سوزنی حین سونوگرافی یا با جراحی کوچک گرفته میشود. و توسط پاتولوژیست زیر میکروسکوپ قرار می‌گیرد (توضیحات کامل‌تر در مبحث غربالگری).
مرحله بندی و استیجینگ سرطان پستان چیست ؟
روشی است که پزشکان متوجه میزان گسترش سرطان در بدن می‌شوند درمان صحیح بدخیمی سینه کاملا بر اساس استیج و مرحله بیماری صورت می‌گیرد.
نحوه تشخیص سرطان سینه
برای تشخیص سرطان پستان ابتدا سینه معاینه فیزیکی میشود بعد از معاینه فیزیکی فرد باید آزمایشاتی را انجام دهد. این آزمایشات تشخیصی شامل:
تست ماموگرافی
تست ماموگرافی ماهیت توده را مشخص خواهد کرد. این تست به تنهایی کافی نیست و باید تست‌های تشخیصی دیگری انجام شود.
اولتراسوند
این تست تصاویری از بافت داخل سینه در اختیار پزشک قرار می‌دهد و نشان می‌دهد که این توده سرطانی است یا غیرسرطانی.
بیوپسی
اما از روش‌های قطعی تشخیص سرطانی بودن توده می‌توان به این روش اشاره کرد. نمونه کوچکی از توده با وارد کردن سوزن به سینه گرفته میشود و برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه فرستاده خواهد شد.
سرطان سینه چگونه درمان میشود؟
اغلب بیماران به کمک یک یا چند روش درمانی ذیل درمان می‌شوند:
جراحی
جراحی با توجه به نوع و اندازه تومور و وضعیت و شرایط بیمار تعیین میشود.
ماستکتومی
ماستکتومی یا برداشتن کل پستان پس از این روش می‌توان جراحی بازسازی پستان را انجام داد. این جراحی در شرایطی انجام میشود که سرطان تهاجمی باشد. در این جراحی رادیکال تعدیل شده، سینه و گره‌های لنفاوی زیربغل برداشته خواهد شد اما عضلات زیر قفسه سینه باقی می‌ماند. در صورتی که سرطان متاستاز نداده باشد این جراحی به تنهایی موثر است، در غیر این صورت این جراح به تنهایی موثر نخواهد بود.
لامپکتومی
لامپکتومی و جراحی حفظ پستان در این روش تنها بافت بدخیم خارج میشود و مابقی پستان حفظ می‌گردد. بعد از جراحی، رادیوتراپی یا هورمون درمانی برای بیمار در نظر گرفته میشود. در این روش از بافت سینه محافظت خواهد شد. در این روش گره‌های لنفاوی زیر بغل بررسی میزان پخش شدگی سرطان مشخص میشود.
شیمی درمانی
شیمی درمانی با استفاده از داروها سلول‌های بدخیم ازبین می‌روند یا رشد آنها متوقف می‌گردد ممکن است با توجه به نوع و مرحله بیماری قبل از جراحی به منظور کوچک کردن تومور و سهولت در جراحی یا بعد از جراحی به منظور از بین بردن بقایای تومور و کاهش احتمال عود تومور استفاده شود.
هورمون درمانی
برخی از انواع سرطان سینه در حضور هورمون‌ها رشد می‌کنند در این روش درمانی تجویز داروهای ضد هورمونی از ساخت و ترشح این هورمون‌ها در بدن ممانعت به عمل می‌آورد و جلوی رشد تومورهای وابسته به هورمون گرفته میشود.
درمان هدفمند
برخی داروها به طور خاص و فقط بر روی سلول‌های بدخیم اثر می‌گذارند که به این نوع درمان تارگت تراپی یا درمان هدفمند گفته میشود. در صورتی که تومور بدخیم سینه از انواع قابل درمان با این نوع داروها باشد از این روش درمانی استفاده خواهد شد.
ایمنی درمانی
در این روش درمانی از تحریک سیستمی بدن جهت مبارزه با بدخیمی استفاده میشود. ایمونوتراپی ممکن است در کنار شیمی درمانی برای درمان برخی سرطان سینه استفاده شود.
پرتو درمانی
در این روش سلول‌های بدخیم با پرتوتابی ازبین می‌روند.
غربالگری سرطان سینه چیست؟
روشی است که پزشکان نشانه‌های اولیه بدخیمی را در افرادی که هیچ علامتی از ابتلای به بدخیمی ندارند جستجو می‌کنند. ارزیابی غربالگری اصلی در سرطان پستان نوع خاصی از تصویربرداری با اشعه x به نام مامو گرافی است هدف از غربالگری کشف مراحل اولیه بدخیمی قبل از داشتن فرصت رشد و انتشار و ایجاد مشکل است.
چه کسانی باید برای بدخیمی سرطان پستان غربالگری شوند ؟
توصیه‌های متفاوتی توسط متخصصان جهت غربالگری صورت گرفته است. همچنین توصیه‌ها براساس میزان احتمال خطر و ابتلای افراد برای هر فرد متفاوت است. برای مثال :افراد با سابقه ابتلای سرطان سینه در فامیل درجه یک ممکن است در ریسک بالاتری برای ابتلا باشند و غربالگری متفاتی را نسبت به بقیه نیاز داشته باشند به طور کلی توصیه به انجام غربالگری از سن ۴۵ تا ۵۰ سالگی با مامو گرافی در فواصل یک تا دو سال در افراد با ریسک متوسط می‌گردد.
اگر مامو گرافی غیر طبیعی گزارش شود چه اتفاقی خواهد افتاد ؟
اگر ماموگرافی نرمال گزارش شود در مرحله اول ارامش خود را حفظ کنید مهم است بدانید از هر ۱۰ مورد ماموگرافی غیرطبیعی حدود ۹ مورد مبتلا به سرطان نیستند. براساس نوع ابنرمالیتی گزارش شده در ماموگرافی ممکن است پزشک تصمیم به تکرار آن در فاصله ۶ ماه بعد یا انجام بیوپسی و نمونه‌برداری از ناحیه مشکوک بگیرد.
بهترین زمان برای انجام ماموگرافی
در صورتی‌که فرد دارای ریسک فاکتورهای ابتلا به سرطان سینه باشد باید به طور مرتب تست غربالگری را انجام دهد یا به صورت خودآزمایی سینه های خود را بررسی کند. از این جهت بهتر است که با بافت طبیعی پستان خود آشنا باشید و در صورت وجود هر گونه تغییر در بافت یا نوک پستان و هرگونه علائمی به پزشک متخصص مراجعه کنید.
- زنان ۴۰ تا ۴۴ ساله باید غربالگری ماموگرافی را آغاز کنند.
- زنان ۴۵ تا ۵۴ ساله باید سالانه ماموگرافی غربالگری را انجام دهند.
- زنان ۵۵ سال به بالا نیز باید هر ۲ سال یکبار تست ماموگرافی را انجام دهند.
آیا تومور پستان قابل پیشگیری است؟
واقعیت این است که راه مطمئن و ثابت شده‌ای برای پیشگیری و درمان سرطان سینه وجود ندارد. اما می‌توان با انجام برخی کارها احتمال ابتلا را کاهش داد خیلی از عوامل خطر خارج از کنترل افراد است. مثل افزایش سن اما برخی از آنها قابل کنترل و تغییر است شامل :
- تناسب اندام رسیدن به وزن مناسب و حفظ آن. اضافه وزن و چاقی با افزایش ریسک سرطان پستان بعد از یائسگی همراه است بنابر این حفظ وزن در محدوده مناسب می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهد.
- ورزش و فعالیت جسمی، مطالعات زیادی تاثیر فعالیت بدنی را بر کاهش ابتلای به این بیماری را اثبات کرده‌اند بنابراین داشتن فعالیت ورزشی با شدت متوسط به میزان ۱۵۰ تا ۳۰۰ دقیقه در هفته می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
- پرهیز از مصرف الکل، مصرف الکل حتی در میزان کم ریسک سرطان سینه را افزایش می‌دهد.
- رژیم غذایی، مصرف زیاد میوه و سبزیجات و پرهیز از مصرف زیاد گوشت قرمز و چربی احتمالا باعث کاهش ابتلا به سرطان سینه خواهد شد.
- ترک سیگار، سیگار کشیدن با افزایش خطر ابتلا به خصوص در خانم‌های قبل از سن یائسگی همراه است میزان این خطر به سن شروع سیگار و میزان مصرف و طول مدت مصرف بستگی دارد.
ممکن است شما درمورد ام.آر.آی پستان شنیده باشید و این روش برای هر فردی ممکن نیست بنابراین ام.آر.آی جایگزین ماموگرافی نیست و ممکن است توسط پزشک برای افراد خاصی با ریسک بالا در کنار ماموگرافی توصیه شود.
بیوپسی به صورت سوزنی انجام میشود که نیازی به اتاق عمل ندارد و با تزریق چند سی‌سی داروی بی‌حسی می‌توان نمونه‌برداری را انجام داد. از مزایای آن می‌توان به این موارد اشاره کرد که بیمار بیهوش نمی‌شود، به اتاق عمل نمی‌رود، هزینه بیمارستان ندارد و بستری نمی‌شود، همچنین برشی بر روی سینه ایجاد نمی‌شود، بافت پستان نیز تغییر نمی‌کند.
با توجه به شدت پیشرفت بیماری سرطان سینه، نتیجه درمان آن متغیر است. در صورتی که بیماری در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، قاعدتاً درصد بهبود و درمان این بیماری افزایش خواهد یافت.
