تخمدان‌ها اندام‌های کوچک بادامی شکل هستند که در دو طرف رحم قرار دارند. تخم در تخمدان تولید می‌شود. سرطان تخمدان می‌تواند در چندین قسمت مختلف تخمدان رخ دهد. سرطان تخمدان می‌تواند از سلول‌های میکروبی، استرومایی یا اپیتلیال تخمدان شروع شود. سلول‌های تخم، سلول‌هایی هستند که به تخمک تبدیل می‌شوند. از طرفی نوعی سلول به نام سلول‌های استرومایی ماده تخمدان را تشکیل می‌دهند. یکی‌دیگر از انواع سلول‌ها، اپیتلیال‌ها هستند که لایه خارجی تخمدان هستند. در ادامه درباره تشخیص سرطان تخمدان و علائمی که با خود دارد بیشتر صحبت خواهیم کرد.
در این مقاله می خوانید :
علائم سرطان تخمدان
سرطان تخمدان در مراحل اولیه ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد. همین امر می‌تواند تشخیص سرطان تخمدان را بسیار دشوار کند. با این حال دانستم مهم ترین علائم سرطان تخمدان واجب است، برخی از علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- نفخ مکرر
- هنگام غذا خوردن به سرعت احساس سیری می‌کنید
- اختلال در خوردن
- ادرار مکرر
- درد یا ناراحتی در شکم یا لگن
این علائم به طور ناگهانی شروع می‌شوند و از بین نمی‌روند. علائم دیگر سرطان تخمدان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد پایین کمر
- درد هنگام مقاربت
- یبوست
- سو هاضمه
- خستگی
- تغییر در چرخه قاعدگی
- افزایش وزن
- کاهش وزن
- خونریزی واژن
- آکنه
- کمردرد که بدتر می‌شود
اگر این علائم را بیش از ۲ هفته دارید، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.
علل سرطان تخمدان
ممکن است درمورد درمان قطعی سرطان تخمدان شنیده باشید. باید گفت محققان هنوز متوجه علت ایجاد سرطان تخمدان نشده‌اند. ریسک فاکتورهای زیادی می‌تواند احتمال ابتلا به این نوع سرطان در زن را افزایش دهد، اما داشتن این عوامل خطر به معنای ابتلا به سرطان نیست. سرطان زمانی تشکیل می‌شود که سلول‌های بدن شروع به رشد و تکثیر غیرعادی سلول‌ها می‌کنند. محققان در حال مطالعه بر روی سرطان تخمدان در تلاش هستند تا مشخص کنند کدام جهش‌های ژنتیکی مسئول سرطان هستند. این جهش‌ها ممکن است از والدین به ارث برسد و یا می‌توان آنها را به دست آورد. یعنی در طول زندگی فرد رخ می‌دهد.
انواع سرطان تخمدان
انواع سرطان تخمدان به شرح زیر است:
سرطان اپیتلیال تخمدان
کارسینوم سلول اپیتلیال متداول‌ترین نوع سرطان تخمدان است. ۸۵ تا ۸۹ درصد سرطان‌های تخمدان را تشکیل می‌دهد. این نوع اغلب در مراحل اولیه علائمی ندارد. بیشتر افراد تا زمانی که در مراحل پیشرفته بیماری نباشند، تشخیص داده نمی‌شوند.
عوامل ژنتیکی
این نوع سرطان تخمدان در خانواده‌ها دیده می‌شود و بیشتر در زنانی دیده می‌شود که سابقه خانوادگی در آنها وجود دارد:
- سرطان پستان و سرطان تخمدان
- سرطان تخمدان بدون سرطان پستان
- تخمدان و سرطان روده بزرگ
زنانی که دارای سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان تخمدان هستند، بیشتر در معرض بالاترین خطر قرار دارند. همچنین “ژن‌های سرطان پستان” BRCA1 و BRCA2 نیز با خطر ابتلا به سرطان تخمدان در ارتباط هستند.
سرطان سلول های جوانه تخمدان
“سرطان سلول تخمدان” نامی است که انواع مختلفی از سرطان تخمدان را توصیف می‌کند. این سرطان‌ها از سلول‌هایی ایجاد می‌شود که تخمک ایجاد می‌کنند. آنها معمولاً در زنان و نوجوانان جوان دیده می‌شوند و بیشتر در زنان ۲۰ ساله دیده می‌شوند. این سرطان‌ها می‌توانند به سرعت رشد کنند. گاهی اوقات، تومورها گنادوتروپین جفتی انسانی (HCG) را تولید می‌کنند که می‌تواند باعث یک آزمایش بارداری مثبت کاذب شود. سرطان‌های سلول‌های جوانه‌ای اغلب قابل درمان هستند. جراحی جز درمان‌های اولیه محسوب می‌شود. شیمی درمانی پس از جراحی بسیار توصیه می‌شود.
سرطان سلول استرومایی تخمدان
سرطان‌های سلول استروما از سلول های تخمدان ایجاد می‌شود. برخی از این سلول‌ها همچنین هورمون‌های تخمدان از جمله استروژن، پروژسترون و تستوسترون تولید می‌کنند. سرطان‌های سلول استرومایی تخمدان نادر است و به آرامی رشد می‌کند. آنها استروژن و تستوسترون ترشح می‌کنند. تستوسترون اضافی می‌تواند باعث آکنه و رشد موهای صورت شود. استروژن زیاد می‌تواند باعث خونریزی رحم شود. این علائم می‌تواند کاملاً محسوس باشد و باعث شود که در مراحل اولیه سرطان سلول استروما تشخیص داده شود. این نوع سرطان معمولاً با جراحی کنترل می‌شود.
تشخیص سرطان تخمدان
تشخیص سرطان تخمدان از تاریخچه پزشکی بیمار و معاینه فیزیکی شروع می‌شود. معاینه بدنی باید شامل معاینه لگن و مقعد باشد. برای تشخیص این بیماری نیز ممکن است از یک یا چند آزمایش خون استفاده شود. آزمایش سالانه پاپ اسمیر سرطان تخمدان را تشخیص نمی دهد. آزمایشاتی که ممکن است برای تشخیص سرطان تخمدان استفاده شود شامل موارد زیر است:
- شمارش کامل خون
- آزمایش سطح آنتی ژن سرطان ۱۲۵ ، که اگر سرطان تخمدان داشته باشید ممکن است افزایش یابد.
- یک آزمایش برای سطح HCG ، که اگر تومور سلول سلول داشته باشید ممکن است افزایش یابد.
- یک آزمایشی برای آلفا فتوپروتئین ، که ممکن است توسط تومورهای سلول های germ تولید شود.
- آزمایشی برای سطح لاکتات دهید روژناز که در صورت داشتن تومور سلول germ ممکن است افزایش یابد.
- انجام آزمایش برای سطح اینهیبین ، استروژن و تستوسترون که در صورت داشتن تومور سلول استرومایی ممکن است افزایش یابد.
- انجام آزمایش عملکرد کبد برای تعیین اینکه آیا سرطان گسترش یافته است یا خیر؟
- آزمایشات عملکرد کلیه برای تعیین اینکه آیا سرطان جریان ادرار شما را مسدود کرده یا به مثانه و کلیه منتقل کرده است.
از سایر مطالعات تشخیصی نیز می توان برای بررسی علائم سرطان تخمدان استفاده کرد:
نمونه برداری
نمونه‌برداری برای تعیین وجود سرطان ضروری است. در طی این روش، یک نمونه بافت کوچک از تخمدان‌ها گرفته می‌شود تا سلول‌های سرطانی را بررسی کند. این کار را می‌توان با سوزنی انجام داد که با CT اسکن یا سونوگرافی هدایت می‌شود. همچنین می‌توان از طریق لاپاراسکوپ انجام داد. اگر مایعی در شکم وجود داشته باشد، می‌توان یک نمونه را از نظر سلول‌های سرطانی بررسی کرد.
آزمایشات تصویربرداری
انواع مختلفی از آزمایشات تصویربرداری وجود دارد که می‌تواند به دنبال تغییر در تخمدان‌ها و سایر اندام‌های ناشی از سرطان باشد. این موارد شامل سی‌تی‌اسکن ، ام‌آر‌آی و اسکن PET است.
بررسی متاستاز
اگر پزشک فرد به سرطان تخمدان مشکوک باشد، ممکن است آزمایشات دیگری را برای تعیین اینکه آیا سرطان به سایر اندام ها سرایت کرده است، تجویز کند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- برای جستجوی علائم عفونت یا خون در ادرار می‌توان تجزیه ادرار انجام داد. این علامت می‌تواند در صورت گسترش سرطان به مثانه و کلیه‌ها رخ دهند.
- با اشعه ایکس قفسه سینه می‌توان تشخیص داد که تومورها به ریه‌ها گسترش یافته‌اند.
- می‌توان آزمایش باریم انما را امتحان کنید تا ببینید تومور به روده بزرگ یا راست روده گسترش یافته است یا خیر.
غربالگری منظم سرطان تخمدان توصیه نمی‌شود. در حال حاضر، متخصصان پزشکی معتقدند که آنها نتایج نادرست زیادی را به دست می‌آورند. با این حال، اگر سابقه خانوادگی سرطان‌های سینه، تخمدان، لوله رحمی یا سرطان صفاقی دارید، ممکن است بخواهید از نظر جهش‌های ژنی خاصی آزمایش شوید و به طور مرتب غربالگری کنید. تصمیم بگیرید که آیا غربالگری سرطان تخمدان برای بیمار مناسب است یا خیر.
عوامل خطر سرطان تخمدان
در حالی که علتی برای سرطان تخمدان مشخص نیست، محققان چندین عامل خطر را شناسایی کرده‌اند که ممکن است خطر ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهد. آنها عبارتند از:
- ژنتیک
- سابقه پزشکی شخصی
- سابقه تولیدمثل
- سن
- نژاد
- وزن : زنان با شاخص توده بدن بیش از ۳۰ در معرض خطر بیشتری برای سرطان تخمدان هستند.
درمان سرطان تخمدان
درمان قطعی سرطان تخمدان می‌تواند اتفاق بی‌افتد. درمان آن به نوع ، مرحله و اینکه آیا می خواهید در آینده بچه‌دار شوید یا خیر بستگی دارد.
عمل جراحی
برای تأیید تشخیص، تعیین مرحله سرطان و حذف سرطان می‌توان جراحی انجام داد. در حین جراحی، جراح سعی می‌کند تمام بافت‌های حاوی سرطان را از بین ببرد. آنها همچنین ممکن است از بیوپسی استفاده کنند تا ببینند آیا سرطان گسترش یافته است یا خیر. میزان جراحی ممکن است به این بستگی داشته باشد که آیا می‌خواهید در آینده باردار شوید. اگر می‌خواهید در آینده باردار شوید و سرطان مرحله ۱ دارید، جراحی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- برداشتن تخمدان مبتلا به سرطان و نمونه‌برداری از تخمدان دیگر
- از بین بردن بافت چربی، یا امینتوم متصل به برخی از اندام‌های شکم
- برداشتن غدد لنفاوی شکم و لگن
- نمونه‌برداری از بافت‌های دیگر و جمع‌آوری مایعات در داخل شکم
جراحی پیشرفته سرطان تخمدان
اگر نمی‌خواهید بچه‌دار شوید می‌توانید جراحی گسترده‌تر است. در صورت داشتن مرحله ۲، ۳ یا ۴ سرطان، ممکن است نیاز به جراحی بیشتری داشته باشید. حذف کامل تمام مناطق درگیر سرطان ممکن است از باردار شدن فرد در آینده جلوگیری کند. این شامل:
- برداشتن رحم.
- برداشتن هر دو تخمدان و لوله‌های رحمی.
- حذف omentum.
- حذف هرچه بیشتر بافتی که سلول‌های سرطانی دارد.
- نمونه‌برداری از هر بافتی که ممکن است سرطانی باشد.
شیمی درمانی
جراحی معمولاً با شیمی درمانی همراه می‌شود. داروها را می‌توان به صورت وریدی یا از طریق شکم تجویز کرد. به این روش درمان داخل صفاقی گفته می‌شود. عوارض جانبی شیمی درمانی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- حالت تهوع
- استفراغ
- ریزش مو
- خستگی
- مشکلات خواب
درمان علائم
در حالی که پزشک برای درمان یا ازبین‌بردن سرطان آماده می‌شود، فرد ممکن است به درمان اضافی برای علائم ایجاد شده توسط سرطان نیاز داشته باشد. تومور می‌تواند اندام‌ها، عضلات، اعصاب و استخوان‌های اطراف را تحت تاثیر قرار دهد. هرچه سرطان بزرگتر باشد، شدت درد آن بیشتر می‌شود. درد نیز ممکن است در نتیجه درمان باشد. شیمی درمانی، پرتودرمانی و جراحی می‌تواند شما را دچار درد و ناراحتی کند. با پزشک خود در مورد راه‌های کنترل درد سرطان تخمدان صحبت کنید.
دردی که در ناحیه لگن وجود دارد ممکن است به علت سرطان تخمدان رخ داده باشد. تفاوت اصلی این سرطان و دیگر بیماری‌ها، ماندگاری و پیشرفت میزان درد و علائم است. این دردها شامل درد در بخش‌های لگن، زیر شکم یا قسمت پایین بدن، پشت و کمر، در زمان آمیزش و غیره می‌باشد.
