آزمایش فریتین مقدار پروتئین خونی به نام فریتین را که آهن را ذخیره می‌کند اندازه گیری می‌کند. بدن خود را به عنوان یک انبار آشپزخانه در نظر بگیرید. بیشتر آن با مواد غذایی که هر روز استفاده می‌کنید ذخیره می‌شود. اما برخی از اقلام را برای مدت طولانی در آنجا نگه می‌دارید. بدن شما به همین ترتیب آهن را ذخیره می‌کند. بدن مقداری از آهنی را که از غذا دریافت می‌کند بلافاصله برای تولید اکسیژن در خون استفاده می‌کند. اما در مواقعی که از غذایی که می‌خورید به اندازه کافی دریافت نمی‌کنید، مقداری آهن را نیز در دسترس نگه می‌دارد. آهن در پروتئینی به نام فریتین ذخیره می‌شود. برای اینکه ببیند چه مقدار در بدن شما وجود دارد، ممکن است پزشک آزمایش خون فریتین را تجویز کند.
چرا به آزمایش خون فریتین نیاز داریم؟
در صورتی که سایر آزمایشات خون به کم خونی احتمالی اشاره کند که می‌تواند منجر به کمبود اکسیژن در خون فرد شود، پزشکان آزمایش فریتین را تجویز می‌کنند. این می‌تواند نشان دهد که آیا آهن در بدن فرد خیلی زیاد است یا خیلی کم. پزشکان همچنین می‌توانند از آن برای تشخیص سندرم پای بی قرار و بیماری استیل در بزرگسالان (نوع نادر آرتریت همراه با تب و بثورات پوستی) استفاده کنند.
علائم کمبود آهن چیست؟
- احساس سرگیجه، ضعف و خستگی
- سردرد
- رنگ پریدگی
- تنگی نفس
- ضربان قلب تند
همچنین ممکن است هوس عجیبی به شیرین بیان، گچ، خاک یا خاک رس داشته باشید. ممکن است احساس سوزش در زبان خود داشته باشید. اگر کنترل نشود، سطوح پایین آهن می‌تواند باعث نارسایی قلبی شود. همچنین می‌تواند این علائم را ایجاد کند:
- درد قفسه سینه
- درد پا
- صدای زنگ در گوش، یا وزوز گوش
آزمایش فریتین چه کمکی به پزشک می‌کند؟
آزمایش خون فریتین همچنین می‌تواند به پزشک کمک کند تا بفهمد آیا بدن فرد آهن زیادی ذخیره می‌کند یا خیر. سطوح بالا ممکن است به سوء مصرف الکل، عفونت، بیماری کبد، آرتریت روماتوئید، پرکاری تیروئید یا برخی از انواع سرطان اشاره کند.
علائم سطوح بالای آهن متفاوت است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات قلبی
- درد مفاصل
- میل جنسی کم
- ریزش موهای بدن
- دل درد
- کاهش وزن
- درد شکم
- کمبود انرژی
چگونه برای آزمایش خون فریتین آماده شوم؟
اگر فریتین تنها آزمایشی است که انجام می‌دهید،لازم نیست حتماً ناشتا باشید. ممکن است لازم باشد برای سایر آزمایشات خون ناشتا باشید. همیشه از قبل با پزشک خود مشورت کنید. به پوشیدن پیراهنی با آستین کوتاه فکر کنید تا تکنسین آزمایشگاه بتواند آزمایش بگیرد.
آزمایش خون فریتین چگونه انجام می‌شود؟
آزمایش فریتین فقط باید چند دقیقه طول بکشد. به یاد داشته باشید که اگر دیدن خون یا سوزن باعث سرگیجه یا حالت تهوع شما می‌شود، نگاهتان را به دور بیندازید. پس از تمیز کردن پوست اطراف رگ، تکنسین آزمایشگاه سوزنی را در رگ بازوی فرد وارد می‌کند. آن‌ها ممکن است یک نوار الاستیک را در اطراف قسمت بالایی بازو بپیچند تا رگ را راحت‌تر پیدا کنید. هنگامی که آن‌ها مقدار مناسب خون را جمع آوری کردند، تکنسین باند و سوزن را برداشته و خونریزی را با یک توپ پنبه یا باند متوقف می‌کند. آن‌ها خون را برچسب گذاری می‌کنند و به آزمایشگاه می‌فرستند.
خطرات آزمایش خون فریتین
مانند سایر آزمایشات معمول خون، آزمایش فریتین بی خطر در نظر گرفته می‌شود. ممکن است موارد زیر را احساس کنید:
- ضعف یا سبکی سر
- توده یا کبودی زیر پوست
- درد خفیف در جایی که سوزن وارد شد
نتایج آزمایش خون فریتین
سطوح نرمال فریتین از موارد زیر متغیر است:
- ۲۴ تا ۳۳۶ میکروگرم در لیتر برای مردان
- ۱۱ تا ۳۰۷ میکروگرم در لیتر برای زنان
علل پایین بودن سطح فریتین خون چیست؟
اگر نتایج کمتر از حد طبیعی باشد، ممکن است کمبود آهن و احتمالاً کم خونی داشته باشید. پزشک ممکن است مکمل‌های آهن تجویز کند یا آزمایش‌های خون بیشتری را برای کشف علت تجویز کند. اگر سطح فریتین و آهن خون پس از مصرف مکمل آهن به حالت عادی برنگردد، پزشک ممکن است آزمایشات بیشتری را برای تعیین علت کمبود و درمان آن انجام دهد. علل بالقوه کمبود آهن عبارت‌اند از:
- فیبروم یا پولیپ
- دوره‌های قاعدگی سنگین
- زخم معده
دلایل افزایش سطح فریتین خون چیست؟
نتایج بالاتر از حد طبیعی به این معنی است که بدن فرد آهن زیادی را ذخیره می‌کند. پزشک ممکن است رژیم غذایی یا مکمل‌های فرد را تنظیم کند. از آنجایی که آهن بالا یکی از علائم دیگر مسائل پزشکی است، ممکن است آزمایش‌های بیشتری برای مشخص کردن علت آن انجام دهید، مانند:
- هموکروماتوز
- پورفیریا
- آرتریت روماتوئید یا یک مشکل التهابی ادامه دار دیگر
- بیماری کبد
- پرکاری تیروئید
- سرطان خون
- لنفوم هوچکین
چه کسانی بیشتر در معرض کمبود آهن و فریتین هستند؟
گیاه‌خواران: افرادی مانند گیاه‌خواران که رژیم غذایی گیاهی دارند ممکن است دچار کمبود آهن باشند. برای مبارزه با این، آن‌ها باید حتماً غذاهای غنی از آهن، مانند لوبیا یا غلات غنی شده را مصرف کنند. گیاه‌خوارانی که غذاهای دریایی نیز می‌خورند باید صدف یا ماهی قزل‌آلا را به عنوان بخشی از رژیم غذایی خود در نظر بگیرند.
زنان: سیکل‌های قاعدگی ماهانه می‌تواند زنان و دختران نوجوان را در معرض افزایش خطر کمبود آهن قرار دهد.
اهداکنندگان خون: افرادی که به طور منظم خون می‌دهند، شانس ابتلا به کمبود آهن را افزایش می‌دهند. این به دلیل از دست دادن مکرر خون است.
نوزادان و کودکان: نوزادان نارس و آن‌هایی که وزن کم در هنگام تولد دارند می‌توانند در معرض خطر کمبود آهن باشند. همچنین نوزادانی که آهن کافی از طریق شیر مادر دریافت نمی‌کنند در معرض خطر بیشتری هستند. پزشک ممکن است به زنان شیرده توصیه کند که در صورت پایین بودن سطح آهن، شیر خشک غنی از آهن را به رژیم غذایی کودک خود اضافه کنند.
