درمان فریتین بالا؛ علائم و علت آن

بدن برای رساندن اکسیژن به تمام سلول‌هایش به آهن موجود در گلبول‌های قرمز متکی است. بدون آهن کافی، گلبول‌های قرمز خون قادر به تامین اکسیژن کافی نخواهند بود. با این حال، آهن بیش از حد برای بدن نیز خوب نیست. سطوح آهن بالا و پایین می‌تواند نشان دهنده یک مشکل اساسی جدی باشد. اگر پزشک مشکوک به کمبود آهن یا اضافه بار آهن باشد، آزمایش فریتین را تجویز می‌کند. این آزمایش مقدار آهن ذخیره شده در بدن را اندازه گیری می‌کند، که می‌تواند تصویری کلی از سطح آهن را به پزشک ارائه دهد. در این مقاله قصد داریم به علائم،‌علت و درمان فریتین بالا بپردازیم. تا آخر مقاله همراه ما باشید.

فریتین چیست؟

فریتین مانند آهن در بدن نیست. درواقع پروتئینی است که آهن را ذخیره می‌کند و در زمانی که بدن به آن نیاز دارد، آن را آزاد می‌کند. فریتین معمولاً در سلول‌های بدن زندگی می‌کند و در واقع مقدار بسیار کمی در خون گردش می‌کند. بیشترین غلظت فریتین معمولاً در سلو‌‌ل‌های کبد (معروف به سلول‌های کبدی) و سیستم ایمنی (معروف به سلول‌های رتیکولواندوتلیال) است.

فریتین در سلول‌های بدن ذخیره می‌شود تا زمانی که زمان ساخت گلبول‌های قرمز بیشتری فرا برسد. بدن به سلول‌ها سیگنال می‌دهد که فریتین آزاد کنند. سپس فریتین به ماده دیگری به نام ترانسفرین متصل می‌شود. ترانسفرین پروتئینی است که با فریتین ترکیب می‌شود و آن را به جایی که گلبول‌های قرمز جدید ساخته می‌شود منتقل می‌کند. در حالی که برای یک فرد داشتن سطح آهن طبیعی مهم است، داشتن آهن ذخیره شده کافی نیز مهم است. اگر فردی فریتین کافی نداشته باشد، ذخایر آهن می‌تواند به سرعت تخلیه شود.

هدف از آزمایش فریتین

دانستن اینکه آیا فریتین بیش از حد در خون وجود دارد یا کافی نیست، می‌تواند سرنخ‌هایی را در مورد سطح کلی آهن به پزشک ارائه دهد. هر چه فریتین در خون بیشتر باشد، آهن ذخیره شده بیشتری در بدن وجود دارد.

علائم سطوح پایین فریتین

• خستگی غیر قابل توصیف
• سرگیجه
• سردردهای مزمن
• ضعف غیر قابل تحمل
• پا درد
• تنگی نفس

اگر برخی از این علائم را در ارتباط با سطوح پایین فریتین دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

علائم سطوح بالای فریتین

همچنین می‌توانید سطح فریتین بسیار بالایی داشته باشید که می‌تواند علائم ناخوشایندی را نیز ایجاد کند. علائم فریتین اضافی عبارتند از:

• دل درد
• تپش قلب یا درد قفسه سینه
• ضعف غیر قابل توضیح
• درد مفاصل
• خستگی غیر قابل توضیح

سطح فریتین بالا می‌تواند در نتیجه آسیب به اندام‌ها مانند کبد و طحال افزایش یابد.

آزمایش فریتین چگونه انجام می‌شود؟

آزمایش فریتین فقط به مقدار کمی خون نیاز دارد تا سطح فریتین را به طور دقیق تشخیص دهد. در برخی موارد، پزشک از شما می‌خواهد که حداقل ۱۲ ساعت قبل از خونگیری غذا نخورید. طبق گفته انجمن شیمی بالینی آمریکا (AACC)، این آزمایش زمانی دقیق‌تر است که صبح‌ها ناشتا انجام شود. یک پزشک متخصص یک نوار دور بازوی فرد می‌ببندد تا رگ‌های او بیشتر دیده شود. پس از پاک کردن پوست با یک سواب ضد عفونی کننده، ارائه دهنده یک سوزن کوچک را در رگ وارد می‌کند تا نمونه‌ای به دست آید. سپس این نمونه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

درک نتایج آزمایش خون فریتین

نتایج آزمایش خون فریتین ابتدا ارزیابی می‌شود تا ببینیم آیا سطح فریتین در محدوده طبیعی است یا خیر. محدوده‌های معمولی عبارتند از:

• ۲۰ تا ۵۰۰ نانوگرم در میلی لیتر در مردان
• ۲۰ تا ۲۰۰ نانوگرم در میلی لیتر در زنان

توجه داشته باشید که همه آزمایشگاه‌ها نتایج یکسانی برای سطح فریتین در خون ندارند. این محدوده‌های استاندارد هستند. هنگام تعیین اینکه آیا سطح فریتین نرمال، زیاد یا پایین است، همیشه از پزشک خود بخواهید که محدوده نرمال آزمایشگاه خاص را تعیین کند.

علل سطح پایین فریتین

سطح پایین‌تر از حد طبیعی فریتین می‌تواند نشان دهنده کمبود آهن باشد که می تواند زمانی اتفاق بیافتد که آهن کافی در رژیم غذایی روزانه خود مصرف نکنید. یکی دیگر از شرایطی که بر سطح آهن تأثیر می‌گذارد، کم خونی است. شرایط اضافی عبارتند از:

• خونریزی بیش از حد قاعدگی
• شرایط معده که بر جذب روده تأثیر می‌گذارد
• خونریزی داخلی

دانستن اینکه سطح فریتین شما پایین است یا طبیعی می‌تواند به پزشک کمک کند تا علت را بهتر تشخیص دهد.

علل افزایش سطح فریتین در خون چیست؟

شایع‌ترین علل افزایش سطح فریتین چاقی، التهاب و مصرف روزانه الکل است. شایع‌ترین علل افزایش سطح فریتین مرتبط با ژنتیک، وضعیت هموکروماتوز است. اگر نتایج آزمایش فریتین بالا باشد، احتمالاً پزشک آزمایش‌های دیگری را تجویز می‌کند که می‌تواند بینش بیشتری در مورد سطح آهن در بدن فرد ارائه دهد. این تست‌ها عبارتند از:

یک آزمایش آهن: که میزان آهن در گردش در بدن فرد را اندازه گیری می‌کند.

آزمایش ظرفیت اتصال کل آهن (TIBC): که میزان ترانسفرین را در بدن اندازه گیری می‌کند.

درمان فریتین خون بالا

برای درمان و کاهش سطح آهن خون و فریتین بالا بیمار معمولا از حجامت استفاده می‌شود. حجامت به سادگی خون را از بدن بیرون می‌برد. در بیمارانی که تخریب در بافت و یا عضوی از بدن صورت بگیرد، می‌توانید با حجامت از پیشرفت هموکروماتوزیس و تخریب بیشتر بافت جلوگیری کنید. حجامت کردن را تا زمانی که خون اضافی در بدن وجود دارد. ادامه دهید. طول درمان و مدت درمان بستگی به سن، جنس، دلیل و شدت علائم دارد.