بدن برای رساندن اکسیژن به تمام سلول‌هایش به آهن موجود در گلبول‌های قرمز متکی است. بدون آهن کافی، گلبول‌های قرمز خون قادر به تامین اکسیژن کافی نخواهند بود. با این حال، آهن بیش از حد برای بدن نیز خوب نیست. سطوح آهن بالا و پایین می‌تواند نشان دهنده یک مشکل اساسی جدی باشد. اگر پزشک مشکوک به کمبود آهن یا اضافه بار آهن باشد، آزمایش فریتین را تجویز میکند. این آزمایش مقدار آهن ذخیره شده در بدن را اندازه گیری میکند، که می‌تواند تصویری کلی از سطح آهن را به پزشک ارائه دهد. در این مقاله قصد داریم به علائم،علت و درمان فریتین بالا بپردازیم. تا آخر مقاله همراه ما باشید.
در این مقاله می خوانید :
فریتین چیست؟
فریتین مانند آهن در بدن نیست. درواقع پروتئینی است که آهن را ذخیره میکند و در زمانی که بدن به آن نیاز دارد، آن را آزاد میکند. فریتین معمولاً در سلولهای بدن زندگی میکند و در واقع مقدار بسیار کمی در خون گردش میکند. بیشترین غلظت فریتین معمولاً در سلولهای کبد (معروف به سلولهای کبدی) و سیستم ایمنی (معروف به سلولهای رتیکولواندوتلیال) است.
فریتین در سلولهای بدن ذخیره می‌شود تا زمانی که زمان ساخت گلبول‌های قرمز بیشتری فرا برسد. بدن به سلول‌ها سیگنال می‌دهد که فریتین آزاد کنند. سپس فریتین به ماده دیگری به نام ترانسفرین متصل می‌شود. ترانسفرین پروتئینی است که با فریتین ترکیب می‌شود و آن را به جایی که گلبول‌های قرمز جدید ساخته می‌شود منتقل میکند. در حالی که برای یک فرد داشتن سطح آهن طبیعی مهم است، داشتن آهن ذخیره شده کافی نیز مهم است. اگر فردی فریتین کافی نداشته باشد، ذخایر آهن می‌تواند به سرعت تخلیه شود.
هدف از آزمایش فریتین
دانستن اینکه آیا فریتین بیش از حد در خون وجود دارد یا کافی نیست، می‌تواند سرنخ‌هایی را در مورد سطح کلی آهن به پزشک ارائه دهد. هر چه فریتین در خون بیشتر باشد، آهن ذخیره شده بیشتری در بدن وجود دارد.
علائم سطوح پایین فریتین
- خستگی غیر قابل توصیف
- سرگیجه
- سردردهای مزمن
- ضعف غیر قابل تحمل
- پا درد
- تنگی نفس
اگر برخی از این علائم را در ارتباط با سطوح پایین فریتین دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
علائم سطوح بالای فریتین
همچنین می‌توانید سطح فریتین بسیار بالایی داشته باشید که می‌تواند علائم ناخوشایندی را نیز ایجاد کند. علائم فریتین اضافی عبارتند از:
- دل درد
- تپش قلب یا درد قفسه سینه
- ضعف غیر قابل توضیح
- درد مفاصل
- خستگی غیر قابل توضیح
سطح فریتین بالا می‌تواند در نتیجه آسیب به اندام‌ها مانند کبد و طحال افزایش یابد.
آزمایش فریتین چگونه انجام می‌شود؟
آزمایش فریتین فقط به مقدار کمی خون نیاز دارد تا سطح فریتین را به طور دقیق تشخیص دهد. در برخی موارد، پزشک از شما می‌خواهد که حداقل ۱۲ ساعت قبل از خونگیری غذا نخورید. طبق گفته انجمن شیمی بالینی آمریکا (AACC)، این آزمایش زمانی دقیق‌تر است که صبح‌ها ناشتا انجام شود. یک پزشک متخصص یک نوار دور بازوی فرد می‌ببندد تا رگهای او بیشتر دیده شود. پس از پاک کردن پوست با یک سواب ضد عفونی کننده، ارائه دهنده یک سوزن کوچک را در رگ وارد میکند تا نمونه‌ای به دست آید. سپس این نمونه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
درک نتایج آزمایش خون فریتین
نتایج آزمایش خون فریتین ابتدا ارزیابی می‌شود تا ببینیم آیا سطح فریتین در محدوده طبیعی است یا خیر. محدوده‌های معمولی عبارتند از:
- ۲۰ تا ۵۰۰ نانوگرم در میلی لیتر در مردان
- ۲۰ تا ۲۰۰ نانوگرم در میلی لیتر در زنان
توجه داشته باشید که همه آزمایشگاه‌ها نتایج یکسانی برای سطح فریتین در خون ندارند. این محدوده‌های استاندارد هستند. هنگام تعیین اینکه آیا سطح فریتین نرمال، زیاد یا پایین است، همیشه از پزشک خود بخواهید که محدوده نرمال آزمایشگاه خاص را تعیین کند.
علل سطح پایین فریتین
سطح پایین‌تر از حد طبیعی فریتین می‌تواند نشان دهنده کمبود آهن باشد که می تواند زمانی اتفاق بیافتد که آهن کافی در رژیم غذایی روزانه خود مصرف نکنید. یکی دیگر از شرایطی که بر سطح آهن تأثیر می‌گذارد، کم خونی است. شرایط اضافی عبارتند از:
- خونریزی بیش از حد قاعدگی
- شرایط معده که بر جذب روده تأثیر می‌گذارد
- خونریزی داخلی
دانستن اینکه سطح فریتین شما پایین است یا طبیعی می‌تواند به پزشک کمک کند تا علت را بهتر تشخیص دهد.
علل افزایش سطح فریتین در خون چیست؟
شایع‌ترین علل افزایش سطح فریتین چاقی، التهاب و مصرف روزانه الکل است. شایع‌ترین علل افزایش سطح فریتین مرتبط با ژنتیک، وضعیت هموکروماتوز است. اگر نتایج آزمایش فریتین بالا باشد، احتمالاً پزشک آزمایشهای دیگری را تجویز میکند که می‌تواند بینش بیشتری در مورد سطح آهن در بدن فرد ارائه دهد. این تست‌ها عبارتند از:
یک آزمایش آهن: که میزان آهن در گردش در بدن فرد را اندازه گیری میکند.
آزمایش ظرفیت اتصال کل آهن (TIBC): که میزان ترانسفرین را در بدن اندازه گیری میکند.
درمان فریتین خون بالا
برای درمان و کاهش سطح آهن خون و فریتین بالا بیمار معمولا از حجامت استفاده می‌شود. حجامت به سادگی خون را از بدن بیرون می‌برد. در بیمارانی که تخریب در بافت و یا عضوی از بدن صورت بگیرد، می‌توانید با حجامت از پیشرفت هموکروماتوزیس و تخریب بیشتر بافت جلوگیری کنید. حجامت کردن را تا زمانی که خون اضافی در بدن وجود دارد. ادامه دهید. طول درمان و مدت درمان بستگی به سن، جنس، دلیل و شدت علائم دارد.
دیدگاه کاربران
محسن
سلام وقت بخير آقاى دكتربنده٣٥سالمه وپوست سينم برنزى يا قهوهاى شده وتنگى نفس هم دارم علت چى ميتونه باشه ممنون ميشم راهنمايي كنيد
محمد شکری
سلام وقت بخیر بنده ۵۰ سال دارم فریتین بدن من ۲۴۴است حالت نرمال بین ۳۰_۲۲۰ می باشد لطفا راهنمایی بفرمایید آیا ورزش کردن این مشکل حل میشه یا نه ؟راه کار چیست؟
EN
سلام من مدتی است Ferritin خونم بالاست دکتر بهم ام آری ای داد روی کبدم یه توده چربی لست وجود این میتونه باعث بالا رفتن Ferritin باشه و باید چکار کنم من کنسر پستان داشتم و درمان گرفتم الان تاموکسبفن استفاده میکنم گوشت هم خیلی کم استفاده میکنم درمان این مشکل چیست ممنون راهنمایی بفرمایید با سپاس
حسن
سلام آقای دکتر تشکر از مطالب بسیار مفیدی که ارائه کردید سطح فریتین خونم 460 هست ودر آزمایش و سونوگرافی کبدم بین گرید 2و3 تشخیص گردید لذا سطح بالای فریتین میتونه ناشی از کبد چرب باشه یا مشکل دیگه؟ ممنونم راهنمایی بفرمایید
ماهرو
سلام من خارج از ایران زندگی میکنم حدود ۴سال هست که آزمایش خون میدم و fertinخونم بالاست اینجا بالاترین ۲۷۰ زده من ۶۸۹ دارم مدتی قبل از کرونا ورزش میکردم و رژیم سنگین داشتم آمد پایین و ۳۹۰ ولی یبوست بسیار شدید در رابطه با رژیم غذایی پیش آمد دیگه رژیم نمیگیرم از طرفی هموگلوبین پایین دارم و لیپاز بالا مربوط به پانکراس .ممنون میشم راهنمایی کنید ۶۵ سال دارم
محمدرضا کرمی
*********####سلام آقای دکتر.. 8 ساله از ضعف و بی حالی جون به لب شدم.کمخونی مینور دارم و فولیک اسید 5 مصرف میکنم.درطول یکماه حداقل یک هفته دچار ضعف و خستگی میشم،به حدی که ناامید و گوشه گیر میشم.از زندگی خیلی عقب افتادم.وجه مشترک آزمایشاتی که تواین چندسال دادم اینه : RBCبالا و هموگلوبین پایین و فریتین بالاست.لطفا منو از این مشکل نجات بدین.سپاسگزارم.
سید محمود
سلام مردی 47 ساله هستم 23 ساله دیسک کمر خفیف دارم تو آزمایشهای قبلی غلظت خون داشتم الان خوبه ولی بعد از کسلی داغ شدن بدن وبیحسی سرانگشتان آزمایش کامل همه خوب است ولی فریتین 525 است ممنون راهنمایی فرمایید
رسول
سلام وقت بخیر -بنده کبدم گرید دو هست و آزمایش Ferritin دارم و مقدارش شده 827و این خیلی بالاست ،میخاستم ی راهنمایی کنید و چه دارو و مواد غذایی مصرف کنم وآیا ورزش هم مناسب برای این بیماری هست
سید
سلام جناب دکتر وقت بخیر فرتئین خون من بالای 800است برای درمان چه کنم ممنون
جمشیدی
سلام مادر م کم کاری تیرئید وبیماری آدیسون و رماتیسم دارن چکاب دادن جواب آزمایشوشون seumiron239و ferritin391 NonHDLcolesterol154خیلی بی حال وسست هستن
جمشیدی
سلام مادر م کم کاری تیرئید وبیماری آدیسون و رماتیسم دارن چکاب دادن جواب آزمایشوشون seumiron239و ferritin391 NonHDLcolesterol154خیلی بی حال وسست هستن ممنون میشم جواب بدین
ناشناس
سلام خانمی ۴۲ساله هستم تقریبایکساله یائسه شدم واهن بدنم ۳۸۱شده دکترگفته ممکنه مال یائسگی باشه نمیدونستم وقرص اهن میخوردم که دکترتجویزمیکرد ایاخطرناکه؟
اسمال بی مخ
فریتین 460 هموگلوبین 9.6 هماتوکریت 31.6 و بیمار تالاسمیک مینور هست.هیچ التهاب وعلامت دیگری ندارد.ایا تشخیص هموکروماتوز هست؟با توجه به کم خون بودن بیمار چه درمانی پیشنهاد می کنید؟
سپهرداد
سلام آقای دکتر، خسته نباشید فریتین من 280 است، ولی نرمال آن در جواب آزمایش بین 20 تا 250 است، چگونه میتوانم سطح فریتین را پایین بیاورم؟ آیا داروی خاصی باید استفاده کنم؟ آیا حجامت تاثیر دارد؟ ممنون میشم راهنمایی بفرمایید. متشکرم
سپهرداد
سلام آقای دکتر، خسته نباشید من 46 ساله هستم، فریتین من 280 است، ولی نرمال آن در جواب آزمایش بین 20 تا 250 است، چگونه میتوانم سطح فریتین را پایین بیاورم؟ آیا داروی خاصی باید استفاده کنم؟ آیا حجامت تاثیر دارد؟ ممنون میشم راهنمایی بفرمایید. متشکرم
فرهاد
سلام دکتر جان فریتینم بالاست چطور بیارمش پایین خیلی فکرم رو درگیر شده
بهار
سلام وقت بخیر جناب آقای دکتر کیانی همسر بنده فریتئن خونش ۴۱۸ می خواستم بودنم خطرناک وبایدپیش متخصص بر
میرزایی
سلام وقت شما به خیر فرتین من ۲۰۸ هست وای اس ار ۴۵ هست خانم هستم ۵۲ ساله آیا نیاز به پيگيري دارد؟
عرفانه
سلام من ۵۵ ساله منو پوز شدم فریتینم۲۶۴ است رگهای پر و طبع گرم داشتم بعد یائسگی گرمی هم تاحدودی میتونم بخورم درمان فریتین بالا چیه؟
رسول
سلام جناب دکتر وقتتون بخیر،بنده فریتین خونم 750 هست ،قبلا کبدم گرید ۳ بود ولی با ورزش و رژیم گرید کبدم صفر شده ولی متاسفانه فریتین خونم پایین نمیاد،طی دو مرحله خون دادم ،در مدت شش ماه که دوبار آزمایش دادم مقدارش ثابت مانده،ممنون میشم راهنمایی کنید
س ب
درود خانم و ۵۳ ساله و ۴۶ کیلو وزن هستم در آزمایش اول ابتدا زینک افزایش داشت در آزمایش بعدی زینک خیلی افزایش یافته بود و آهن در سرم و الکالین فسفاتاز اندکی افزایش یافت و قند هم مرز بود ولی A1c نرمال بود ۴ ماه بعد آزمایش تکرار کردم زینک و الکالین فسفاتاز و آهن سرم و قند خون کاهش یافته ولی فریتین از استاندارد آزمایشگاه که ۱۱۰ بود بیشتر نشون داد(۱۲۰) و A1c هم 5.7 شد این تغییرات نگرانم میکند
حمید رضا
سلام آقای دکتر من فریتین خونم ۳۸۴ هستش میدم چربه و گرید ۲ کم خونی مینور هم هستم چند وقته که دندونم هم چرک کرده و متاسفانه به فکرش نبودم چون دندانپزشک گفته باید بکشی دندونت را ولی من کوتاهی کردم و نکشیدمش با توجه به این اطلاعات فریتین بالای من ناشی از چیه ؟ازمایش تیروعید هم دادم مشکلی نداشتم ممنون میشم راهنماییم کنید
رضا محمدیانی
سلام 50سالمه فریتین460 بهترین درمانش چیه؟