از میان تمام کمبودهای تغذیه‌ای، کمبود آهن به ویژه در زنان بسیار شایع است. مصرف غذاهای غنی از آهن مانند: صدف، بوقلمون، ماهی، لوبیا و اسفناج تولید هموگلوبین را در بدن افزایش می‌دهد. کم خونی زمانی رخ می‌دهد که سطح هموگلوبین در گلبول‌های قرمز (RBC) کاهش یافته باشد. هموگلوبین پروتئین موجود در گلبول‌های قرمز است که وظیفه حمل اکسیژن به بافت‌ها را بر عهده دارد. کم خونی فقر آهن شایع‌ترین نوع کم خونی است. زمانی اتفاق می‌افتد که بدن آهن کافی نداشته باشد. وقتی آهن کافی در خون وجود نداشته باشد، بقیه بدن نمی‌تواند مقدار اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت کند. در این مقاله قصد داریم علائم کم خونی شدید در بانوان را تفسیر کنیم. در این مقاله با ما همراه باشید.
همچنین مطالعه کنید : تفاوت کم‌خونی و تالاسمی چگونه قابل تشخیص است؟
کم خونی چیست ؟
کم خونی به وضعیتی در بدن گفته می‌شود که در آن سطح هموگلوبین (Hb) در خون انسان از حد معمول پایین‌تر است. هموگلوبین یک پروتئین است که به سلول‌های قرمز خون می‌چسبد که وظیفه ی آن حمل اکسیژن از ریه‌ها به بافت‌های بدن است. کم خونی ممکن است به دلیل کاهش تعداد سلول‌های قرمز خون (آنمی) یا کاهش سطح هموگلوبین در هر سلول قرمز خون به وجود آید.
علت کم خونی شدید در بانوان
کم خونی یکی از مشکلات شایع در زنان است. مانند هر بیماری دیگر ، این بیماری نیز دارای علت های مختلفی است . شایع ترین علل کم خونی شدید در بانوان عبارتند از :
- فقر آهن
- کمبود ویتامین ها
- بیماری های خونی
- خونریزی داخلی
- بیماری های کلیوی
- بارداری
- استفاده طولانی مدت از دارو های خاص
بیشتر مطالعه کنید : برای کم خونی در بارداری چی بخوریم؟
علائم کم خونی در بانوان چیست؟
علائم کم خونی شدید در زنان بطور کلی شامل : رنگ پریدگی ، سفید شدن لب و لثه ها ، خستگی مداوم ، اضطراب شدید ، ضربان قلب تند ، قاعدگی غیرطبیعی ، سردرد های مکرر ، زخم زبان ، ریزش مو و ناخن های شکننده است که در ادامه به بررسی هر کدام از علائم کم خونی شدید در بانوان می پردازیم .
رنگ پریدگی پوست
رنگ پریدگی ناگهانی پوست انسان می تواند یک از علائم کمبود آهن باشد . آهن باعث تولید هموگلوبین در خون می‌شود و اگر آهن کم باشد، تغییر رنگ پوست یکی از اولین علائم قابل توجه خواهد بود. متأسفانه، تشخیص اینکه آیا رنگ گونه‌های فرد کم رنگ است یا رنگ پوست او رنگ پریده است، اغلب دشوار است.
داشتن لب‌ها و لثه‌های سفید
از دگر علائم کمبود آهن و در نتیجه کم خونی ، این است که به داخل لب‌ها و لثه‌ها نگاه کنید. اگر آن‌ها فاقد رنگ قرمز سالم هستند، بدن احتمالا فاقد آهن است. علاوه بر لثه‌ها و لب‌های سفید، فردی که دچار کمبود آهن است لب‌های خشک و ترک خورده نیز خواهد داشت. به نوع ترک خوردگی لب‌های مرتبط با کمبود آهن، شیلیت زاویه‌ای گفته می‌شود، زیرا در گوشه‌های دهان اتفاق می‌افتد. با بررسی ۸۲ نفر از افراد مبتلا به این بیماری مشخص شد که ۳۵ درصد از آن‌ها نیز از کمبود آهن رنج می‌برند. در این موارد، درمان کیلیت زاویه‌ای به خودی خود مثلاً با کرم یا پماد تسکین پیدا نمی‌کند. برای درمان آن باید کمبود آهن اساسی را درمان کنید تا ترک خوردن دوباره عود نکند.
خستگی
خستگی آشکارترین نشانه کمبود ذخایر آهن است. اگرچه این شایع‌ترین علامت است، اما اغلب اوقات مورد توجه قرار نمی‌گیرد. بیماران معمولا آن را به داشتن سیستم ایمنی پایین، آب و هوا یا کمبود خواب تلقی می‌کنند، اما در واقع، وقتی سطح آهن پایین است، اکسیژن و انرژی حیاتی بدن از بین می‌رود که می‌تواند تعدادی عوارض جانبی منفی ایجاد کند.
بیشتر بخوانید :علائم کم خونی پنهان که لازم است بشناسید!
اضطراب غیر قابل توضیح
اضطراب ناشی از کمبود اکسیژن در بدن است که بر سیستم عصبی سمپاتیک بدن تأثیر می‌گذارد. همچنین می‌تواند ضربان قلب را افزایش دهد و واکنش جنگ یا گریز (کورتیزول) را تحریک کند.
ضربان قلب تند یا نامنظم
اگر بدن در طولانی مدت کمبود آهن داشته باشد، کم خونی می‌تواند ایجاد شود و منجر به ضربان قلب نامنظم سریع یا غیر طبیعی شود. مشکلات قلبی مانند سوفل قلب، تورم یا بزرگ شدن قلب و خطر نارسایی قلبی همگی می‌توانند با کمبود آهن و کم خونی تشدید شوند.
قاعدگی غیر طبیعی
اگر قاعدگی طبیعی یا سبک شما به طور ناگهانی سنگین و غیر طبیعی شود، احتمالا دچار کمبود آهن شده باشید. کمبود آهن اغلب منجر به از دست دادن خون اضافی در طول جریان ماهیانه می‌شود. به عنوان مثال، اگر کم خونی شدید داشته باشید نیاز به تعویض نوار بهداشتی یا تامپون بیشتر است. یک آزمایش آسان این است که زمان ماندگاری تامپون را تعیین کنید. اگر کمتر از دو ساعت است، باید با متخصص زنان خود صحبت کنید.
سردردهای مکرر
از آنجایی که کمبود اکسیژن با کمبود آهن اتفاق می‌افتد، جای تعجب نیست که اکثر بیماران کم خونی شدید دچار سردرد و میگرن مکرر شوند. زمانی که بدن از مشکلات اکسیژن رنج می‌برد، همیشه مغز را بیش از هر چیز دیگری در اولویت قرار می‌دهد، اما حتی کوچک‌ترین تغییر در سطح اکسیژن می‌تواند باعث سردرد شود. هر گونه کاهش اکسیژن به مغز می‌تواند باعث تورم شریان‌های آن ناحیه شود و باعث سردرد می‌شود. سردرد مکرر می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله: عوامل فیزیکی، شرایط پزشکی، عوامل روانشناختی و نوع زندگی فردی.
زخم یا تورم زبان
زبان علاوه بر حذف رنگ قرمز سالم از پوست، لب‌ها و لثه‌ها، می‌تواند دچار کمبود رنگ، التهاب، حساسیت و بافت نرم و عجیب شود. هنگامی که زبان متورم و حساس می‌شود، به آن گلوسیت آتروفیک می‌گویند. زبان به حدی منبسط می‌شود که برجستگی‌های معمول روی سطح ناپدید می‌شوند و باعث می‌شوند که زبان صاف به نظر برسد. جای تعجب نیست که زبان متورم عوارض جانبی وحشتناکی دارد، مانند ناتوانی در جویدن، قورت دادن یا حتی صحبت کردن.
سندرم پای بیقرار
هنگامی که شخصی در کنترل پاهای خود از انقباض و حرکت در هنگام نشستن مشکل دارد، نشانه اصلی کمبود آهن است. در واقع، یک مطالعه نشان داد که ۱۵ درصد از مبتلایان به سندرم پای بیقرار نیز دچار کمبود آهن و کم خونی شدید هستند.
ریزش مو
از دیگر علائم کم خونی شدید در بانوان ریزش مو است. اگر کمبود آهن و کم خونی شدید در طولانی مدت ادامه یابد، ریزش مو مخصوصا در زنان، می‌تواند به دلیل کمبود اکسیژن رخ دهد. سطح اکسیژن سالم برای حفظ رشد مو و ناخن سالم مورد نیاز است. معمولا پوست سر روزانه حدود ۱۰۰ تار مو از دست می‌دهد، بنابراین اگر متوجه شدید که کمی ریزش دارید، بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کنید.
ناخن‌های شکننده
اگر فردی ناخن‌های ضعیف، شکننده یا «قاشقی‌ای» داشته باشد که به عنوان کویلونیشیا نیز شناخته می‌شود، از کمبود آهن رنج می‌ببرد و کم خونی شدید دارد.
درمان کم خونی شدید بانوان
درمان کم خونی در زنان بستگی به علت و شدت کم خونی دارد. در صورتی که کم خونی ناشی از کمبود آهن باشد، معمولاً با مصرف مکمل‌های آهن و در صورت لزوم با داروهای آهن درمان می‌شود. همچنین، در صورتی که علت کم خونی ناشی از عدم تولید کافی سلول‌های قرمز باشد، ممکن است نیاز به درمان با هورمون‌های استیروئیدی و یا تزریق سلول‌های قرمز خون (ترانسفوزیون) باشد. در ادامه هرکدام از درمان های مربوط به کم خونی بانوان را شرح می دهیم :
نارسایی کمبود آهن
درمان این نوع کم خونی معمولاً شامل مصرف مکمل‌های آهن و تغییر رژیم غذایی است. همچنین برخی افراد برای درمان آهن را از طریق ورید دریافت می‌کنند. اگر علت کمبود آهن از دست دادن خون باشد (غیر از قاعدگی) باید منبع خونریزی پیدا شود و خونریزی متوقف شود. کم خونی‌های ناشی از کمبود ویتامین درمان کمبود اسید فولیک و ویتامین C شامل مکمل‌های غذایی و افزایش این مواد مغذی در رژیم غذایی است. اگر دستگاه گوارش فرد در جذب ویتامین B12 از غذایی که می‌خورد مشکل داشته باشد، وی نیاز به تزریق ویتامین B-12 دارد.
کم خونی بیماری مزمن
درمان خاصی برای این نوع کم خونی وجود ندارد. تمرکز پزشکان بر درمان بیماری زمینه‌ای است. اگر علائم شدید شد، تزریق خون یا تزریق یک هورمون مصنوعی که به طور معمول توسط کلیه‌ها تولید می‌شود (اریتروپویتین) به تحریک تولید گلبول‌های قرمز خون و کاهش خستگی کمک می‌کند.
بهتر است بخوانید : عوارض کم خونی شدید
کم خونی‌های همولیتیک
مدیریت کم خونی‌های همولیتیک شامل اجتناب از داروهای مشکوک، درمان عفونت‌ها و مصرف داروهایی است که سیستم ایمنی فرد را سرکوب می‌کنند، که می‌تواند به گلبول‌های قرمز خون حمله کند. کم خونی همولیتیک شدید به طور کلی نیاز به درمان مداوم دارد.
تالاسمی
اکثر اشکال تالاسمی، خفیف هستند و نیازی به درمان ندارند. درمان تالاسمی در مواقعی که شدید است شامل: تزریق خون، مکمل‌های اسید فولیک، دارو، برداشتن طحال یا پیوند سلول‌های بنیادی خون و مغز استخوان نیاز دارند. تالاسمی یک نوع بیماری خونی ژنتیکی است که باعث کاهش تولید هموگلوبین در بدن می‌شود. هموگلوبین یک پروتئین است که در داخل سلول‌های قرمز خون وجود دارد و به حمل اکسیژن از ریه‌ها به باقی بدن کمک می‌کند. در بیماران تالاسمی، بخشی از ژنتیک این پروتئین تغییر می‌کند و سلول‌های قرمز خون نمی‌توانند به میزان کافی هموگلوبین تولید کنند. تالاسمی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: تالاسمی بتا و تالاسمی آلفا. هر کدام از این دو نوع تالاسمی، به دلیل تغییر در ژنتیک هموگلوبین، دارای انواع مختلفی هستند که درجه شدت و نوع علائم بیماری را تعیین می‌کنند.
درمان کم خونی با طب سنتی
در دنیای طب سنتی روش‌هایی برای درمان کم خونی وجود دارد که می‌تواند به عنوان درمان همراه با درمان‌های سنتی پزشکی مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از گیاهان دارویی ، تغذیه مناسب ، طب سوزنی ، ماساژ و روش های تنفسی از روش های درمان کم خونی با استفاده از طب سنتی هستند .
- استفاده از گیاهان دارویی: برخی گیاهان دارویی مانند زعفران، زردآلو، خرما، توت فرنگی، گوجه فرنگی، نعناع، بابونه، شیرین بیان، پونه، بومادران و… می‌توانند در بهبود کم خونی بانوان نقش داشته باشند. اما قبل از استفاده از هرگونه گیاه دارویی، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید.
- تغذیه مناسب: مصرف غذاهای سالم و متنوع مانند میوه‌ها و سبزیجات، گوشت، ماهی، تخم مرغ، غلات، لبنیات و… می‌تواند عامل بهبودی کم خونی باشند .
- استفاده از طب سوزنی: طب سوزنی یک روش درمانی سنتی در چین است که با قرار دادن سوزن در نقاط خاصی از بدن، بهبود برخی از بیماری‌ها مانند کم خونی شدید در بانوان را تسهیل می‌کند.
- استفاده از ماساژ: ماساژ برخی نقاط در بدن مانند نقطه تحتانی، نقطه کمر درد، نقطه فشار و نقطه جانبی می‌تواند به بهبود کم خونی در بانوان کمک کند.
- استفاده از روش‌های تنفسی: روش‌های تنفسی مانند تنفس عمیق و تمرین تنفسی می‌تواند بهبود عملکرد ریه‌ها و بهبود تامین اکسیژن به سلول‌های بدن کمک کند.
با این حال، قبل از استفاده از هرگونه روش درمانی سنتی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
دیدگاه کاربران
انصار
ممنون