در این مقاله درباره علائم کم خونی پنهان صحبت خواهیم کرد. کم خونی ناشی از فقر آهن – با کمال تعجب – غیر معمول نیست. در سال‌های اخیر مصرف گوشت قرمز کاهش یافته در حالی که مصرف پروتئین‌های کم‌چربی با آهن کمتر، مانند مرغ، افزایش یافته است. آنها همچنین خاطرنشان می‌کنند که بسیاری از غذاهای معمولی غنی از آهن، مانند گوشت گاو، لوبیا و زردآلو، به دلیل شیوه‌های کشاورزی مدرن که سطوح آهن را در خاک کاهش داده‌اند، حاوی مقدار کمتری آهن هستند.
کسانی که بیشتر در معرض خطر کم خونی فقر آهن (IDA) هستند، افرادی هستند که نیاز آهن آنها در بالاترین حد است. زنان پیش از یائسگی به دلیل از دست دادن خون ناشی از قاعدگی، بیش از دو برابر مردان به آهن نیاز دارند. و زنان باردار بیش از ۵۰ درصد بیشتر از حد معمول به آهن نیاز دارند تا نیازهای کودک در حال رشد را برآورده کنند. وگان‌ها و گیاهخواران نیز در معرض خطر ابتلا به IDA هستند، زیرا گیاهان عمدتاً حاوی آهن غیر هم هستند که به آسانی مانند نوع موجود در گوشت جذب نمی‌شود.
نکته ای که در مورد کمبود آهن وجود دارد این است که تشخیص آن ساده نیست. با شروع (و ادامه) پایین آمدن سطح آهن، علائم می‌توانند به آرامی ظاهر شوند – به خصوص زمانی که فرد از کمبود خفیف به کمبود کم به سمت کم خونی فقر آهن می‌رود که شدیدترین آن است.
۱. شما همیشه خسته هستید.
خستگی یکی از شایع‌ترین علائم کمبود آهن است و می‌تواند حتی زمانی که فرد با کمبود آهن مواجه شود این حالت ظاهر شود. متأسفانه، در صورت خستگی، تعیین آهن کم به عنوان مقصر دشوار است زیرا این احساس می‌تواند به دلایل زیادی باشد. شایع‌ترین علل خستگی مداوم اختلالات خواب و اختلالات مربوط به خواب مانند تنفس، افسردگی و استرس بیش از حد است.
با این حال، اگر میزان خستگی اخیراً تغییر کرده است یا با یکی از این علائم دیگر همراه است، سطح آهن ممکن است پایین باشد و ارزش بررسی را دارد.
۲. شما سرد هستید، حتی زمانی که دیگران سرد نیستند.
اگر متوجه شدید که دست‌ها و پاها مدام سرد هستند، ممکن است با آهن کم سروکار داشته باشید. یک توضیح احتمالی این است که تیروئید برای عملکرد به آهن نیاز دارد، بنابراین کمبود آهن مانع کارایی تیروئید می‌شود و هورمون‌های تیروئید به تنظیم دمای بدن کمک می‌کنند.
۳. به راحتی دچار تنگی نفس می‌شوید.
اگر علیرغم انجام تمرینات منظم برای نفس کشیدن تلاش می‌کنید، ممکن است کمبود آهن داشته باشید. آهن به انتقال اکسیژن به سرتاسر بدن کمک می‌کند و بدون مقدار کافی آن، برای بدن سخت‌تر می‌شود که از روال کاردیوی خود پیروی کند.
۴. تحریک پذیری یا اضطراب افزایش یافته است.
“حساسیت” بیشتر نسبت به مزاحمت‌ها علامتی است که ممکن است در لیست کمبود آهن مشاهده کنید. در حالی که تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ که در مجله هماتولوژی یا آنکولوژی کودکان بر روی نوجوانان مبتلا به فقر آهن یا کم خونی فقر آهن منتشر شد، نشان داد که آنها در مقایسه با همسالان سالم خود با تحریک پذیری بیشتری روبرو هستند.
موهای شما نازک شده یا به طرز محسوسی شکننده‌تر است.
موهای ما دائماً در حال گذراندن یک چرخه رشد هستند و ریزش مو بخشی طبیعی از این فرآیند است. اگر روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو از دست می‌دهید، کاملاً واضح هستید، اما هر چیزی فراتر از آن ممکن است نشانه‌ای برای آهن کم باشد.
آهن و سایر مواد مغذی نقش مهم و در عین حال نامشخصی در رشد طبیعی مو دارند. اکثر زنان مبتلا به ریزش مو نیز دچار کمبود آهن هستند و بسیاری از مطالعات سطوح پایین آهن را با بیماری‌های ریزش مو مانند آلوپسی مرتبط کرده‌اند.
شما افسرده هستید.
آهن در ساخت دوپامین نقش دارد، ماده‌ای شیمیایی که سیگنال‌ها را از بدن به مغز می‌فرستد. در افسردگی، سطح دوپامین پایین است. یک مطالعه بر روی افراد مسن که در مجله تحقیقات علوم بهداشتی منتشر شد نشان داد افرادی که علائم افسردگی دارند بیشتر از افراد بدون افسردگی احتمال کم خونی دارند.
مبتلا به بیماری سلیاک یا IBD هستید.
هم بیماری سلیاک و هم بیماری التهابی روده (IBD) می‌توانند مانع جذب مواد مغذی و به طور خاص میزان جذب آهن از غذا در روده کوچک شوند. این شرایط التهابی در نظر گرفته می‌شوند و التهاب مزمن باعث تولید بیش از حد ترکیبی به نام هپسیدین می‌شود. در سطوح “سالم”، هپسیدین به بدن کمک می‌کند تا سطح درست آهن را حفظ کند. اما هپسیدین بیش از حد می‌تواند منجر به کمبود آهن شود. بنابراین اگر بیماری التهابی روده دارید، ممکن است بخواهید با پزشک خود در مورد سطح آهن خود صحبت کنید.
اگر کم خونی فقر آهن دارید چه باید کرد؟
اگر فکر می‌کنید ممکن است دچار کمبود آهن باشید، خبر خوب این است که تأیید آن از طریق یک آزمایش خون ساده که توسط پزشک انجام می‌شود، نسبتاً آسان است. اگر آزمایش نشان می‌دهد که آهن پایینی دارید، مهم است که با یک متخصص پزشکی کار کنید تا علت کمبود آهن را دریابید و یک دوره درمانی برای رفع کمبود ایجاد کنید و در عین حال به سایر شرایطی که ممکن است داشته باشید نیز توجه داشته باشید. به علاوه، گزینه‌های رژیم غذایی زیادی وجود دارد که می‌تواند به مدیریت کم خونی کمک کند. در اینجا چند نکته برای کسانی که به دنبال افزایش مصرف آهن هستند آورده شده است.
غلات مصرف کنید.
من به طور معمول غلات صبحانه غنی شده را برای بیمارانی که IDA دارند توصیه می‌کنم.
برخی از گیاهان را مصرف کنید.
مصرف ویتامین C همراه با غذاهای گیاهی غنی از آهن به جذب مواد معدنی کمک می‌کند – و این می‌تواند به ویژه برای گیاهخواران مفید باشد. بنابراین یک سالاد اسفناج را با گوجه فرنگی یا توت فرنگی غنی از ویتامین C اضافه کنید یا فلفل دلمه‌ای را در سالاد عدس گرم بریزید.
یک مکمل را در نظر بگیرید.
اگر رژیم غذایی برای بالا بردن سطح آهن بدن کافی نباشد، ممکن است بخواهید از مکمل آهن استفاده کنید، اما ابتدا از پزشک خود تأیید کنید. افراد وقتی مشکوک به کم خونی هستند، اغلب سعی می‌کنند خود درمانی کنند و در نهایت ضررشان بیشتر از فایده است. کم خونی می‌تواند ناشی از کمبودهای دیگر باشد و مصرف آهن ممکن است شناسایی علت صحیح را پنهان کند. مکمل‌های آهن نیز به عنوان عاملی برای یبوست شناخته شده‌اند، بنابراین فرد باید با پزشک خود برای مقابله با این عارضه جانبی همکاری کند.
