شیمی درمانی سرطان سینه : هر آنچه که باید بدانیم!

شیمی درمانی برای سرطان سینه می‌تواند به کاهش رشد سلول های سرطانی و کوچک شدن تومور و افزایش احتمال بهبود بیماری کمک کند. اینکه پزشک شیمی درمانی را توصیه می‌کند یا نه به نوع سرطانی که فرد مبتلا دارد بستگی دارد و آیا سایر درمان‌ها مانند جراحی یا پرتودرمانی را نیز دریافت می‌کند. پزشکان همچنین ممکن است سن، سلامت کلی، سایر مسائل پزشکی و تنظیمات شخصی فرد را در نظر بگیرند. 
در این مقاله، در مورد شیمی درمانی برای سرطان پستان، از جمله نحوه انجام، داروهایی که ممکن است فرد دریافت کند ، اثربخشی آن و موارد بیشتر بیاموزید.

تعریف شیمی درمانی

در شیمی‌درمانی از داروهایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. با این حال، شیمی درمانی همچنین می‌تواند سلول‌های سالم را از بین ببرد‌، به این معنی که ممکن است عوارض جانبی شدیدی را برای فرد ایجاد کند. به همین دلیل ، پزشکان باید خطرات و مزایای شیمی درمانی را در نظر بگیرند. 

شیمی درمانی در سرطان سینه چیست؟

شیمی درمانی یک گزینه درمانی رایج در سرطان سینه است. هدف اصلی شیمی درمانی هدف قرار دادن سلول‌های دارای رشد سریع و تقسیم شده مانند سلول‌های سرطانی و از بین بردن این سلول‌ها است. هدف در اینجا کشتن سلول‌های سرطانی یا کنترل رشد بافت سرطانی است.

چگونه برای شیمی درمانی سینه آماده شویم؟

برای از بین بردن احتمال بروز عوارض جانبی پس از استفاده از دارو‌های ضد سرطان، ابتدا باید برای درمان آماده شوید:

• با گنجاندن غذا‌های غنی از پروتئین، ویتأمین‌ها و مواد معدنی در رژیم غذایی خود، تغذیه مناسب را سازماندهی کنید.
• از رژیم نوشیدنی مناسب (حداقل دو لیتر در روز) اطمینان حاصل کنید.
• تحت یک معاینه جامع قرار بگیرید که برای حذف فرآیند‌های التهابی و بیماری‌های همراه ضروری است.
• اقدامات آماده‌سازی شامل درمان دارویی است. این رویکرد خطر بروز واکنش‌های منفی ناشی از شیمی درمانی را کاهش می‌دهد.

همچنین بخوانید: آیا سرطان سینه ارثی است؟

شیمی درمانی در سرطان سینه چگونه انجام می‌شود؟

استفاده از شیمی درمانی در سرطان سینه با توجه به اندازه و مرحله تومور برنامه‌ریزی شده و در درمان گنجانده شده است.  شیمی درمانی به عنوان درمان قبل از عمل (نئوادجوانت) یا بعد از عمل (کمکی) در بیماران مبتلا به سرطان پستان ترجیح داده می‌شود. هدف از شیمی درمانی انجام شده قبل از عمل جراحی (نئوادجوانت) روشی ارجح برای تسهیل جراحی با کوچک کردن تومور و شناسایی داروی مؤثر است. شیمی درمانی پس از عمل (کمکی) روشی ارجح برای کاهش خطر عود سرطان است.

چه انتظاراتی بعد از شیمی درمانی وجود دارد؟

انتظاراتی که فرد پس از شیمی درمانی دارد به موارد زیر بستگی دارد:

• نوع سرطانی که یک فرد دارد.
• سرطان گسترش یافته است یا خیر؟!
• سن و سلامت عمومی فرد
• درمان چقدر خوب است؟

عوارض جانبی ممکن است اندکی پس از شروع شیمی درمانی توسط فرد شروع شود. برخی از عوارض جانبی ممکن است در طول درمان ادامه داشته باشد، در حالیکه برخی دیگر ممکن است دائمی باشند. در بیشتر موارد، با قطع شیمی درمانی توسط فرد، عوارض جانبی بهبود می‌یابد. افراد باید با پزشک درباره عوارض جانبی احتمالی نوع شیمی درمانی که دریافت می‌کنند، صحبت کنند.

انواع شیمی درمانی سرطان سینه

چند روش مختلف برای طبقه‌بندی شیمی درمانی وجود دارد. داروهای شیمی درمانی به اشکال مختلفی وجود دارد، از جمله تزریق داخل وریدی که فرد در بیمارستان دریافت می‌کند و داروهایی که می‌‌تواند به صورت قرص یا کپسول مصرف شوند. پزشکان نیز معمولاً شیمی درمانی را براساس زمان درمان و اهداف درمانی طبقه بندی می‌کنند :

• درمان کمکی: درمان کمکی به درمان شیمی درمانی پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقیمانده و کاهش احتمال رشد مجدد سرطان اشاره دارد.
• شیمی درمانی جدید: نئوادجوانت یا Neoadjuvant به درمان با شیمی درمانی قبل از جراحی برای کوچک شدن تومور و افزایش احتمال موفقیت جراحی اشاره دارد.
• درمان سرطان متاستاتیک: وقتی سرطان در خارج از بافت پستان متاستاز می‌کند، یا گسترش می‌یابد، پزشکان ممکن است شیمی درمانی را به عنوان درمان اصلی معرفی کنند.

برخی از افراد ممکن است فقط به یک نوع شیمی درمانی احتیاج داشته باشند، در حالی که دیگران به انواع مختلفی نیاز دارند.

داروهای شیمی درمانی برای سرطان سینه

با توجه به نوع شیمی درمانی، گزینه‌های مختلفی برای شیمی درمانی وجود دارد. داروهای مناسب یا ترکیبی از داروها به نوع سرطان، مرحله آن، میزان تهاجمی بودن، سلامتی و اهداف درمان بستگی دارد. افرادی که تحت درمان کمکی یا نئوآدجوانت قرار می‌گیرند به طور معمول دو تا سه گروه از داروهای زیر را دریافت می‌کنند:

• تاکسان‌ها ، مانند پاکلیتاکسل و دوکتاکسل
• سیکلوفسفامید
• کاربوپلاتین
• آنتراسایکلین‌ها مانند اپی روبیسین و دوکسوروبیسین
• ۵-فلوروراسیل یا کپسیتابین

هنگامی که سرطان در بدن پخش می‌شود ، پزشک ممکن است یکی از داروهای زیر را توصیه کند:

• عوامل پلاتین، مانند سیس پلاتین و کاربوپلاتین
• تاکسان‌ها ، مانند پاکلیتاکسل (تاکسول)، دوکتاکسل (تاکسوتر) و پاکلیتاکسل متصل به آلبومین (ابراکسان)
• آنتراسایکلین‌ها مانند دوکسوروبیسین، داگروبیسین لیپوزومی‌پگیله و اپی‌روبیسین
• وینورلبین (Navelbine)
• کپسیتابین (خلودا)
• gemcitabine (Gemzar)
• ایگزابپیلون (ایکسامپرا)
• اریبولین (Halaven)

در بیشتر موارد شیمی درمانی کمکی و نئوادجوانت، فرد به مدت ۳ تا ۶ ماه نیاز به شیمی درمانی خواهد داشت، دوره‌هایی از درمان که ممکن است چند هفته طول بکشد و به دنبال آن دوره‌های استراحت باشد.
در برخی موارد، پزشک ممکن است چندین داروی بسیار نزدیک به هم  از لحاظ ساختاری یا عملکرد را توصیه کند تا خطر بازگشت تومور کاهش یابد.

مدت زمان شیمی درمانی سینه

مدت زمان شیمی درمانی سرطان سینه به وضعیت بیمار بستگی دارد. درمان کمکی ۳-۴ هفته پس از جراحی تومور بدخیم پستان تجویز می‌شود و به مدت ۱۵ هفته ادامه دارد. بین دوره‌های درمانی، بدن بیمار ۱-۳ هفته استراحت می‌کند که برای بهبودی لازم است. دوره درمان در صورت لزوم تکرار می‌شود. طول درمان سرطان سینه با شیمی درمانی به موارد زیر بستگی دارد:

• وضعیت بیمار
• دوز دارو‌های ضد تومور
• تکرار دوره‌ای دوره‌ها و مدت زمان استراحت بین آن‌ها

شیمی درمانی بعد از جراحی شامل ۴-۶ سیکل است. یک چرخه شامل تجویز دوز خاصی از دارو است که طی یک یا چند روز به بیمار داده می‌شود. پس از آن یک استراحت ایجاد می‌شود که در طی آن بدن می‌تواند از عوارض جانبی بهبود یابد.

عوارض شیمی درمانی سرطان سینه

شیمی درمانی می‌تواند طیف وسیعی از عوارض جانبی را ایجاد کند. عوارض جانبی در افراد مختلف و دارو به دارو متفاوت است. برخی از رایج‌ترین موارد عبارت‌اند از:

• ریزش مو
• مشکلات گوارشی ، مانند حالت تهوع ، اسهال یا یبوست
• خستگی
• سیستم ایمنی ضعیف‌‌تر ، که ممکن است خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
• زخم های دهان
• تغییرات عصبی‌، مانند مشکل در تمرکز
• تغییرات خلقی‌، مانند اضطراب یا افسردگی
• گاهی اوقات‌، عوارض جانبی شیمی درمانی ممکن است طولانی مدت باشد. به ویژه هنگامی که آسیب جدی به اندام‌ها وارد شود. برخی از افراد همچنین بعد از شیمی درمانی دچار مشکلات باروری می‌شوند.

اثربخشی شیمی درمانی

تأثیر شیمی درمانی ممکن است به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد، از جمله نوع سرطانی که فرد دارد، اینکه دکتر زود آن را تشخیص دهد، رژیم درمانی که فرد و تیم درمانی برای فرد انتخاب می‌کند و سطح درمانی که نیاز دارد. در بسیاری از موارد شیمی درمانی می‌تواند نتایج خوبی را حاصل کند و عمر بیمار را طولانی کند.
 متاسفانه، در حال حاضر هیچ روش درمانی تأیید شده توسط اداره غذا و دارو (FDA) برای متاستازهای مغزی سرطان پستان وجود ندارد ، اما تحقیقات برای یافتن روش‌های درمانی در حال انجام است و امیدوار هستیم به زودی شاهد خبرها و روش‌های پر ثمرتری باشیم.

همه بیماران به شیمی درمانی نیاز دارند؟

همه بیماران به شیمی درمانی احتیاج ندارند. البته به این معنی نیست که افراد مبتلا به سرطان پستان باید از شیمی درمانی پرهیز کنند. بلکه نیاز به شیمی درمانی به نوع سرطان ، سن ، سلامت کلی ،اهداف درمانی و از مهم‌تر به صلاح دید پزشک متخصص بستگی دارد.
افراد باید در مورد شرایط خاص، گزینه‌ها و نیازهای خود با پزشک صحبت کنند و در نهایت تصمیم درست را بگیرند. در این حالت توصیه ما این است که به نظرات پزشک خود احترام بگذارید تا بهترین نتیجه ممکن حاصل شود. در این صورت هیچ نگرانی از اینکه روش بهتری هم می‌توانست باشد، ندارید.

چه کسانی نباید از شیمی درمانی برای سرطان سینه استفاده کنند؟

بسته به سن بیمار، نوع تومور و درجه هسته سلولی، ممکن است شیمی درمانی در سرطان سینه برای بیمارانی که گیرنده/دروازه‌های هورمونی را روی سلول‌های تومور زیر ۱ سانتی‌متر دارند، انجام نشود. 
در تومور‌های مثبت گیرنده استروژن و یا پروژسترون، در مواردی که قطر تومور، مرحله بیمار، وضعیت هسته سلولی (درجه) وجود ندارد و به زیر بغل سرایت نمی‌کند، گاهی اوقات بیمار فقط با هورمون درمانی، یعنی دارو درمانی قابل درمان است. درمان‌هایی که این گیرنده‌های هورمونی را بدون شیمی درمانی برای سرطان سینه خاموش می‌کند.

شیمی درمانی ممکن است برای بیمارانی که مسن‌تر هستند، اختلال عملکرد کبد ویا کلیه دارند، برای دریافت شیمی درمانی ضعیف‌تر از آن هستند یا بیماری‌های همراه پیشرفته دارند، انجام نشود.در بیمارانی که سلول‌های خونی آن‌ها کمتر از سطحی است که می‌توانند شیمی‌ درمانی دریافت کنند، شیمی‌درمانی را می‌توان به تعویق انداخت یا پس از درمان‌های دارویی که باعث افزایش سلول‌های خونی می‌شود، استفاده کرد.

همچنین بخوانید: انواع روش‌های درمان سرطان سینه کدامند؟ روش‌های تهاجمی و غیر تهاجمی