افزایش گلبول سفید خون : علت،علائم و بیماری‌ها

گلبول‌های سفید خون در مقدار خیلی بالا یا خیلی کم می‌تواند نشان‌دهنده بیماری جدی باشد. افزایش گلبول سفید که لکوستوز نام دارد یک بیماری مهم و جدی است که باید به سرعت مورد ارزیابی پزشک قرار گیرد. به طور معمول علت بالا بودن گلبول سفید بیماری‌هایی مانند عفونت است و در صورت درمان بیماری، سطح گلبول سفید طبیعی می‌شود.  در ادامه همراه ما باشید تا به طور کامل با افزایش گلبول سفید خون آشنا شویم.

 بالا بودن گلبول سفید چیست؟

بالا بودن گلبول سفید یا لکوسیتوز  (Leukocytosis)  نام بیماری است که در آن تعداد گلبول‌های سفید در خون بیش از حد مجاز می‌شود و می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد. لکوسیت‌ها یا گلبول‌های سفید در مغز استخوان تشکیل می‌شوند و در خون، بافت، غدد لنفاوی و غشاهای مخاطی یافت می‌شوند. وظیفه آنها حمایت از سیستم ایمنی با کمک به مبارزه و دفع عفونت‌ها و سایر بیماری‌ها است. لکوسیت‌ها مکان ثابتی ندارند، بلکه در جستجوی ویروس‌های احتمالی در بدن سرگردان هستند.

به طور کلی تغییر گلبول‌های سفید یک زنگ خطر است که نباید دست کم گرفت. بالا بودن گلبول سفید عمدتا ناشی از عفونت است پس بسیار مهم است که بدانید کدام نوع گلبول سفید افزایش یافته است تا مشخص شود چه نوع عفونتی وجود دارد.
به طور کلی هنگامی که تعداد گلبول سفید در بدن شما زیاد است،  چندین علت وجود دارد:

• سیستم ایمنی بدن سخت در حال از بین بردن عفونت است.
•  از استرس فیزیکی یا عاطفی رنج می‌برید.
• احتمال سرطان خون وجود دارد.

همچنین، بعضی از بیماری‌های خاص مانند بیماری‌های التهابی روده، بیماری‌های خونی نیز می‌توانند باعث افزایش تعداد گلبول‌های سفید شوند. در هر صورت، برای تشخیص دقیق علت افزایش تعداد گلبول‌های سفید در خون، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

نوتروفیلی

نوتروفیلی زمانی رخ می‌دهد که تعداد نوتروفیل‌ها در خون افزایش یابد. نوتروفیل‌ها شایع‌ترین لکوسیت‌ها هستند که ۴۰ تا ۶۰ درصد را تشکیل می‌دهند. نوتروفیلی به دلیل فراوانی آن‌، یکی از شایع‌ترین اشکال لکوسیتوز است. علت افزایش آن نیز عبارت است از:

• عفونت‌ها
• جراحات
• آرتریت
• التهاب طولانی‌مدت
• واکنش به داروها (به‌ویژه استروئیدها، لیتیوم و برخی داروهای استنشاقی)
• برخی از اشکال سرطان خون
• استرس عاطفی و جسمی – ناشی از اضطراب، جراحی یا ورزش
• برداشتن طحال
• سیگارکشیدن

لنفوسیتوز (بالا بودن لنفوسیت در آزمایش خون)

 لنفوسیتوز با عفونت‌های ویروسی وسرطان خون مرتبط است. دیگر علل لنفوسیتوز عبارتند از:

1. واکنش‌های آلرژیک
2. سیاه‌سرفه
3. برخی از انواع سرطان خون

ائوزینوفیلی

ائوزینوفیلی به معنای وجود سطح بالایی از ائوزینوفیل در خون است. در شمارش خون، ائوزینوفیل فقط ۱ تا ۴٪ را تشکیل می‌دهد؛ بنابراین یک نوع خاص از لکوسیتوز هستند. این مقدار افزایش‌یافته معمولاً به دلیل آلرژی‌ها و انگل‌ها رخ می‌دهد. به طور کلی:

1. آلرژی و واکنش‌های آلرژیک به‌ویژه تب یونجه و آسم
2. عفونت‌های انگلی
3. برخی بیماری‌های پوستی
4. لنفوم

مونوسیتوز

مونوسیتوز دارای تعداد زیادی مونوسیت است. از آنجایی‌ که مونوسیت‌ها تنها ۲ تا ۸ درصد از گلبول‌های سفید را تشکیل می‌دهند، مونوسیتوز بسیار نادر است و در برخی از عفونت‌ها و سرطان‌ها رخ می‌دهد. دلایل مونوسیتوز:

1. برخی از عفونت‌ها مانند: ویروس اپشتین بار، سل، عفونت قارچی
2. بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس و کولیت اولسراتیو

بازوفیلی

سطح بالایی از بازوفیل‌هاست که فقط ۰.۱ تا ۱درصد خون را تشکیل می‌دهند؛ بنابراین، بازوفیلی به‌عنوان نوعی از لکوسیتوز بسیار نادر است و با سرطان خون همراه است. دلایل بروز بازوفیلی:

1. سرطان
2. در برخی موارد واکنش‌های آلرژیک

علائم لکوسیتوز یا افزایش گلبول سفید خون

علائم معمول لکوسیتوز عبارتند از:

• تب، درد و سایر علائم در محل عفونت
• تب، کبودی سریع، کاهش وزن، تعریق شبانه همراه با سرطان خون و سایر سرطان‌ها
• کهیر، خارش پوست، بثورات ناشی از واکنش آلرژیک پوست
• مشکل در تنفس و خس‌خس سینه به دلیل واکنش آلرژیک ریه‌ها

اگر تعداد گلبول‌های سفید خون شما زیاد باشد، خون غلیظ‌تر می‌شود و دیگر به‌درستی جریان پیدا نمی‌کند. این وضعیت سندرم هیپر ویسکوزیته نامیده می‌شود و در موارد نادر در لوسمی رخ می‌دهد. سندرم هیپر ویسکوزیته یک وضعیت اورژانسی است که می‌تواند باعث به وجود آمدن مشکلات زیر شود:

• سکته
• مشکلات بینایی
• مشکلات تنفسی
• خونریزی از غشاهای مخاطی مانند دهان، شکم و روده

علل بالا بودن گلبول سفید خون

میزان گلبول سفید خون در طول روز در نوسان است. دلایل کلیدی بالا بودن گلبون سفید خون عبارت‌اند از:

• عفونت‌ها
• التهاب
• صدمات
• آرتروز
• پاسخ به دارو
• استرس عاطفی
• استرس فیزیکی
• سیگار کشیدن
• خارج کردن طحال
• آلرژی
• سیاه‌سرفه
• سرطان خون
• عفونت انگلی
• برخی از بیماری‌های پوستی
• لنفوم
• بیماری‌های خودایمنی
• سرطان استخوان
• فشار بیش از حد فیزیکی
• بارداری
• زایمان

اگر تعداد گلبول‌های سفید بالا باشد چه کنیم؟

با بررسی خون، معمولاً می‌توان تشخیص داد که تعداد لکوسیت‌ها در خون بسیار کم یا زیاد است. در موارد بسیار نادر، نمونه خون باید در آزمایشگاه آنالیز شود یا حتی مغز استخوان در آزمایشگاه بررسی شود. در بسیاری از موارد صبر کردن کمک کننده است و اجازه می‌دهد عفونت‌ها کم شوند و درمان شوند. اگر هیچ دلیل مشروطی برای افزایش تعداد لکوسیت‌ها وجود نداشته باشد در اصطلاح فنی وضعیتی به نام لکوسیتوز ایدیوپاتیک ایجاد شده است که باید توسط پزشک بررسی شود. اما اگر مشکوک به شرایط خطرناک بالا بودن گلبول سفید مانند بیماری سرطان خون یا بیماری خودایمنی باشد، معاینات بیشتر انجام می‌شود.

هدف از آزمایش شمارش گلبول‌های سفید چیست؟

سطح گلبول سفید در خون زمانی تعیین می‌شود که پزشک مشکوک به بیماری عفونی باشد. عفونت باکتریایی یکی از شایع‌ترین علل افزایش تعداد گلبول‌های سفید خون است. در صورتی که پزشک مشکوک به تغییر سطح گلبول سفید باشد، آزمایش شمارش گلبول سفید را درخواست می‌کند.

شمارش گلبول‌های سفید خون در شرایط زیر تعیین می‌شود:

• کنترل خون
• مشکوک به عفونت
• مشکوک به التهاب
• کم‌خونی
• مشکوک به سرطان خون
• نئوپلاسم‌های میلوپرولیفراتیو
• قبل و بعد از پرتودرمانی و شیمی‌درمانی
• هنگام مصرف برخی داروها
• بعد از سکته قلبی
• پس از سوختگی
• بعد از مسمومیت
• برای کنترل سیر بیماری‌های بافت همبند
• برای کنترل سیر بیماری‌های خودایمنی

علاوه بر شمارش خون، لکوسیت‌ها در ادرار نیز بررسی می‌شوند. این مورد به‌ویژه در مورد عفونت‌های دستگاه ادراری ضروری است.

 در صورت افزایش گلبول سفید خون به پزشک مراجعه کنید؛

در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه کنید تا حتما افزایش گلبول سفید بررسی شود: 

1. اگر تب دارید
2. خونریزی و کبودی‌های سریع
3. کاهش وزن ناگهانی
4. کم بودن اشتها
5. حالت تهوع
6. ضعف، خستگی
7. نعوظ دردناک و طولانی‌مدت در مردان

  نکته مهم که باید به آن توجه کنید این است که لکوسیتوز می‌تواند بدون مشاهده علائم بالا نیز رخ دهد و خطر سکته مغزی را به  وجود آورد. اگر متوجه علائم زیر در خود یا یکی از نزدیکانتان شدید، فوراً با ۱۱۵ تماس بگیرید:

• قسمت هایی از صورت افتاده یا بی حس شده است.
• احساس ضعف در بازو یا پا
• گیجی
• مشکل در صحبت‌کردن
• سرگیجه، سردرد شدید یا ازدست‌دادن بینایی
• درد قفسه سینه
• دشواری در تنفس
• خونریزی غیرقابل‌توقف
• درد یا سوزن‌سوزن شدن در بازوها، پاها یا معده
• کمردرد ناگهانی

کلام آخر

بالا بودن گلبول سفید خون در آزمایش می‌تواند نشان‌دهند یک بیماری در بدن باشد و باید بررسی شود.  اگر سطح گلبول‌ها سفید بیش از حد مجاز باشد، بیماری به معنای لکوسیتوز ایجاد شده است که می‌تواند خطراتی چون سکته مغزی را ایجاد کند. در صورتی که در آزمایش خون شما سطح گلبول سفید بالا باشد، بهتر است با پزشک مشورت کنید.