عوارض شیمیدرمانی ممکن است توسط شیمیدرمانی سنتی یا استاندارد ایجاد شود. سلولهای سرطانی تمایل به رشد سریع دارند و داروهای شیمیدرمانی، مانع از رشد سریع آنها میشوند. اما ازآنجاییکه این داروها در سراسر بدن حرکت میکنند، میتوانند سلولهای سالم و طبیعی را که بهسرعت درحالرشد هستند نیز تحت تأثیر قرار دهند. آسیب به سلولهای سالم باعث عوارض جانبی میشود. عوارض جانبی همیشه آنطور که انتظار دارید بد نیستند، اما نگرانی در مورد این بخش از درمان سرطان، طبیعی است.
در این مقاله می خوانید :
- ۱ تأثیر شیمیدرمانی بر سلولهای بدن
- ۲ در مورد عوارض شیمیدرمانی چه چیزی باید بدانم؟
- ۳ عوارض شیمیدرمانی چقدر طول میکشد؟
- ۴ عوارض رایج شیمیدرمانی چیست؟
- ۵ تداخلات دارویی با شیمیدرمانی و تاثیر بر عوارض جانبی
- ۶ تأثیر ویتامینها بر داروهای شیمیدرمانی
- ۷ چه زمانی باید عوارض شیمیدرمانی را به پزشک معالج خود اطلاع دهیم؟
تأثیر شیمیدرمانی بر سلولهای بدن
سلولهای طبیعی که بیشتر در اثر شیمیدرمانی آسیب میبینند عبارتاند از:
- سلولهای خون ساز در مغز استخوان
- فولیکولهای مو
- سلولهای دهان، دستگاه گوارش و دستگاه تناسلی
- برخی از داروهای شیمیدرمانی میتوانند به سلولهای قلب، کلیهها، مثانه، ریهها و سیستم عصبی آسیب برسانند.
گاهی اوقات، میتوانید داروهایی را همراه با شیمیدرمانی مصرف کنید تا از سلولهای طبیعی بدن خود محافظت کنید. همچنین درمانهایی برای کمک به کاهش عوارض شیمیدرمانی وجود دارد. پزشکان سعی میکنند شیمیدرمانی را در سطوحی برای درمان سرطان تجویز کنند که عوارض جانبی را به حداقل میرساند. آنها همچنین سعی میکنند تا جلوی استفاده از داروهای متعددی که دارای عوارض جانبی مشابه هستند اجتناب کنند.
در مورد عوارض شیمیدرمانی چه چیزی باید بدانم؟
عوارض جانبی در همه افراد ایجاد نمیشود. شدت عوارض جانبی، از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. مطمئن شوید که با تیم مراقبت از سرطان خود در مورد اینکه کدام عوارض جانبی در شیمیدرمانی شما شایع است، چه مدت ممکن است طول بکشد، چقدر ممکن است بد باشند و چه زمانی باید در مورد آنها با پزشک تماس بگیرید، صحبت کنید. پزشک شما ممکن است داروهایی را به شما بدهد تا از برخی عوارض جانبی قبل از وقوع آنها جلوگیری کنید. برخی از داروهای شیمیدرمانی عوارض جانبی طولانیمدتی مانند آسیب قلبی یا عصبی یا مشکلات باروری ایجاد میکنند. بااینحال، بسیاری از مردم هیچ مشکل طولانیمدت ناشی از شیمیدرمانی ندارند. از پزشک خود بپرسید که آیا داروهای شیمیدرمانی که دریافت میکنید اثرات طولانیمدت دارند یا خیر.
عوارض شیمیدرمانی چقدر طول میکشد؟
بسیاری از عوارض شیمیدرمانی نسبتاً سریع از بین میروند، اما برخی از آنها ممکن است ماهها یا حتی سالها طول بکشد تا به طور کامل از بین بروند. به این اثرات دیررس میگویند. گاهی اوقات عوارض جانبی ممکن است تا آخر عمر باقی بمانند، مانند زمانی که شیمیدرمانی باعث آسیب طولانیمدت به قلب، ریهها، کلیهها یا اندامهای تناسلی میشود. برخی از انواع شیمیدرمانی گاهی اوقات باعث ایجاد اثرات تأخیری میشوند، مانند سرطان دوم که ممکن است سالها بعد خود را نشان دهد. در اغلب موارد، بیماران در مورد مدتزمان درمان یا عوارض جانبی که دارند دلسرد میشوند که آیا شیمی درمانی اصلا موثر است یا خیر! اگر چنین احساسی دارید، با آنکولوژیست خود صحبت کنید. ممکن است بتوانید برنامه دارو یا درمان خود را تغییر دهید. آنها همچنین ممکن است بتوانند راههایی را برای کاهش هرگونه درد و ناراحتی پیشنهاد کنند.
عوارض رایج شیمیدرمانی چیست؟
رایجترین عوارض شیمیدرمانی که در اغلب دریافت کندگان آن مشاهده شده است، عبارتاند از:
- خستگی
- ریزش مو
- کبودی و خونریزی آسان
- عفونت
- کمخونی (تعداد کم گلبولهای قرمز خون)
- تهوع و استفراغ
- اشتها تغییر میکند
- یبوست
- اسهال
- مشکلات دهان، زبان و گلو مانند زخم و درد هنگام بلع
- نوروپاتی محیطی یا سایر مشکلات عصبی مانند بیحسی، گزگز و درد
- تغییرات پوست و ناخن مانند خشکی پوست و تغییر رنگ
- تغییرات ادرار و مثانه و مشکلات کلیوی
- تغییر وزن
- مغز شیمیدرمانی که میتواند بر تمرکز و تمرکز تأثیر بگذارد
- تغییرات خلقوخوی
- تغییر در میل جنسی و عملکرد جنسی
- مشکلات باروری
تداخلات دارویی با شیمیدرمانی و تاثیر بر عوارض جانبی
وقتی به بررسی بهترین روش ترکیب داروهای شیمیدرمانی میپردازیم، پزشکان باید به تداخل بین داروهای شیمیدرمانی و سایر داروهایی که فرد مصرف میکند، از جمله داروهای بدون نسخه، ویتامینها و مکملها توجه کنند. این فعلوانفعالات ممکن است عوارض جانبی را بدتر کرده و بر نحوه عملکرد داروهای شیمیدرمانی تأثیر بگذارد. مهم است که در مورد تمام داروها، از جمله داروهای بدون نسخه، ویتامینها، مکملهای گیاهی یا رژیمی که مصرف میکنید، به پزشک خود اطلاع دهید. به عنوان مثال، پلاکتها به لخته شدن خون و جلوگیری از خونریزی کمک میکنند. بسیاری از داروهای شیمیدرمانی تعداد پلاکتها را برای مدتی کاهش میدهند. مصرف آسپرین یا سایر داروهای مرتبط نیز میتواند پلاکتهای خون را ضعیف کند. این مشکلی برای افراد سالم با تعداد پلاکت طبیعی نیست، اما اگر فردی تعداد پلاکتهای پایینی از شیمیدرمانی داشته باشد، این ترکیب ممکن است او را در معرض خطر یک مشکل خونریزی جدی قرار دهد.
تأثیر ویتامینها بر داروهای شیمیدرمانی
بسیاری از مردم میخواهند نقش فعالی در بهبود سلامت کلی خود داشته باشند. آنها میخواهند به دفاع طبیعی بدن خود در مبارزه با سرطان کمک کنند و بهبودی خود را از شیمیدرمانی تسریع کنند. اکثر مردم ویتامینها را راهی بیخطر برای بهبود سلامت میدانند، بنابراین جای تعجب نیست که بسیاری از افراد مبتلا به سرطان دوزهای بالایی از یک یا چند ویتامین را مصرف کنند. اما برخی ویتامینها ممکن است شیمیدرمانی را کماثر کنند.
تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما تا زمانی که بیشتر در مورد اثرات ویتامین ها بر شیمیدرمانی شناخته شود، این نکات را در نظر داشته باشید:
- اگر پزشک به شما دستور مصرف ویتامینها را نداده است، بهتر است از این ویتامین استفاده نکنید.
- همیشه قبل از شروع مصرف هر نوع ویتامین، حتی یک مولتیویتامین ساده، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
- از پزشک خود بپرسید که آیا شروع مصرف ویتامینها پس از درمان مناسب است یا خیر.
- اگر در مورد تغذیه نگران هستید، معمولاً میتوانید ویتامینهای زیادی را با خوردن یک رژیم غذایی متعادل دریافت کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تغذیه در حین و بعد از درمان سرطان، به تغذیه برای افراد مبتلا به سرطان مراجعه کنید.
چه زمانی باید عوارض شیمیدرمانی را به پزشک معالج خود اطلاع دهیم؟
ازآنجاییکه آنکولوژیست شما اطلاعات زیادی در مورد عوارض جانبی به شما میدهد، ممکن است از تغییرات فیزیکی بیشتر آگاه باشید. علائم فیزیکی که دارید را ساده نگیرید. برخی از عوارض جانبی کوتاهمدت و جزئی هستند، اما برخی دیگر ممکن است نشانه مشکلات جدی باشند. به جز عوارض شایع که در اکثر بیماران ایجاد میشود، اگر در طول شیمیدرمانی هر یک از علائم زیر را داشتید، فوراً باید با آنکولوژیست خود تماس بگیرید:
- خونریزی یا کبودی غیرقابلتوضیح
- تب شیمی درمانی بالاتر از ۱۰۱ درجه فارنهایت
- راش و بثورات پوستی
- واکنش آلرژیک، مانند تورم دهان یا گلو، خارش شدید، مشکل در بلع
- لرز شدید
- درد در محل تزریق شیمیدرمانی یا محل کاتتر
- درد غیرمعمول، از جمله سردردهای شدید
- تنگی نفس یا مشکل تنفسی
- اسهال یا استفراغ طولانیمدت
- مدفوع خونی یا خون در ادرار