سرطان مثانه نوعی سرطان شایع است که از سلولهای مثانه شروع می شود. مثانه عضوی توخالی در عضله شکم است که ادرار را در خود ذخیره می کند.
سرطان مثانه اغلب در سلول هایی (سلول های اوروتلیال) که در داخل مثانه قرار دارند ، شروع می شود. سلول های اوروتلیال همچنین در کلیه ها و لوله ها (حالب ها) وجود دارد که کلیه ها را به مثانه متصل می کند. سرطان اوروتلیال می تواند در کلیه ها و حالب ها نیز اتفاق بیفتد ، اما شیوع آن در مثانه بسیار بیشتر است.
بیشتر سرطان های مثانه در مراحل اولیه ، زمانی که سرطان بسیار قابل درمان است ، تشخیص داده می شوند. اما حتی سرطان های مثانه در مراحل اولیه نیز پس از درمان موفقیت آمیز می توانند دوباره برگردند. به همین دلیل ، افراد مبتلا به سرطان‌مثانه معمولا برای سال ها پس از درمان به آزمایشات پیگیری برای یافتن سرطان‌مثانه نیاز دارند.
در این مقاله می خوانید :
علائم سرطان مثانه
علائم و نشانه های سرطان‌مثانه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خون در ادرار (هماچوری) ، که ممکن است باعث شود ادرار قرمز روشن یا کولا رنگ به نظر برسد ، اگرچه گاهی اوقات ادرار طبیعی به نظر می رسد و خون در آزمایش مشاهده می شود.
- تکرر ادرار
- ادرار دردناک
- کمردرد
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر مشاهده کردید که رنگ ادرار تغییر رنگ داده و نگرانید که ممکن است حاوی خون باشد ، برای بررسی آن از پزشک خود سوال کنید. همچنین اگر علائم یا نشانه های دیگری دارید که شما را نگران می کند با پزشک خود مشورت کنید.
علل ایجاد سرطان مثانه
این سرطان از زمانی شروع می شود که تغییراتی (جهش) در DNA سلول های مثانه ایجاد می شود. سلولهای غیرطبیعی توموری را تشکیل می دهند که می تواند به بافت طبیعی بدن حمله کرده و آنها را از بین ببرد. با گذشت زمان ، سلول های غیرطبیعی می توانند از بافت اولیه جدا شوند و از طریق بدن پخش شوند (متاستاز کنند).
انواع سرطان مثانه
انواع مختلف سلول های مثانه وجود دارند که می توانند سرطانی شوند. نوع سلول مثانه که سرطان در آن شروع می شود ، نوع این سرطان را تعیین می کند. پزشکان از این اطلاعات برای تعیین اینکه کدام روش های درمانی می توانند برای درمان بهتر باشند استفاده می کنند.
انواع سرطان مثانه عبارتند از:
کارسینومای اوروتلیال
کارسینومای اوروتلیال ، که قبلا کارسینوم سلول انتقالی نامیده می شد، در سلول های داخلی مثانه قرار دارد. سلول های اوروتلیال با پر شدن مثانه منبسط می شوند و در هنگام خالی بودن مثانه منقبض می شوند. همین سلول ها در داخل مجاری میزنای و مجرای ادرار قرار دارند و سرطان ها نیز در آن مکان ها تشکیل می شوند. کارسینومای اوروتلیال شایعترین نوع سرطان مثانه است.
سرطان سلول سنگفرشی
سرطان سلول سنگفرشی با تحریک مزمن مثانه همراه است. به عنوان مثال، از طریق عفونت یا استفاده طولانی مدت از کاتتر ادراری. این بیماری در مناطقی از جهان که عفونت انگلی خاص (شیستوزومیازیس) یکی از علل شایع عفونت مثانه است بیشتر دیده می شود.
آدنوکارسینوم
آدنوکارسینوما از سلول هایی تشکیل می شود که غدد ترشح کننده مخاط در مثانه را تشکیل می دهند. آدنوکارسینومای مثانه بسیار نادر است.
برخی از سرطان های مثانه بیش از یک نوع سلول را شامل می شوند.
عوامل خطر
عواملی که ممکن است خطر سرطان مثانه را افزایش دهند عبارتند از:
سیگار کشیدن:
سیگار یا پیپ ممکن است با تجمع مواد شیمیایی مضر در ادرار، خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهد. هنگام سیگار کشیدن، بدن شما مواد شیمیایی موجود در دود را پردازش می کند و برخی از آنها را از طریق ادرار دفع می کند. این مواد شیمیایی مضر ممکن است به مخاط مثانه آسیب برساند ، که می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
افزایش سن:
با افزایش سن خطر ابتلا به این سرطان افزایش می یابد. اگرچه ممکن است در هر سنی رخ دهد ، اما بیشتر افرادی که مبتلا به این سرطان هستند بیش از ۵۵ سال دارند.
جنسیت:
مردان بیشتر از زنان به سرطان مثانه مبتلا می شوند.
قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص:
کلیه های شما در فیلتر کردن مواد شیمیایی مضر از جریان خون و انتقال آنها به مثانه نقش اساسی دارند. به همین دلیل ، تصور می شود که وجود برخی مواد شیمیایی در معرض خطر ابتلا به این سرطان است. مواد شیمیایی مرتبط با خطر سرطان مثانه شامل آرسنیک و مواد شیمیایی است که در تولید رنگ ، لاستیک ، چرم ، منسوجات و محصولات رنگی استفاده می شود.
درمان قبلی سرطان:
درمان با داروی ضد سرطان سیکلوفسفامید خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می دهد. افرادی که تحت درمان با پرتو با هدف لگن سرطان قبلی قرار دارند ، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان مثانه هستند.
التهاب مزمن مثانه:
عفونت یا التهاب مزمن یا مکرر ادراری (سیستیت) ، که ممکن است در صورت استفاده طولانی مدت از کاتتر ادرار ایجاد شود، ممکن است خطر ابتلا به این سرطان سلول سنگفرشی را افزایش دهد. در برخی مناطق جهان، سرطان سلول سنگفرشی با التهاب مزمن مثانه ناشی از عفونت انگلی معروف به شیستوزومیازیس مرتبط است.
سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان:
اگر به سرطان مثانه مبتلا شده اید ، احتمال ابتلا دوباره به آن وجود دارد. اگر یکی از خویشاوندان خونی شما ( والدین ، خواهر و برادر یا کودک) سابقه سرطان مثانه داشته باشد ، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. اگرچه به ندرت پیش می آید که سرطان مثانه در خانواده ها دیده شود. سابقه خانوادگی سندرم لینچ ، که به عنوان سرطان روده بزرگ غیرپلی پوزیتی ارثی( HNPCC ) شناخته می شود، می تواند خطر ابتلا به سرطان را در سیستم ادراری ، و همچنین در روده بزرگ ، رحم ، تخمدان و سایر اندام ها افزایش دهد.
روش های تشخیص سرطان مثانه
آزمایشات و روش هایی که برای تشخیص سرطان مثانه استفاده می شود ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سیستوسکوپی
برای انجام سیستوسکوپی ، پزشک یک لوله باریک کوچک (سیستوسکوپ) را از طریق مجرای ادرار وارد می کند. سیستوسکوپ دارای یک لنز است که به پزشک شما اجازه می دهد تا داخل مجرای ادرار و مثانه را ببیند، و این ساختارها را از نظر علائم بیماری بررسی کند. سیستوسکوپی را می توان در مطب پزشک یا بیمارستان انجام داد.
نمونه برداری ( بایوپسی)
برداشتن نمونه ای از بافت مشکوک برای آزمایش ، در طی سیستوسکوپی ، پزشک ممکن است ابزار ویژه ای را از طریق لوله به مثانه منتقل کند تا یک نمونه سلول را برای آزمایش جمع کند. این روش را گاهی برداشتن مجاری ادرار از تومور مثانه TURBT می نامند. TURBT همچنین می تواند برای درمان سرطان مثانه استفاده شود.
سیتولوژی ادرار
نمونه ای از ادرار بیمار در زیر میکروسکوپ برای بررسی وجود سلول های سرطانی در روشی به نام سیتولوژی ادرار تجزیه و تحلیل می شود.
آزمایشات تصویربرداری
آزمایشات تصویربرداری ، مانند اوروگرام توموگرافی کامپیوتری CT یا پیلوگرام رتروگراد ، به پزشک اجازه می دهد تا ساختارهای دستگاه ادراری را بررسی کند.
اوروگرام CT
در طی اوروگرام CT ، ماده حاجب تزریق شده به ورید در دست شما در نهایت به کلیه ها ، حالب ها و مثانه می ریزد. تصاویر اشعه ایکس که در طول آزمایش گرفته شده ، نمای کامل از دستگاه ادراری را فراهم می کند و به پزشک کمک می کند تا مناطقی را که ممکن است سرطان باشد ، شناسایی کند.
پیلوگرام رتروگراد
پیلوگرام رتروگراد یک معاینه با اشعه ایکس است که برای بررسی دقیق دستگاه ادراری فوقانی مورد استفاده قرار می گیرد. در طول این آزمایش ، پزشک شما یک لوله نازک (کاتتر) را از طریق مجرای ادرار و مثانه رد می کند تا ماده حاجب را به حالب تزریق کند. در حالی که رنگ به کلیه ها وارد می شود، تصاویر اشعه ایکس نیز گرفته می شود.
تعیین مرحله سرطان
پس از تایید سرطان مثانه ، پزشک ممکن است آزمایشات دیگری را برای تعیین اینکه آیا سرطان به غدد لنفاوی یا سایر مناطق بدن گسترش یافته است یا نه، توصیه کند.
آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سی تی اسکن – CT
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی – MRI
- توموگرافی انتشار پوزیترون – PET
- اسکن استخوان
- اشعه ایکس قفسه سینه
پزشک از اطلاعات این روش ها برای تعیین مرحله ی سرطان استفاده می کند. مراحل این سرطان با اعدادی از ۰ تا چهار نشان داده می شود. پایین ترین مراحل نشان دهنده سرطانی است که محدود به لایه های داخلی مثانه است و رشد نکرده و بر دیواره عضله تأثیر نمی گذارد. بالاترین مرحله ، مرحله چهارم سرطانی را نشان می دهد که به غدد لنفاوی یا اندام های نواحی دوردست بدن گسترش یافته است.
درجه سرطان مثانه
سرطان های مثانه بیشتر بر اساس نحوه ظاهر شدن سلول های سرطانی هنگام مشاهده از طریق میکروسکوپ طبقه بندی می شوند. این به عنوان نوعی درجه شناخته می شود و پزشک ممکن است سرطان مثانه را درجه پایین یا درجه بالا توصیف کند:
سرطان مثانه درجه پایین
این نوع سرطان دارای سلول هایی است که از نظر ظاهری و ساختار به سلول های طبیعی نزدیکتر هستند. تومور درجه پایین معمولا با سرعت کمتری رشد می کند و احتمال حمله به دیواره عضلانی مثانه نسبت به تومور درجه بالا کمتر است.
سرطان مثانه درجه بالا
این نوع سرطان دارای سلول هایی است که ظاهری غیرطبیعی دارند و هیچ شباهتی به ظاهر بافتهای طبیعی ندارند. یک تومور درجه بالا تمایل به رشد شدیدتر از تومور درجه پایین دارد و ممکن است به دیواره عضلانی مثانه و سایر بافت ها و اندام ها گسترش یابد.
درمان سرطان مثانه
گزینه های درمان سرطان مثانه به عوامل مختلفی بستگی دارد ، از جمله نوع سرطان ، درجه سرطان و مرحله سرطان ، که همراه با سلامتی و ترجیحات درمانی بیمار در نظر گرفته می شوند.
درمان سرطان مثانه ممکن است شامل موارد زیر باشد:
جراحی : برای از بین بردن سلول های سرطانی
شیمی درمانی : شیمی درمانی داخل مثانه ، برای درمان سرطان هایی که محدود به پوشش مثانه هستند اما خطر عود یا پیشرفت آنها در مرحله بالاتر وجود دارد.
شیمی درمانی برای کل بدن (شیمی درمانی سیستمیک) ، برای افزایش احتمال درمان در شخصی که جراحی برای برداشتن مثانه دارد، یا به عنوان یک درمان اصلی در صورت عدم جراحی
پرتودرمانی : برای از بین بردن سلول های سرطانی ، غالبا به عنوان یک درمان اصلی در مواردی که جراحی بعنوان یک گزینه مطرح نیست یا مورد نظر نیست.
ایمونوتراپی : برای تحریک سیستم ایمنی بدن برای مقابله با سلولهای سرطانی ، چه در مثانه و چه در سراسر بدن
درمان هدفمند : برای درمان سرطان پیشرفته در صورتی که سایر روش های درمانی کمک نکنند.
ترکیبی از رویکردهای درمانی ممکن است توسط پزشک و اعضای تیم مراقبت توصیه شود.
راه های پیشگیری
اگرچه هیچ روش تضمینی برای جلوگیری از این سرطان وجود ندارد، اما می توانید برای کمک به کاهش خطر ابتلا به این سرطان اقدام کنید. برای مثال:
سیگار نکشیدن
اگر سیگار نمی کشید، شروع نکنید. اگر سیگار می کشید، با پزشک خود در مورد برنامه ای که به شما کمک می کند تا قطع کنید، صحبت کنید. گروه های پشتیبانی، داروها و روش های دیگر ممکن است به شما کمک کند تا ترک کنید.
احتیاط در خصوص مواد شیمیایی
اگر با مواد شیمیایی کار می کنید، برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آن ها، تمام دستورالعمل های ایمنی را دنبال کنید.
مصرف انواع میوه ها و سبزیجات
رژیم غذایی غنی از انواع میوه ها و سبزیجات رنگارنگ انتخاب کنید. آنتی اکسیدان موجود در میوه ها و سبزیجات ممکن است به شما در کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
