افزایش ترانس آمینازها علامتی است که می‌تواند نشان‌دهنده التهاب یا آسیب به سلول‌های کبدی باشد. اگر آسیب ببینند، می‌توانند مقادیر بالاتر از حد طبیعی ترانس آمینازها (آنزیم‌ها) را وارد جریان خون کنند. در بیشتر موارد، مشکل خفیف و موقتی است، اما در برخی شرایط افزایش ترانس آمینازها ممکن است با یک اختلال جدی‌تر و گاهی مزمن کبدی همراه باشد. همه اجزای یک موجود زنده می‌توانند با یکدیگر واکنش نشان دهند. این واکنش‌ها بسته به نوع می‌توانند سرعت‌های متفاوتی داشته باشند. سرعت واکنش در موجودات زنده توسط کاتالیزورهایی تنظیم می‌شود که سرعت انجام واکنش را افزایش می‌دهند. این کاتالیزورهای بیولوژیکی پروتئین‌های خاصی هستند که آنزیم نامیده می‌شوند .
ترانس آنزیم چیست؟
ترانس آمینازها (آمینو ترانسفرازها) آنزیم‌هایی هستند که واکنش انتقال یک گروه آمینو از یک اسیدآمینه به یک اسید کتو را کاتالیز می‌کنند. آنها در سنتز آمینو اسیدها، اجزای تشکیل‌دهنده پروتئین‌ها، مهم هستند .در پزشکی، آنها یک شاخص مهم آسیب کبدی هستند. از دیدگاه بالینی، دو ترانس آمیناز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند:
- آسپارتات آمینوترانسفراز ( AST )، همچنین به‌عنوان GOT (گلوتامیک اگزالواستیک ترانس آمیناز) شناخته می‌شود.
- آلانین آمینوترانسفراز (ALT )، همچنین به‌عنوان GPT (پیروویک گلوتامیک ترانس آمیناز) شناخته می‌شود.
علائم بالا بودن ترانس آمینازها
مقادیر بالای ترانس آمیناز می‌تواند منجر به علائمی مانند:
- رنگ‌دانه‌های زردرنگ پوست
- خستگی
- خستگی و فرسودگی
- ازدست‌دادن اشتها
- مدفوع رنگ روشن
- درد شکم
- ادرار تیره‌رنگ
- حالت تهوع
در برخی موارد، ممکن است بدون علامت باشند یا با علائم خفیفی که به‌راحتی قابل تشخیص نیستند، ظاهر شوند.
دلایل افزایش ترانس آمینازها
وجود ترانس آمینازهای بالا در بیشتر موارد نشان‌دهنده وجود آسیب کبدی یا قلبی است. آنها همچنین می‌توانند دیابت یا اختلالات تیروئید را شناسایی کنند .شرایط دیگری که می‌تواند منجر به افزایش ترانس آمینازها شود عبارت‌اند از:
- اضافه‌وزن
- مصرف الکل
- مصرف داروهایی که عمدتاً در کبد متابولیزه می‌شوند
- بیماری هپاتیت حاد
- هپاتیت مزمن
- هپاتیت سمی
- مشکلات کیسه صفرا
- مشکلات قلبی
- رژیم غذایی ناسالم و پرچرب
- فعالیت بدنی شدید
مقادیر نرمال
مقادیر طبیعی ترانس آمینازها باید در محدوده زیر قرار گیرند:
ALT
- مردان: ۷-۵۵ U/L
- زنان: ۷-۴۵ U / L
AST
- مردان ۱-۱۳ سال: ۸-۶۰ U / L
- مردان بزرگسال: ۸-۴۸ U / L
- زنان ۱-۱۳ سال: ۸-۵۰ U / L
- زنان بالغ: ۸-۴۳ U / L
درمان ترانس آمینازها چیست؟
برای رفع افزایش ترانس آمینازها، شناسایی علل زمینه‌ای و درمان مناسب آنها ضروری است. پس از تشخیص سطوح آنزیم‌های کبدی بالاتر از حد طبیعی، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری را برای تشخیص کامل تجویز کند که بر اساس آن، درمان احتمالی را تنظیم کند.
با افزایش ترانس آمینازها چه زمانی با پزشک خود مشورت کنید؟
این پزشک است که اگر لازم بداند، تجزیه‌وتحلیل سطح ترانس آمیناز در خون را می‌پرسد و فقط پزشک است که می‌تواند نتایج آزمایش‌ها را به‌درستی تفسیر کند.
برای کاهش ترانس آمینازها چه بخوریم؟
مصرف هریک مواد غذایی‌های زیر در رژیم روزانه می‌تواند تأثیر زیادی در کاهش ترانس آنزیم‌ها داشته باشد:
- آب، نوشابه و آبمیوه‌های غیر گازدار
- گوشت بدون چربی و انواع ماهی
- ماکارونی، برنج، نان و سیب‌زمینی آب پز
- پنیر کم‌چرب و ژامبون بدون چربی
- شیر بدون چربی و ماست کم‌چرب
- سبزیجات تازه و میوه‌های تازه
- دسرهای ساده مانند تارت عسل یا مربا
چگونه سطح ترانس آمینازها را کاهش دهیم؟
سطوح بالای ترانس آمینازها نشان می‌دهد که اتفاقی برای کبد در حال رخ‌دادن است، اگرچه ممکن است شرایط دیگری را نیز نشان دهد که باید تحت‌نظر باشد.اگر آزمایش خون میزان بالای این آنزیم‌ها را نشان دهد، مراجعه به پزشک برای یافتن علت این وضعیت ضروری است.بااین‌حال، اگر بیماری خاصی که باعث تغییر می‌شود وجود نداشته باشد، می‌توان سطح آن را با رعایت چند توصیه کاهش داد.
علت را شناسایی کنید
افزایش سطح ترانس آمیناز، در بیشتر موارد، نشان می‌دهد که شما یک بیماری یا آسیب به کبد دارید. اینکه آیا می‌توانید با ایجاد تغییرات در رژیم غذایی یا استفاده از داروهای طبیعی سطح خود را کاهش دهید، کاملاً به وضعیت شما بستگی دارد. اگر سطح ترانس آمیناز بالایی دارید، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید تا علت این مقادیر زیاد مشخص شود. اگر سیروز کبدی، هپاتیت، مونونوکلئوز، ایسکمی، کمبود خون در کبد، مرگ بافت کبد، تومور یا سرطان کبد دارید.
درک این نکته بسیار مهم است که این موارد نیاز به درمان پزشکی خاصی دارند و در مورد شرایطی مانند سیروز، بیماری مزمن است و بنابراین درمانی وجود ندارد، اگرچه بهبود سبک زندگی می‌تواند کمک زیادی به این بیماری کند، بنابراین پیشرفت آن کندتر است.
اگر ترانس آمیناز به دلیل التهاب کبد، کبد چرب، مصرف دارو و سم یا هر بیماری قابل برگشت دیگری افزایش یابد، تغییرات عمیق در شیوه زندگی برای کاهش آنها و بازگشت ضروری است.
الکل مصرف نکنید
برای هر بیماری کبدی، مصرف الکل را حذف کنید زیرا برای کبد بسیار مضر است. حداقل ۲ لیتر آب در روز بنوشید تا چربی بدن را از بین ببرید. خوردن یک رژیم غذایی متعادل و غنی از سبزیجات، گوشت بدون چربی و میوه‌ها تغییرات عمده‌ای را برای بیماران مبتلا به ترانس آمینازهای بالا ایجاد می‌کند.
وزن خود را کنترل کنید
برای موارد چاقی توصیه می‌شود و کبد چرب، برای شروع رژیم غذایی که کاهش چربی و کاهش وزن را تسهیل می‌کند، با یک متخصص تغذیه مشورت کنید. اگر سبک زندگی کم‌تحرکی دارید و از یک رژیم غذایی ناسالم پیروی می‌کنید، توصیه می‌شود که تغییرات لازم را شروع کنید.
ورزش حداقل ۳ بار در هفته می‌تواند با تسهیل حذف چربی و کمک به‌سلامت کبد، تغییر بزرگی در زندگی ایجاد کند. شما می‌توانید با ۳۰ دقیقه پیاده‌روی در روز شروع کنید، اگرچه در موارد چاقی توصیه می‌شود برنامه فعالیت بدنی را شروع کنید که باعث کاهش وزن می‌شود.
مصرف برخی از گیاهان دارویی به‌صورت دم‌کرده نیز می‌تواند به کاهش ترانس آمینازها و بهبود سلامت کبد کمک کند، اما اگر آسیب شدید کبدی دارید یا بیماری مزمن کبدی دارید، نباید از این گیاهان استفاده کرد.
تعدادی از غذاهای مفید برای کسانی که مشکلات کبدی دارند وجود دارد که به پاکسازی کبد کمک می‌کند و زندگی بسیار سالم تری را تضمین می‌کند.
