بیماری کبد در بارداری طیفی از بیماری‌ها را در برمی‌گیرد که مادر در دوران بارداری و پس از زایمان با آن مواجه می‌شود. رایج‌ترین این بیماری‌ها بالا بودن آنزیم کبدی در بارداری است. چندین اختلال به بیماری کبد در بارداری کمک می‌کند. این بیماری‌ها شامل بیماری‌های ناشی از بارداری مانند کبد چرب حاد بارداری (AFLP) و کلستاز داخل کبدی حاملگی (IHCP)، بیماری‌هایی که قبل از بارداری وجود داشته‌اند و به طور بالقوه می‌توانند در دوران بارداری تشدید شوند، مانند هپاتیت خودایمنی و بیماری ویلسون، و بیماری‌های غیر مرتبط با حاملگی است.
اگر سطح بالایی از آنزیم‌های کبدی در خون وجو داشته باشد، آنزیم‌های کبدی افزایش می‌یابند. سطوح بالای آنزیم‌های کبدی می‌تواند موقتی باشد یا نشانه‌ای از یک وضعیت پزشکی مانند هپاتیت یا بیماری کبدی باشد. برخی از داروها نیز می‌توانند باعث افزایش آنزیم‌های کبدی شوند. آنزیم‌های کبدی پروتئین‌هایی هستند که واکنش‌های شیمیایی را در بدن سرعت می‌بخشند. این واکنش‌های شیمیایی شامل تولید صفرا و موادی است که به لخته شدن خون، تجزیه مواد غذایی و سموم و مبارزه با عفونت کمک می‌کند. آنزیم‌های رایج کبدی عبارتند از:
- آلکالین فسفاتاز (ALP)
- آلانین ترانس آمیناز (ALT)
- آسپارتات ترانس آمیناز (AST)
- گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT)
اگر کبدتان آسیب دیده باشد، آنزیم‌های ALT یا AST را در جریان خون آزاد می‌کند.
در این مقاله می خوانید :
- ۱ چرا در دوران بارداری پزشک آنزیم‌های کبدی را بررسی می‌کند؟
- ۲ چه چیزی باعث افزایش آنزیم‌های کبدی در دوران بارداری می‌شود؟
- ۳ عوامل خطر برای افزایش آنزیم‌های کبدی در دوران بارداری چیست؟
- ۴ علائم افزایش آنزیم‌های کبدی در دوران بارداری چیست؟
- ۵ تشخیص بالا بودن آنزیم کبدی در بارداری به چه صورت است؟
- ۶ چگونه آنزیم‌های کبدی بالا در بارداری درمان می‌شود؟
- ۷ آیا می‌توان از افزایش آنزیم‌های کبدی در دوران بارداری جلوگیری کرد؟
چرا در دوران بارداری پزشک آنزیم‌های کبدی را بررسی می‌کند؟
پزشک سطح آنزیم کبدی را با آزمایش عملکرد کبد (LFT) یا پانل کبدی بررسی می‌کند. آزمایش عملکرد کبد نوعی آزمایش خون است. اگر در معرض خطر آسیب یا بیماری کبدی هستید یا اگر علائم آسیب کبدی دارید، پزشک در طی یک معاینه منظم، یک LFT توصیه می‌کند.
چه چیزی باعث افزایش آنزیم‌های کبدی در دوران بارداری می‌شود؟
بیماری‌های کبدی، شرایط پزشکی، داروها و عفونت‌ها می‌توانند باعث افزایش آنزیم‌های کبدی شوند. علل شایع افزایش آنزیم‌های کبدی عبارتند از:
- برخی داروها مانند داروهای کاهش دهنده کلسترول (استاتین ها) و استامینوفن.
- بیماری کبد چرب، اعم از الکلی و غیر الکلی.
- هموکروماتوز
- هپاتیت A، هپاتیت B، هپاتیت C، هپاتیت الکلی و هپاتیت خود ایمنی.
- مکمل‌های گیاهی و مکمل‌های ویتامین، مانند چاپارال، چای کامفری، آهن و ویتامین A
سایر علل افزایش آنزیم‌های کبدی عبارتند از:
- کمبود آلفا ۱ آنتی تریپسین
- سرطان.
- بیماری سلیاک.
- سیروز کبدی.
- همولیز.
- سندرم متابولیک.
- شرایط عضلانی، مانند پلی میوزیت.
- بیماری تیرویید.
- بیماری ویلسون
- کلانژیت اسکلروزان اولیه
- سیروز صفراوی اولیه
عوامل خطر برای افزایش آنزیم‌های کبدی در دوران بارداری چیست؟
عواملی که فرد را در معرض خطر افزایش آنزیم‌های کبدی قرار می‌دهند عبارتند از:
- سوء مصرف الکل.
- برخی داروها، گیاهان دارویی و مکمل‌های ویتامینی.
- دیابت.
- سابقه خانوادگی بیماری کبد.
- هپاتیت یا قرار گرفتن در معرض هپاتیت.
علائم افزایش آنزیم‌های کبدی در دوران بارداری چیست؟
اکثر افرادی که آنزیم‌های کبدی بالا دارند علائمی ندارند. اگر آسیب کبدی علت افزایش آنزیم‌های کبدی باشد، علائمی مانند:
- درد شکم (معده).
- ادرار تیره.
- خستگی.
- خارش.
- زردی (زردی پوست یا چشمان).
- مدفوع رنگ روشن.
- از دست دادن اشتها.
- تهوع و استفراغ.
تشخیص بالا بودن آنزیم کبدی در بارداری به چه صورت است؟
افزایش ALT در دوران بارداری را می‌توان با استفاده از یک الگوریتم تشخیصی ارزیابی کرد. افزایش ALT اغلب نتیجه ویروسی است که با استفاده از آزمایشات سرولوژیک به راحتی قابل تشخیص است. سایر علل احتمالی افزایش خفیف یا متوسط ALT عبارتند از سمیت کبدی ناشی از دارو، استفراغ حاملگی، سنگ کلیه، سندرم HELLP همولیز، افزایش آنزیم‌های کبدی و تعداد پلاکت کم یا کبد چرب حاد بارداری.
چگونه آنزیم‌های کبدی بالا در بارداری درمان می‌شود؟
حدود یک سوم افراد بارداری که دارای آنزیم‌های کبدی بالا هستند، پس از دو تا چهار هفته سطح آنزیم‌های کبدی طبیعی خواهند داشت. اگر آنزیم‌های کبدی بالا بماند، پزشک آزمایش‌های خون یا آزمایش‌های تصویربرداری بیشتری مانند سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا MRI را درخواست می‌کند. همچنین فرد را به متخصص کبد (کبدشناس) ارجاع می‌دهند. درمان بستگی به این دارد که چه چیزی باعث افزایش آنزیم‌های کبدی شده است. معمولا با تجویز دارو آنزیم‌ها کنترل می‌شوند.
آیا می‌توان از افزایش آنزیم‌های کبدی در دوران بارداری جلوگیری کرد؟
برخی از شرایط پزشکی که باعث افزایش آنزیم‌های کبدی می‌شوند قابل پیشگیری نیستند. اما اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای حفظ سلامت کبد خود انجام دهید. بسته به توصیه‌ی پزشک خود، از نوشیدن الکل تا حد امکان خودداری کنید. سوزن‌ها یا وسایل آلوده به خون را به اشتراک نگذارید. رژیم غذایی سالم داشته باشید. واکسن هپاتیت A و B را دریافت کنید. اگر دیابت دارید، قند خون خود را کنتر کنید. در مورد هر گونه دارو، گیاهان و مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید به پزشک خود بگویید. مراقب وزن خود باشید و به طور منظم ورزش کنید.
کلام آخر
کبد محل اصلی عمل و پاکسازی انسولین، نقش مهمی در حفظ هموستاز گلوکز و انسولین ایفا می‌کند و بنابراین به عنوان هدف اصلی آسیب ناشی از مقاومت به انسولین و سایر اختلالات متابولیک شناخته می‌شود. آنزیم‌های کبدی، به ویژه γ-گلوتامیل ترانسفراز (GGT)، نشانگر بیماری کبدی مرتبط با الکل و چربی کبد غیر الکلی و آلانین آمینوترانسفراز (ALT، نشانگر آسیب سلول‌های کبدی) است. افزایش آنزیم‌های کبدی دلایل مختلفی دارد، از جمله بیماری کبد و دارو. افزایش آنزیم‌های کبدی نیز موقتی است. اگر آزمایش خون سطوح بالایی از آنزیم‌های کبدی را نشان داد، با پزشک خود صحبت کنید. آنها برای کشف علت آزمایش‌های بیشتری را تجویز خواهند کرد.
