پیوند سلولهای بنیادی اساساً انتقال بافت بین دو ارگانیسم اهداکننده و گیرنده را توصیف می‌کند. اهداکننده و گیرنده می‌توانند یک فرد (پیوند اتولوگ) یا دو فرد متفاوت (پیوند آلوژنیک) باشند. این مورد در مورد پیوند سلولهای بنیادی نیز صادق است. سلولهای بنیادی سلولهای تمایز نیافته‌ای هستند که قابلیت تقسیم نامحدود را دارند. هنگامی که آنها تقسیم می‌شوند، یک سلول بنیادی جدید و یک سلول که توانایی تمایز را دارد یعنی می‌تواند به یک نوع سلول خاص (مانند سلول پوست، سلول خون) تبدیل شود ایجاد می‌شود. در این مقاله قصد داریم به بررسی پیوند سلولهای بنیادی و بارداری بپردازیم. با ما همراه باشید.
در دهه‌های اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی در زمینه درمان سرطان خون حاصل شده است. بهبود ترکیبات دارویی و معرفی پیوند سلولهای بنیادی به طور قابل توجهی شانس بقای بیماران مبتلا به لوسمی حاد را بهبود بخشیده است.
در این مقاله می خوانید :
مطالعات پیوند سلولهای بنیادی و بارداری
مطالعات نشان داده‌اند که اختلالات هورمونی، یائسگی زودرس یا ناباروری مداوم در بیماران پس از پیوند سلولهای بنیادی یا تشعشعات کل بدن یا جمجمه نسبت به بیمارانی که فقط با شیمی درمانی درمان شده‌اند، شایع‌تر است. همچنین مشخص شده است که برخی از داروها مانند عوامل به اصطلاح آلکیله کننده، غدد جنسی را بیشتر از سایر داروها تحت تأثیر قرار می‌دهند. به‌طور کلی به نظر می‌رسد رادیوتراپی و شیمی‌درمانی قبل از بلوغ کمتر از بعد از بلوغ مضر هستند. از آنجایی که سلولهای غدد جنسی در شروع بلوغ شروع به تقسیم و تکثیر می‌کنند، نسبت به قبل نسبت به تأثیرات خارجی حساس‌تر واکنش نشان می‌دهند. در نهایت نمی‌توان در موارد فردی پیش بینی کرد که آیا بیمار نابارور می‌شود یا خیر.
با توجه به گزینه‌های مختلف پیوند سلولهای بنیادی و بارداری برای حفظ باروری، همیشه باید به خاطر داشت که در مورد یک بیماری تهدید کننده زندگی به ویژه در مورد لوسمی حاد شروع سریع درمان بسیار مهم است. اغلب زمان کافی برای انجام اقدامات وقت گیر برای حفظ باروری وجود ندارد.
امکان حفظ باروری برای بیماران مرد بعد پیوند سلولهای بنیادی
برای مردان و پسران بزرگسال پس از بلوغ، روش‌هایی در دسترس مانند انجماد سلولهای اسپرم. انجماد به معنای انجماد و نگهداری در دماهای پایین (منهای ۱۵۰-۱۹۰ درجه سانتیگراد) در نیتروژن مایع است. با استفاده از روش‌های خاص، می‌توان سلول‌ها را برای مدت طولانی بدون آسیب رساندن به عملکرد آنها ذخیره کرد و بعداً، مثلاً پس از پایان شیمی‌درمانی، دوباره ذوب می‌شوند. ایجاد بارداری از طریق استفاده از مایع منی منجمد شده بعدا فقط از طریق لقاح مصنوعی امکان پذیر است. در پسران قبل از بلوغ، اولین رویکردهای تجربی برای گرفتن سلولهای بنیادی از بافت بیضه و انجماد عمیق آنها وجود دارد.
حتی برای بیمارانی که نمی‌توانند قبل از شروع درمان اقدامی برای پیوند انجام داد، امکان تحقق تمایل به بچه دار شدن وجود دارد. اگر تعداد اسپرم‌های قابل لقاح در طولانی مدت پس از درمان به میزان قابل توجهی کاهش یابد (آزواسپرمی)، اسپرم را می‌توان با جراحی نیز خارج کرد. این روش TESE استخراج اسپرم بیضه یا MESA اسپیراسیون میکرو اپیدیدیم اسپرم نامیده می‌شود. در یک عمل کوچک معمولاً تحت بی حسی موضعی سلولهای اسپرم از بیضه یا اپیدیدیم خارج می‌شوند. از این طریق می‌توان اسپرم گرفت، نه در همه موارد، بلکه در بسیاری از موارد. سپس اینها یا انجماد می‌شوند یا بلافاصله برای لقاح مصنوعی استفاده می‌شوند.
امکان حفظ باروری برای بیماران زن بعد پیوند سلولهای بنیادی
بر خلاف مردان، در حال حاضر هیچ روش بالغی برای حفظ باروری در دسترس بیماران سرطانی زن وجود ندارد. انجماد سلولهای تخمک بارور شده یا جنین توسط قانون حفاظت از جنین ممنوع است. با این حال، انجماد به اصطلاح مراحل پیش از هسته‌ای مجاز است. مراحل پیش هسته زمانی در لوله آزمایش ایجاد می‌شود که اسپرم مرد قبلاً به سلول تخمک ماده نفوذ کرده باشد، اما هسته‌های هر دو سلول هنوز با یکدیگر ترکیب نشده‌اند. مشابه انجماد مایع منی مردانه، این روش یک روش رایج و اغلب با موفقیت برای برآورده کردن تمایل بعدی زن برای بچه دار شدن است. با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید که: برای این روش، شریکی باید در دسترس باشد که اسپرم او را برای لقاح فراهم کند. (اغلب این روش فقط برای زوجین (متاهل) ارائه می‌شود. به دلایل فوق، این روش برای دختران جوان یا زنان مجرد گزینه‌ی مناسبی نیست.
تلاش برای منجمد کردن سلولهای تخمک بارور نشده به منظور استفاده بعداً برای لقاح مصنوعی تاکنون موفقیت چندانی نداشته است. بسیاری از سلولهای یخ زده در اثر فرآیند انجماد یا ذوب آسیب دیدند و غیرقابل استفاده شدند.
کلام آخر
برخی از بیماران با وجود شیمی درمانی یا پرتودرمانی بارور می‌مانند. در برخی از بیماران ماه‌ها و گاهی سال‌ها طول می‌کشد تا اندام‌های تناسلی پس از پایان درمان به عملکرد طبیعی خود بازگردند. با این حال، برخی از بیماران به طور دائم نابارور باقی می‌مانند. نمی‌توان پیش بینی کرد که کدام بیمار نابارور می‌شود و کدام نه. سن و جنس بیمار، بیماری زمینه‌ای و نوع، مدت و دوز درمان (ترکیب دارو، پرتو، پیوند سلولهای بنیادی) نقش مهمی در این سوال دارد. امروزه روش‌های امیدوارکننده‌ای برای حفظ باروری پس از شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی وجود دارد، به‌عنوان مثال، پیوند سلولهای بنیادی، انجماد سلولهای اسپرم یا مراحل پیش هسته‌ای در حال حاضر یکی از روش‌های استاندارد است. از سوی دیگر، تمام روش‌های دیگر باید تجربی در نظر گرفته شوند و تقریباً منحصراً به بیماران بالغ مربوط می‌شوند.
