رفلاکس معده ممکن است بعد از یک وعده غذایی بزرگ و غنی یا زمانی که خیلی زود بعد از شام دراز می‌کشید اتفاق بی‌افتد. اسید معده به مری شما بالا می‌رود و باعث سوزش سر دل و سایر علائم می‌شود. رفلاکس گاه به گاه در خانه قابل کنترل است، اما رفلاکس مزمن اسید (GERD) ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. GERD می‌تواند به مرور زمان به بافت‌های مری شما آسیب برساند. ما در این مقاله به بررسی بیشتر رفلاکس معده پرداخته‌ایم.
در این مقاله می خوانید :
رفلاکس معده چیست؟
رفلاکس معده یا Acid Reflux که با عنوان بیماری رفلاکس معده-مری یا Gastroesophageal Reflux Disease نیز شناخته می‌شود، یک بیماری گوارشی است. زمانی رخ می‌دهد که اسید معده به طور مکرر به داخل لوله‌ای که دهان و معده فرد را متصل می‌کند (مری) رخ می‌دهد. این برگشت اسید می‌تواند مخاط مری فرد را تحریک کند. رفلاکس اسید معده به اختلالی گفته می‌شود که عموما با علائم سوزش سردل همراه خواهد بود. این بیماری بیشتر عضله تنگ کننده انتهایی مری یا LES را درگیر خواهد کرد. این عضله حلقه‌ای میان مری و معده است که باعث می‌شود بسیاری از افراد از این بیماری رنج ببرند. در بسیاری از موارد رفلاکس معده توسط رژیم غذایی و سبک زندگی سالم فرد درمان خواهند شد، البته در موارد شدیدتر ممکن است به درمان دارویی و جراحی نیاز باشد.
علائم رفلاکس معده
علائم رفلاکس معده ممکن است به شکل گوناگونی در افراد ظاهر شود. عمدتاً این علائم پس از مصرف غذاهای تند، چرب یا در وضعیت‌هایی مانند خوابیدن یا خم شدن بیشتر مشهود می‌شوند. افراد ممکن است احساس درد یا سوزش در سر دل که به گلو نیز گسترش می‌یابد را تجربه کنند. علاوه بر این، مزه‌ی تلخ یا ترش در گلو، سوء هاضمه همراه با ناراحتی و درد در بخش بالایی شکم، احساس نفخ و سیری ناشی از سوء هاضمه نیز ممکن است ایجاد شود. سایر علائم رفلاکس معده عبارتند از:
رگورژیتاسیون
ممکن است متوجه شوید که اسید، غذا یا مایعات پس از خوردن غذا از معده خود به گلو می‌روند. به این حالت رگورژیتاسیون نیز می‌گویند. ممکن است طعم ترش اسید را متوجه شوید.
احساس سوزش
ممکن است در قفسه سینه خود احساس سوزش کنید. به این نوع سوزش، سوزش سر دل می‌گویند. اگر احساس می‌کنید سوزش به معده شما نزدیک‌تر است، ممکن است سوء هاضمه اسیدی باشد.
درد قفسه سینه یا مری
برخی از افراد دردی را در مری خود احساس می‌کنند که احساس سوزش ندارد. درد مری همان اعصاب را تحریک می‌کند که درد مربوط به قلب انجام می‌دهد، بنابراین ممکن است چنین احساسی داشته باشند.
گلو درد
اگر اسید به گلوی شما برسد، می‌تواند باعث درد شود. ممکن است احساس کنید که توده‌ای در گلوی شما وجود دارد یا اینکه بلعیدن آن سخت است. رفلاکس در گلو اغلب در شب اتفاق می‌افتد.
علائم رفلاکس معده در کودکان
رفلاکس معده در کودکان نیز اتفاق می‌افتد. علائم آن در کودکان ممکن است شامل موارد زیر شود.
- بی قراری بیش از حد
- مشکل در خوابیدن
- امتناع از تغذیه
- استفراغ کوچک
- خس خس سینه یا گرفتگی صدا
- بوی بد دهان
بیشتر بخوانید: غذاهایی که از رفلاکس معده جلوگیری می‌کنند!
علت بیماری رفلاکس معده چیست؟
یکی از علت‌های رفلاکس معده به اختلال معده که فتق‌هیاتال نام دارد مربوط می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که بخش بالایی شکم و LES به بالای دیافراگم حرکت خواهد کرد. در حالت نرمال دیافراگم، اسید معده را در شکم خود نگه‌می‌دارد، اما در صورت وجود اختلال هیاتال اسید می‌تواند به مری نفوذ کند و منجر به ایجاد علائمی در معده شود. از علل دیگری که منجر به رفلاکس معده می‌شود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن اضافه وزن
- خوردن حجم بالای غذا و بلافاصله دراز کشیدن
- خوردن وعده غذایی سنگین و دراز کشیدن به پشت یا خم شدن
- خوردن تنقلات قبل از خواب
- بارداری
- مصرف آسپرین، ایبوپروفن، آرامبخش یا داروهای فشار خون
- استعمال دخانیات
- خوردن غذاهای خاص، مانند مرکبات، گوجه فرنگی، شکلات، نعناع، سیر، پیاز، یا غذاهای تند و چرب
عوامل خطر
شرایطی که می‌تواند خطر ابتلا به GERD را افزایش دهد عبارتند از:
- اضافه وزن
- بارداری
- برآمدگی بالای معده به داخل دیافراگم (فتق هیاتال)
- اختلالات بافت همبند مانند اسکلرودرمی
- تاخیر در تخلیه معده
- سیگار کشیدن
- خوردن وعده‌های غذایی بزرگ یا خوردن غذا در اواخر شب
- خوردن غذاهای خاص (محرک) مانند غذاهای چرب یا سرخ شده
- نوشیدن برخی نوشیدنی‌ها مانند الکل یا قهوه
- مصرف برخی داروها مانند آسپرین
چه زمانی نیاز است که به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر درد قفسه سینه، همراه با تنگی نفس، یا درد فک یا بازو را تجربه می‌کنید، باید سریعا به پزشک مراجعه نمایید. این علائم امکان دارد علائم و نشانه‌های حمله قلبی باشند. اما در صورتی که فرد علائم شدید یا مکرر GERD را تجربه می‌کند. یا بیش از دو بار در هفته از داروهای بدون نسخه برای سوزش سردل استفاده می‌کند. باید به پزشک مراجعه کند.
تشخیص رفلاکس معده
اگر فرد مشکوک به رفلاکس معده باشد، پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و در مورد هرگونه علائمی که تجربه کرده است از بیمار سوال می‌کند. آنها ممکن است از یک یا چند روش زیر برای تأیید تشخیص یا بررسی عوارض GERD استفاده کنند:
- بلع باریم: پس از نوشیدن محلول باریم، از تصویربرداری اشعه ایکس برای بررسی دستگاه گوارش فوقانی فرد استفاده می‌شود.
- آندوسکوپی فوقانی: یک لوله انعطاف پذیر با یک دوربین کوچک در مری فرد قرار می‌گیرد تا آن را بررسی کرده و در صورت نیاز نمونه ای از بافت (نمونه‌برداری) را جمع‌آوری کند.
- مانومتری مری: یک لوله انعطاف‌پذیر به مری وارد می‌شود تا قدرت ماهیچه‌های مری اندازه‌گیری شود.
- نظارت بر pH مری: یک مانیتور در مری قرار داده می‌شود تا بفهمد اسید معده در چه زمانی وارد بدن می‌شود.
درمان رفلاکس معده یا GERD
برای پیشگیری و تسکین علائم GERD، پزشک ممکن است فرد را تشویق کند تا عادات غذایی یا سایر رفتارهای خود را تغییر دهید. آنها همچنین ممکن است مصرف داروهای بدون نسخه مانند: آنتی اسیدها، مسدود کننده‌های گیرنده H2 و مهار کننده های پمپ پروتون (PPI) را تجویز کنند. در برخی موارد، پزشک ممکن است مسدود کننده‌های گیرنده H2 یا PPIهای قوی‌تر تجویز کند. اگر GERD شدید باشد و به درمان‌های دیگر پاسخ ندهد، ممکن است جراحی توصیه شود. برخی از داروهای بدون نسخه می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند.
در مورد رابطه بین کم خونی و رفلاکس معده بیشتر بخوانید!
جراحی برای درمان GERD
در بیشتر موارد، تغییر شیوه زندگی و داروها برای پیشگیری و تسکین علائم GERD کافی است. اما گاهی اوقات، به جراحی نیاز است. به عنوان مثال، اگر تغییر در شیوه زندگی و مصرف داروها به تنهایی علائم فرد را متوقف نکند، ممکن است پزشک جراحی را توصیه کند. در صورت بروز عوارض GERD، آنها همچنین ممکن است جراحی را پیشنهاد دهند. انواع مختلفی از جراحی برای درمان GERD وجود دارد.
عوارض رفلاکس معده
با گذشت زمان، التهاب مزمن در مری می‌تواند باعث موارد زیر شود:
- تنگ شدن مری (تنگی مری): آسیب به مری تحتانی از اسید معده باعث ایجاد بافت اسکار می‌شود. بافت اسکار مسیر غذا را باریک کرده و منجر به مشکل در بلع می‌شود.
- زخم باز در مری (زخم مری): اسید معده می‌تواند بافت مری را از بین ببرد و باعث ایجاد زخم باز شود. زخم مری می‌تواند خونریزی کند، باعث درد شود و بلع را دشوار کند.
- تغییرات پیش سرطانی در مری (مری بارت): آسیب ناشی از اسید می‌تواند باعث تغییراتی در بافت پوششی مری تحتانی شود. این تغییرات با افزایش خطر ابتلا به سرطان مری همراه است.
بسته به پیشرفت و جدیت بیماری، راه‌های درمان رفلاکس می‌تواند متفاوت باشد.
در بیمارانی که به خوبی به درمان یا دارو جواب می‌دهند، و علائم آنها کنترل می‌شود اما با کم کردن یا قطع دارو، علائم برمی‌گردد، امکان انجام اعمال جراحی ضدرفلاکس وجود دارد. اما عمل جراحی برای افرادی که پاسخ مناسبی به درمان دارویی نداده‌اند مناسب نیست.
