سرطان زبان : مراحل، انواع، علت، تشخیص، پیشگیری و درمان

سرطان زبان نوعی سرطان است که از سلول‌های زبان شروع می‌شود و می‌تواند باعث ایجاد ضایعات یا تومور در زبان شما شود. این یک نوع سرطان سر و گردن است. سرطان زبان می‌تواند در جلوی زبان ایجاد شود که به آن سرطان زبان جلویی یا “oral tongue cancer” می‌گویند. یا ممکن است در قاعده زبان، جایی که به حلق متصل می‌شود، رخ دهد. به آن سرطان زبان پشتی یا “oropharyngeal cancer” می‌گویند. سرطان سلول سنگفرشی شایع‌ترین نوع سرطان زبان است. این نوع سرطان در نواحی زیر رخ می دهد:

• روی سطح پوست
• در پوشش دهان، بینی، حنجره، تیروئید و گلو
• در پوشش دستگاه تنفسی و گوارشی
• این قسمت بدن از سلول‌های سنگفرشی پوشیده شده است.

مراحل و درجه بندی

این سرطان با استفاده از مراحل و درجه طبقه‌بندی می‌شود. مرحله سرطان نشان می‌دهد که سرطان چقدر گسترش یافته است. هر مرحله دارای سه طبقه بندی است:

• T به اندازه تومور اشاره دارد. تومور کوچک T1 و تومور بزرگ T4 است.
• N به این معنی است که آیا سرطان به غدد لنفاوی گردن گسترش یافته یا خیر. N0 به این معنی است که سرطان گسترش نیافته است، در حالی که N3 به این معنی است که به بسیاری از غدد لنفاوی گسترش یافته است.
• M به وجود یا عدم وجود متاستاز در سایر قسمت‌های بدن اشاره دارد.

درجه سرطان به میزان تهاجمی بودن و احتمال انتشار آن اشاره دارد. سرطان زبان می‌تواند موارد زیر باشد:

• کم (رشد کند و احتمال انتشار آن بسیار کم است.)
• در حد متوسط
• بالا (بسیار تهاجمی و احتمال گسترش آن وجود دارد.)

علائم سرطان زبان چیست؟

در مراحل اولیه سرطان زبان، به ویژه با سرطان در پایه زبان، ممکن است هیچ علائمی را متوجه نشوید. شایع‌ترین علامت اولیه سرطان زبان‌، زخم روی زبان است که بهبود نمی‌یابد و به راحتی خونریزی می‌کند. همچنین ممکن است متوجه درد دهان یا زبان شوید. علائم دیگر این سرطان عبارتند از:

• یک لکه قرمز یا سفید که بر روی زبان شما باقی می‌ماند.
• زخم زبان که خوب نمی‌شود.
• درد هنگام بلع.
• بی حسی دهان.
• گلو دردی که خوب نمی‌شود.
• خونریزی از زبان شما بدون علت مشخص.
• توده ای روی زبان شما که از بین نمی‌رود.

انواع سرطان زبان

سرطان زبان به انواع مختلفی قابل تقسیم است که بافت آن می‌تواند در نوع آن تفاوت ایجاد نماید. این سرطان به انواع زیر قابل تقسیم بندی است:

علت آن چیست و چه کسانی در معرض خطر هستند؟

علت سرطان زبان ناشناخته است. با این حال ، رفتارها و شرایط خاصی می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد، از جمله:

• سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو
• مصرف بیش از حد الکل 
• آلوده شدن به ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ، یک بیماری مقاربتی
• جویدن بتل ، که به ویژه در جنوب و جنوب شرقی آسیا رایج است
• سابقه خانوادگی سرطان زبان یا سایر دهان 
• سابقه شخصی برخی از سرطان‌ها ، مانند دیگر سرطانهای سلول سنگفرشی 
• رژیم غذایی ناسالم (برخی از شواهد وجود دارد که رژیم غذایی کم میوه و سبزیجات خطر ابتلا به تمام سرطان های دهان را افزایش می دهد)
• عدم رعایت بهداشت دهان و دندان (تحریک مداوم دندان های پوسیده یا پروتزهای نامناسب می‌تواند خطر ابتلا به این سرطان را افزایش دهد)
• سرطان زبان نیز در مردان مسن بیشتر از زنان یا جوانان است. سرطان دهان بیشتر در افراد بالای ۵۵ سال شایع است.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم ؟

در صورتی که هر یک از علائم ذکر شده را مشاهده کردید و یا وضعیت غیر طبیعی را روی زبان و در دهان خود مشاهده کردید به پزشک متخصص مراجعه نمایید. 

چگونه تشخیص داده می شود؟

برای تشخیص سرطان زبان، پزشک ابتدا سابقه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند. پزشک از شما در مورد سابقه سرطان خانوادگی یا شخصی، سیگار یا مشروب و مقدار آن، و اینکه آیا تا به حال تست ویروس HPV مثبت بوده است، سوال می‌کند. سپس پزشک معاینه فیزیکی دهان شما را انجام می‌دهد تا به دنبال علائم سرطان، مانند زخم‌های بهبود نیافته باشند. وی همچنین غدد لنفاوی مجاور را بررسی می‌کند تا تورم را بررسی کند.
اگر پزشک علائم این سرطان را مشاهده کرد، بیوپسی ناحیه مشکوک به سرطان را انجام می‌دهد. بیوپسی برشی رایج ترین نوع بیوپسی است. در این نوع بیوپسی، پزشک قطعه کوچکی از سرطان مشکوک را برمی‌دارد و سرطانی بودن یا نبودن آن را بررسی می‌کند. این کار معمولاً با بی‌حسی موضعی در مطب پزشک انجام می‌شود.
به جای بیوپسی برشی، پزشک ممکن است نوع جدیدی از بیوپسی را انجام دهد که بیوپسی برس نامیده می‌شود. در این بیوپسی، یک برس کوچک را روی ناحیه مشکوک به سرطان چرخانده می‌شود. این باعث خونریزی جزئی می‌شود و به پزشک اجازه می‌دهد سلول‌ها را برای آزمایش جمع‌آوری کند.
سلول‌های هر دو نوع بیوپسی برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می‌شود. در صورت ابتلا به این سرطان، پزشک ممکن است سی‌تی‌اسکن یا MRI انجام دهد تا میزان عمق و میزان گسترش آن را ببیند.

سرطان زبان چگونه درمان می شود؟

درمان سرطان زبان بستگی به بزرگی تومور و میزان گسترش سرطان دارد. فرد ممکن است فقط به یک درمان نیاز داشته باشید یا ممکن است به ترکیبی از درمان‌ها نیاز داشته باشید.
سرطان اولیه دهان که هنوز گسترش نیافته است معمولاً با یک عمل کوچک برای برداشتن ناحیه آسیب دیده قابل درمان است. تومورهای بزرگتر معمولاً باید با جراحی به نام گلوسکتومی جزئی حذف شوند که در آن قسمتی از زبان برداشته می‌شود.
اگر پزشکان قطعه بزرگی از زبان شما را بردارند، ممکن است تحت عمل جراحی بازسازی قرار بگیرید. در این جراحی، پزشک یک تکه پوست یا بافت را از قسمت دیگری از بدن شما برداشته و از آن برای بازسازی زبان شما استفاده می‌کند. هدف از جراحی گلوسکتومی و جراحی بازسازی این است که سرطان را بردارید در حالی که تا حد ممکن به دهان خود آسیب وارد نکنید.
گلوسکتومی می‌تواند منجر به عوارض جانبی شدید از جمله تغییر در نحوه غذا خوردن‌، تنفس‌، صحبت و بلع شود. گفتاردرمانی می‌تواند به شما در یادگیری سازگاری با این تغییرات کمک کند. علاوه براین، گفتگو درمانی می‌تواند به فرد در کنار آمدن کمک کند.
اگر سرطان به غدد لنفاوی شما سرایت کرده باشد، احتمالاً با جراحی برداشته می‌شود.
اگر تومور بزرگی در زبان خود دارید یا سرطان گسترش یافته است، احتمالاً باید ترکیبی از جراحی را برای برداشتن تومور و تابش داشته باشید تا از حذف یا ازبین‌بردن تمام سلول‌های تومور اطمینان حاصل کنید. این می‌تواند منجر به عوارض جانبی مانند خشکی دهان و تغییر در طعم شود. پزشکان همچنین ممکن است شیمی درمانی را برای درمان سرطان، همراه با جراحی یا اشعه توصیه کنند.

آیا می توان از آن جلوگیری کرد؟

فرد می‌تواند با اجتناب از فعالیت‌هایی که می‌توانند منجر به سرطان زبان شوند و با مراقبت از دهان خود، خطر ابتلا به این سرطان را کاهش دهد. برای کاهش خطر:

• سیگار نکشد یا تنباکو نجود.
• مصرف الکل خود را به حداقل برساند.
• دوره کامل واکسن HPV را دریافت کند.
• رابطه جنسی ایمن، به ویژه رابطه دهانی را انجام دهد.
• میوه و سبزیجات زیادی را در رژیم غذایی خود قرار دهد.
• مطمئن شوید که روزانه مسواک می‌زنید و مرتب از نخ دندان استفاده کند.
• در صورت امکان هر شش ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کند.

منبع