زندگی بدون پانکراس ؛ آیا می‌توان بدون پانکراس زندگی کرد؟!

پانکراس غده‌ای است که در شکم، در قسمت زیر شکم قرار گرفته است. شکل این اندام مانند یک قورباغه بزرگ با سر گرد و بدن کشیده و مخروطی است. قسمت سر آن به داخل دوازدهه (اولین قسمت روده کوچک) خم شده است و قسمت بدن پانکراس بین معده و ستون فقرات قرار گرفته است. پانکراس دو نوع سلول دارد. هر نوع سلول ماده متفاوتی تولید می‌کنند. سلول‌های غدد درون ریز هورمون‌های انسولین، گلوکاگون، سوماتوستاتین و پلی پپتید پانکراس را تولید می‌کنند. انسولین به کاهش قند خون کمک می‌کند و گلوکاگون قند خون را افزایش می‌دهد. سلول‌های اگزوکرین آنزیم‌هایی تولید می‌کنند که به هضم غذا در روده کمک می‌کند. تریپسین و کیموتریپسین پروتئین‌ها را تجزیه می‌کنند. آمیلاز کربوهیدرات‌ها را هضم می‌کند و لیپاز چربی‌ها را تجزیه می‌کند. در این مقاله قصد داریم به موضوع زندگی بدون پانکراس بپردازیم. تا آخر این مقاله همراه ما باشید.

وظیفه پانکراس چیست؟

لوزالمعده غده‌ای به طول شش اینچ است که در شکم نزدیک کبد و بخشی از روده کوچک قرار گرفته است. لوزالمعده نقش دوگانه‌ای در عملکردهای بدن ایفا می‌کند. این نقش‌ها عبارتند از؛

سیستم غدد درون ریز

به عنوان بخشی از سیستم غدد درون ریز، لوزالمعده دو هورمون اصلی ترشح می‌کند که برای تنظیم سطح گلوکز (که به عنوان قند خون نیز شناخته می‌شود) حیاتی هستند.

انسولین: لوزالمعده این هورمون را برای کاهش گلوکز خون در زمانی که سطح آن خیلی بالا می‌رود ترشح می‌کند.

گلوکاگون: لوزالمعده این هورمون را برای افزایش گلوکز خون هنگامی که سطح آن خیلی پایین می‌آید ترشح می‌کند.

سطح متعادل گلوکز خون نقش مهمی در کبد، کلیه‌ها و حتی مغز دارد. ترشح مناسب این هورمون‌ها برای بسیاری از سیستم‌های بدن مانند سیستم عصبی و سیستم قلبی عروقی مهم است.

سیستم اگزوکرین

به عنوان بخشی از سیستم برون ریز، لوزالمعده آنزیم‌هایی ترشح می‌کند تا به تجزیه مواد برای هضم و جذب مناسب کمک کنند. آنزیم‌های تولید شده توسط پانکراس برای هضم عبارتند از:

• لیپاز برای هضم چربی‌ها
• آمیلاز برای هضم کربوهیدرات‌ها
• کیموتریپسین و تریپسین برای هضم پروتئین‌ها

چه بیماری‌هایی منجر به برداشتن پانکراس می‌شوند؟

بیماری‌هایی که ممکن است نیاز به جراحی برداشتن پانکراس داشته باشند عبارتند از:

پانکراتیت مزمن: این التهاب در پانکراس با گذشت زمان بدتر می‌شود. گاهی اوقات جراحی برای تسکین درد پانکراتیت انجام می‌شود. لوزالمعده و سایر سرطان‌های موضعی، مانند آدنوکارسینوم، سیستادنوکارسینوم، تومورهای نورواندوکرین، نئوپلاسم‌های پاپیلاری داخل مجاری، سرطان اثنی عشر و لنفوم. این تومورها در لوزالمعده یا نزدیک آن شروع می‌شوند اما می‌توانند به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند. سرطانی که از سایر اندام ها به پانکراس سرایت می‌کند نیز می‌تواند به جراحی برای برداشتن پانکراس نیاز داشته باشد.

آسیب به پانکراس: اگر آسیب شدید باشد، ممکن است لازم باشد پانکراس خود را بردارید.

هیپوگلیسمی هیپرانسولینمی: این وضعیت به دلیل سطوح بالای انسولین ایجاد می‌شود که باعث می‌شود قند خون بسیار پایین بیاید.

سرطان لوزالمعده: این بیماری توسط سلول‌های سرطانی در پانکراس ایجاد می‌شود. انواع سرطان‌های اولیه لوزالمعده شامل سرطان‌هایی است که غدد درون ریز و برون ریز پانکراس را تحت تاثیر قرار می‌دهند. سرطان در اندام مجاور پانکراس مانند دوازدهه یا کبد نیز می‌تواند به لوزالمعده تاثیر بگذارد.

جراحی برداشتن پانکراس چگونه انجام می‌شود؟

جراحی برای برداشتن کل پانکراس، پانکراتکتومی کامل نامیده می‌شود. از آنجایی که سایر اندام‌ها در نزدیکی پانکراس قرار دارند، جراح ممکن است موارد زیر را نیز بردارد:

• دوازدهه (اولین قسمت روده کوچک)
• طحال
• بخشی از معده
• کیسه صفرا
• بخشی از مجرای صفراوی
• برخی از غدد لنفاوی نزدیک پانکراس

ممکن است لازم باشد یک روز قبل از عمل از مایعات استفاده کنید و یا یک ملین مصرف کنید. این رژیم روده‌ها را تمیز می‌کند. همچنین شاید لازم باشد چند روز قبل از جراحی مصرف برخی داروها، به ویژه داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین و وارفارین (کومادین) را قطع کنید. به فرد بیهوشی عمومی داده می‌شود تا حین جراحی بخوابد و از درد جلوگیری کند.

پس از برداشتن لوزالمعده و سایر اندام‌ها، جراح معده و بقیه مجرای صفراوی را دوباره به قسمت دوم روده، ژژنوم متصل می‌کند. این ارتباط باعث می‌شود که غذا از معده به روده کوچک حرکت کند.

اگر پانکراتیت دارید، احتمالا در طول جراحی، پزشک پیوند خودکار جزایر را انجام دهد. سلول‌های جزایر سلول‌هایی در پانکراس هستند که انسولین تولید می‌کنند. در پیوند خودکار، جراح سلول‌های جزایر را از پانکراس فرد خارج می‌کند. این سلول‌ها دوباره به بدن بازگردانده می‌شوند تا بتوانید خودتان به تولید انسولین ادامه دهید. پس از جراحی، شما را به اتاق ریکاوری می‌برند تا از خواب بیدار شوید. بعد جراحی بسته به شرایط بیمار، چند روز یا تا دو هفته در بیمارستان می‌مانید. یک لوله در شکم خود دارید تا مایعات را از محل جراحی خود تخلیه کنید. همچنین یک لوله برای تغذیه دارید. هنگامی که بتوانید به طور معمول غذا بخورید، این لوله برداشته می‌شود.

زندگی بدون پانکراس چگونه است؟

پس از برداشتن پانکراس از آنجایی که بدن دیگر مقدار طبیعی انسولین برای کنترل قند خون تولید نمی‌کند، به دیابت مبتلا خواهید شد. باید قند خون خود را کنترل کنید و در فواصل منظم انسولین مصرف کنید. متخصص غدد یا پزشک مراقبت‌های اولیه به فرد کمک می‌کند تا قند خون خود را مدیریت کند. بدن همچنین آنزیم‌های مورد نیاز برای هضم غذا را نمی‌سازد. هر بار که غذا می‌خورید باید یک قرص جایگزین آنزیم مصرف کنید. برای سالم ماندن، از رژیم غذایی دیابتی پیروی کنید. می‌توانید غذاهای متنوعی بخورید، اما باید مراقب کربوهیدرات‌ها و قندها باشید. همچنین جلوگیری از کاهش قند خون بسیار مهم است زندگی بدون پانکراس کمی سخت است. سعی کنید در طول روز وعده‌های غذایی کوچک بخورید تا سطح قند خود را ثابت نگه دارید. در صورت کاهش قند خون، یک منبع گلوکز همراه خود داشته باشید.

ورزش را در طول روز بگنجانید. فعال ماندن کمک می‌کند تا قدرت خود را بازیابید و سطح قند خون خود را مدیریت کنید. برای شروع هر روز کمی پیاده روی کنید و از پزشک خود بپرسید که چه زمانی افزایش شدت ورزش بی خطر است.

آیا می‌توان بدون پانکراس زندگی کرد؟

زندگی بدون پانکراس می‌تواند ادامه داشته باشد. فقط باید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. داروهای تجویز شده توسط پزشک را مصرف کنید، قند خون خود را کنترل کنید و فعال بمانید و ورزش کنید.

چگونه پانکراسم را سالم نگه داریم؟

برای جلوگیری از پانکراتیت و همچنین شرایط مرتبط با اختلال عملکرد پانکراس، رژیم غذایی خود را کم چرب نگه دارید. چربی‌ها و کلسترول می‌توانند به ایجاد سنگ‌های صفراوی کمک کنند که می‌تواند منجر به پانکراتیت شود. سطح بسیار بالای تری گلیسیرید در جریان خون می‌تواند باعث پانکراتیت شود. مقدار زیادی غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات به خصوص کلم بروکلی، گل کلم یا کلم بخورید.

از مصرف زیاد غذاهای سرخ شده یا لبنیات پرچرب خودداری کنید. وزن خود را کاهش دهید و تناسب اندام خود را حفظ کنید. به طور منظم ورزش کنید (۲۰ تا ۳۰ دقیقه در روز)، و وزن سالم خود را حفظ کنید تا از دیابت و سنگ کیسه صفرا که ممکن است منجر به پانکراتیت شود و همچنین برای بهبود سلامت کلی بدن خود جلوگیری کنید. از برنامه‌های غذایی که کاهش وزن سریع دارند پیروی نکنید. با پیروی از این برنامه‌های رژیم غذایی، در کبد ممکن است مقدار زیادی چربی انباشته شود، که خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا را افزایش می‌دهد. الکل زیاد ننوشید. الکل خطر ابتلا به پانکراتیت و سرطان پانکراس را افزایش می‌دهد.

سیگار نکشید یا از سایر محصولات تنباکو استفاده نکنید. هر نوع محصول تنباکو می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را در سراسر بدن از جمله پانکراس افزایش دهد. بین ۲۰ تا ۳۰ درصد موارد سرطان لوزالمعده به مصرف دخانیات مرتبط است.