شیمی درمانی یک از رایج ترین روشهای درمانی سرطان است.انجام روند درمان به خودی خود ناراحت کننده نیست بلکه عوارض جانبی ایجاد شده میتواند دردناک باشد.در پروسه شیمی درمانی از داروهای قوی برای کنترل ،جلوگیری از رشد وگسترش سلولهای سرطانی استفاده میکنند.عوارض جانبی ناشی از شیمی درمانی با توجه به نوع سزطان و نوع داروی شیمی درمانی متفاوت است.
در این مقاله می خوانید :
انواع روش انجام شیمی درمانی در بیماری سرطان
به طور کلی داروهای شیمی درمانی به چهار روش به بدن بیمار تزریق میشود.
شیمی درمانی وریدی از طریق خطIV
در شیمی درمانی وریدی پزشک متخصص یک سوزن را در ورید دست یا مچ بیمار وارد میکند.این سوزن شامل یک لوله پلاستیکی نازک است وکاتتر نام دارد.از طریق کاتتر داروها به صورت مستقیم وارد جریان خون میشوند.سپس سوند در محل مناسب خود قرار میگیرد و سوزن برداشته میشود.مدت زمان لازم جهت انجام این روش بین یک الی دو دقیقه است.ممکن است در ابتدای تزریق ،در محلی که دارو وارد میشود احساس سوزش خفیف داشته باشید.زمانی که سوزن از بدن خارج شده و سوند نصب میشود این درد نیز از بین خواهد رفت.معمولا بعد از اتمام کار کاتتر را خارج میکنند اما در برخی مواق ممکن است پزشک متخصص صلاح بداند تا سه روز،کاتتر در دست باقی بماند.
شیمی درمانی از طریق پورتها
برخی از کاتترهایی که در شیمی درمانی انجام میشوند از نوع پورت هستند که با سوزن متفاوت است.پورتها میتوانند مدت زمان بیشتری در بدن باقی بمانند.پورتها گزینه مناسبی برای انجام درمانهای طولانی مدت هستند چرا که این مزیت را ایجاد میکنند که از سوزنهای کمتری استفاده شود و تحویل همزمان چند دارو امکان پذیر باشد.این روش زمان بیشتری را به خود اختصاص خواهد داد و در هنگام ورود پورت به بدن، در محل ورود پرت باید بی حسی موضعی صورت گیرد.ممکن است بعد از اتمام کار شیمی درمانی در محل تزریق کمی احساس درد خفیف داشته باشید.
شیمی درمانی از طریق تزریق
شیمی درمانی تزریقی از محلهای مختلفی قابل انجام است و دامنه گسترده ای از سرطانها را در برمیگیرد.به عبارتی مناسب با نوع سرطان،محل تزریق تعیین میشود.مثلا در سرطان مغز،دارو از طریق یک کاتتر وارد مایع مغزی-نخاعی میشود ویا در زمانی که یک عضو مانند کبد درگیر سرطان باشد،داروی شیمی درمانی دقیقا به داخل شریان اصلی تومور تزریق خواهد شد.درد انجام این روش شیمی درمانی مشابه زمانی است که واکسن به بدن تزریق میشود.
عوارض انجام شیمی درمانی به چه صورت است
شیمی درمانی نیز مانند هر روش درمانی دیگری شامل عوارض میشود.معمولا طول دوره شیمی درمانی بین سه تا شش ماه است.برخی از عارضه ها در طول دوره وجود خواهند داشت که ممکن است پایا باشد و یا درعرض چند ساعت رفع شود.اما برخی ازاین عارضه ها تا مدتی بعد از شیمی درمانی نیز همراه بیمار خواهد بود. خوشبختانه بسیاری از این علائم با مصرف دارو قابل کنترل و تسکین هستند.رایج ترین عوارضی که در بیماران شیمی درمانی مشاهده میشود عبارتند از:
- زخمهای دهان
- اسهال
- استفراغ
- درد شدید در دستها و پاها
- درد ناشی از آسیب دیدن اعصاب یا نورباتیک
درد بعد از شیمی درمانی به چه صورت است؟
درواقع خودعمل شیمی درمانی شامل درد نمیشود ودرد یک عارضه جانبی است که بعد از شیمی درمانی ایجادمیشود و به آن درد نوروباتیک گفته میشود.درد نورباتیک در اثر آسیبی که به اعصاب وارد میشود به وجود میآیدو ناشی از داروی شیمی درمان و بعضا خود بیماری سزطان است.نوع دیگری از درد وجود دارد که در اشکال بیحسی،سوزن سوزن شدن اندام و احساس سوزش مشاهده میشود و بیشتر در دست وپا حس خواهد شد.
دربعضی از بیماران که شیمی درمانی انجام داده اند ممکنه دردهای زیر نیز ایجادشود:
- سردرد
- درد ماهیچه ها و مفاصل
- دل درد
درد ناشی از شیمی درمانی باید قابل کنترل باشد.
پزشکان معمولا با استفاده از داروهای مسکن درد بیمار را به خوبی مهار میکنند.به همین جهت مصرف داروهای مسکن طبق تجویز پزشک دارای اهمیت بسیاری است.درصورتی که طبق تجویز پزشک دارو مصرف کنید از ایجاد درد در آینده جلوگیری کرده اید و نیاز ندارید تا درد ایجاد شود و سپس دارو مصرف کنید.از آنجایی که شدت درد در طول پروسه درمان بدن از شیمی درمانی متغیر است،بهتر است همواره وضعیت جسمانی خود را یادداشت کنید وتیم مراقبتی خود را در جریان همه جزئیات قرار دهید.
برخی از درمانهای مکمل در کنترل و تسکین درد موثر هستند
برای کاهش درد بعد از شیمی درمانی میتوانید از برخی درمانهای مکمل مانند موارد زیر بهر ببرید.
- طب سوزنی و طب فشاری
- بیوفیدبک
- تنفس عمیق
- هیپنوتیزم
- ماساژ درمانی
- مراقبه
- فیزیوتراپی
- یوگا
دیدگاه کاربران
مهین رشیدی بیرگانی
درود برشما بخاطر اطلاعات بسیار مفیدی که به اشتراک گذاشتید 🙏 مادر من مبتلا به سرطان معده شد و سه هفته پیش گاسترکتومی شدن ، انکولوژیست برای ایشان ۵ جلسه شیمی درمانی و ۲۰ جلسه پرتو درمانی تجویز کردن ، سوال اینجانب این است که چطور متوجه شویم که شیمی درمانی تاثیر کرده و سلولهای سرطانی از بین رفته ویا بی نتیجه بوده