سرطان خون انواع مختلفی دارد. درصورتی‌که سرطان خون حادباشد، به سرعت رشد می‌کند، در حالی که سایر اشکال مزمن بیماری ممکن است به درمان‌های کم تهاجمی نیاز داشته باشند و از سرعت رشد پایینی برخوردار باشند. تشخیص دقیق و کامل سرطان، اولین قدم اساسی در تهیه برنامه درمانی سرطان خون است. تیم متخصصان سرطان خون از ابزارها و فناوری‌های متنوعی برای تشخیص سرطان خون و تهیه یک برنامه درمانی متناسب با نیازهای هر بیمار استفاده می‌کنند. در طول دوره درمان شما، از تصویربرداری و آزمایش‌های آزمایشگاهی برای کنترل پاسخ شما به درمان و اصلاح برنامه شما در صورت لزوم استفاده خواهند کرد.
در این مقاله می خوانید :
آزمایشاتی که برای تشخیص سرطان خون استفاده می‌شود!
درصورتی‌که برخی از علائم سرطان خون را داشته‌باشید یا پزشکتان حدس بزند که سرطان خون وجود دارد،یک سری آزمایشات و معاینات را برای شما لحاظ خواهد کرد. در ابتدا یک معاینه بدنی صورت می‌گیرد. در معاینه بدنی،به دنبال جستجو احساس تورم در غدد لنفاوی، کبد و طحال هستیم. چشم، دهان و پوست شما نیز ممکن است معاینه شود. پزشک شما ممکن است سوالاتی در رابطه با علائمی چون عفونت و کبودی از شما بپرسد زیرا عفونت‌های مکرر، کبودی‌های گسترده و خونریزی آسان با برخی از انواع سرطان خون در ارتباط هستند.
ممکن است معاینه سیستم عصبی نیز انجام شود که اغلب شامل بررسی تعادل، احساس (لمس مناطق مختلف بدن) و رفلکس‌ها (ضربه زدن به برخی از قسمت‌های بدن با چکش لاستیکی کوچک) است.آزمایش‌های آزمایشگاهی و به طور خاص آزمایش خون، از مهم‌ترین ابزارهای تشخیصی سرطان خون است. برای بعضی از انواع سرطان خون، مانند سرطان خون لنفوسیتی مزمن، آزمایش خون ممکن است تنها آزمایش مورد نیاز برای تأیید تشخیص باشد (اما برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سرطان ممکن است از آزمایش‌های دیگر استفاده شود).
برای تشخیص رسمی انواع دیگر، مانند سرطان خون حاد لنفوسیتی، آزمایش خون معمولاً با آزمایش‌های مغز استخوان انجام می‌شود. بیشتر اوقات، آزمایش خون و به طور خاص آزمایشی به نام شمارش کامل خون، اولین قدم در فرایند تشخیص است.
شمارش کامل خون (CBC):
در این آزمایش‌ها میزان گلبول‌های قرمز خون، گلبول‌های سفید خون و پلاکت‌ها در خون اندازه گیری می‌شود.
تشخیص دهنده افتراقی:
یک دیفرانسیل یا تفاوت سنج، تجزیه و تحلیل می‌کند که چه تعداد از هر نوع گلبول سفید در خون شما وجود دارد.
اسمیر خون خارجی:
این آزمایش فقط به یک قطره خون احتیاج دارد که در آن سطح آغشته شده یا در سطح پخش می‌شود و سپس زیر میکروسکوپ مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. تکنسین آزمایشگاه ظاهر سلول‌های خونی را بررسی می‌کند، زیرا تغییرات خاصی در ظاهر این سلول‌ها ممکن است به سمت سرطان خون باشد.
نتایج حاصل از CBC، تفاوت سنج و اسمیر خون محیطی یک بخش اساسی در تشخیص سرطان خون است و در صورت وجود، تعیین نوع سرطان خون است. این آزمایش‌های خون بسته به نوع سرطان خون، یافته‌های مختلفی را نشان می‌دهد. یافته‌های مرتبط با برخی از انواع اصلی سرطان خون در زیر خلاصه می‌شود.
انواع سرطان خون
سرطان خون حاد میلوئیدی (AML) :
آزمایش خون افراد مبتلا به AML نشان می‌دهد که سطح بالایی از سلول‌های سفید خون نابالغ و سطح پایین سلول‌های قرمز خون و پلاکت‌ها وجود دارد. در میان گلبول‌های سفید خون، بسیاری از آنها میلوبلاست هستند، نوعی گلبول سفید که به طور معمول در خون سالم یافت نمی‌شود.
لوسمی‌لنفوسیتی مزمن (CLL) :
خون افراد مبتلا به CLL حاوی مقادیر بالایی از لنفوسیت‌ها (نوعی گلبول سفید) است. در زیر میکروسکوپ، این سلول‌ها مانند سلول‌های سالم و طبیعی به نظر نمی‌رسند. تعداد پلاکت‌ها و گلبول‌های قرمز خون ممکن است کم باشد.
سرطان خون میلوئیدی مزمن (CML) :
افراد مبتلا به CML مقدار زیادی گلبول‌های سفید خون دارند که بسیاری از آنها میلوبلاست هستند. سلول‌ها در زیر میکروسکوپ غیرطبیعی به نظر می‌رسند. تعداد گلبول‌های قرمز و پلاکت خون ممکن است کم باشد.
لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL) :
آزمایش خون افراد مبتلا به ALL اغلب سطح بالایی از لنفوبلاست‌ها (گلبول‌های سفید نابالغ) و سطح پایین سلول‌های قرمز خون و پلاکت‌ها را نشان می‌دهد.
فلوسیتومتری
آزمایش فولیستومتری ممکن است دیدی ارزشمند در مورد اینکه آیا سلول‌های تومور حاوی مقدار نرمال یا غیرطبیعی DNA و میزان نسبی رشد تومور است را فراهم کند.
این آزمایش یک شاخص بسیار دقیق در تعیین نوع دقیق لنفوم یا سرطان خون بیمار است. این آزمایش بر روی سلول‌های مغز استخوان (گرفته شده در طی بیوپسی) یا سلول‌های خونی (انجام شده در طی آزمایش خون) انجام می‌شود. این سلول‌ها در معرض آنتی بادی‌های خاص (پروتئین‌ها) قرار می‌گیرند، که به پروتئین‌های خاص سلول‌های منطبق با آنها متصل می‌شوند.
اگر آنتی بادی‌ها به بیشتر سلول‌های نمونه متصل شوند، به سرطان مشکوک می‌شویم، زیرا این نشان می‌دهد که سلول‌ها از یک سلول غیر طبیعی سرچشمه گرفته‌اند. اگر پادتن‌های مختلفی به سلول‌های مختلف نمونه متصل شوند، وجود سرطان بعید است، زیرا این بدان معنی است که انواع مختلف سلول وجود دارد.
این فرایند همچنین می‌تواند مقدار DNA در سلول‌های سرطانی را نشان دهد، که نشان می‌دهد آیا سرطان به سرعت رشد می‌کند یا به آرامی.
بیوپسی
برای تعیین نوع سرطان خون، میزان رشد تومور و شیوع بیماری از بیوپسی استفاده می‌شود.در بیوپسی،نمونه‌ای از مغز استخوان را خارج می‌کنند. ازآنجاکه سرطان خون از مغز استخوان شروع می‌شود، بررسی این سلول‌ها بخش مهمی‌در تشخیص سرطان خون است. برای استخراج نمونه مغز استخوان دو روش وجود دارد که اغلب به طور هم‌زمان انجام می‌شوند.
آسپیراسیون مغز استخوان:
نمونه‌ای از مغز استخوان مایع را جمع می‌کند. در این روش، شما روی یک میز دراز می‌کشید. پزشک شما از یک سوزن برای تزریق داروی بی‌حس‌کننده در ناحیه استخوان مورد آزمایش (معمولاً استخوان ران) استفاده می‌کند. سپس، پزشک یک سوزن توخالی به استخوان شما وارد می‌کند و یک نمونه از مغز استخوان مایع را از داخل استخوان استخراج می‌کند.
نمونه برداری از مغز استخوان:
قطعه کوچکی از استخوان و مغز استخوان را جمع آوری می‌کند. نمونه برداری از مغز استخوان به طور معمول پس از انجام آسپیراسیون مغز استخوان، روشی است که نمونه کوچکی از استخوان و کمی‌مغز استخوان شما را از خارج می‌کند.
این روش‌ها ممکن است همراه با درد یا فشار مختصر در ناحیه باشد. با این حال، داروی بی‌حس‌کننده در به حداقل رساندن درد کمک می‌کند.
برای تشخیص بیشتر انواع سرطان خون (از جمله لوسمی‌لنفوسیتی حاد، لوسمی‌میلوئید حاد و لوسمی‌میلوئیدی مزمن) به طور معمول نیاز به آزمایش مغز استخوان وجود دارد. انواع دیگر مانند سرطان خون لنفوسیتیک مزمن ممکن است به تنهایی با آزمایش خون تشخیص داده شود، اما برخی از بیماران مبتلا به این سرطان هنوز ممکن است تحت نمونه برداری از مغز استخوان قرار بگیرند تا میزان پیشرفت سرطان قبل از شروع درمان ارزیابی شود.
نمونه برداری غدد لنفاوی
در نمونه برداری از غدد لنفاوی تمام یا بخشی از غدد لنفاوی برداشته خواهد شد. این روش به ندرت برای تشخیص سرطان خون مورد نیاز است، زیرا آزمایش خون و مغز استخوان از اهمیت بیشتری برخوردار است. این روش به طور معمول وقتی انجام می‌شود که اندازه یکی از غدد لنفاوی پس از تشخیص افزایش یافته است، و این موضوع این نگرانی را ایجاد می‌کند که سرطان ممکن است تهاجمی‌تر باشد.
بیوپسی غدد لنفاوی دو نوع دارد :
برش (برای برداشتن کل غدد لنفاوی) و برش (برای برداشتن بخشی از گره لنفاوی). اگر لازم است یکی از غدد لنفاوی (یا بخشی از غدد لنفاوی) برداشته شود، ممکن است برای این روش بیهوشی عمومی انجام دهید. برای نمونه برداری از غدد لنفاوی که به راحتی در دسترس هستند، فقط ممکن است به بی حسی موضعی برای بی حس کردن منطقه نیاز داشته باشید.
آزمایش‌های تصویربرداری
این روش‌ها ممکن است اطلاعاتی در مورد میزان سرطان خون در بدن، و وجود عفونت یا مشکلات دیگر فراهم کند. آزمایش‌های تصویربرداری زیر ممکن است برای کمک به تشخیص سرطان خون استفاده شود:
اشعه ایکس
برای تولید تصاویری از داخل بدن شما استفاده می‌شود. همانند برخی از بیماران سرطان خون، ممکن است شما به اشعه ایکس منظم قفسه سینه نیاز داشته باشید تا ببینید آیا به عفونت ریه مبتلا هستید یا خیر.
اسکن توموگرافی رایانه‌ای
با استفاده از اشعه ایکس تصاویر عمیق و دقیق‌تری از بدن ایجاد می‌شود. سی تی اسکن به آشکار شدن تورم در غدد لنفاوی و اندام‌ها کمک می‌کند. در حالی که این اسکن‌ها معمولاً برای تشخیص سرطان خون ضروری نیستند، اما پزشکان گاهی اوقات با استفاده از آنها می‌توانند بررسی کنند در عضوی مانند طحال سرطان وجود دارد یا خیر.
اسکن پوزیترون توموگرافی (PET)
ممکن است همراه با سی تی اسکن استفاده شود تا تصاویر دقیق‌تری از محل سرطان در بدن شما تولید شود. قبل از اسکن PET، پزشک ماده‌ای را تزریق می‌کند که در بدن شما پخش می‌شود و در مناطقی که سلول‌های سرطانی وجود دارد، جمع می‌شوند. این مناطق در تصاویر ایجاد شده توسط اسکن برجسته می‌شوند و نشان می‌دهد که در چه مناطقی ممکن است سرطان وجود داشته باشد. تصاویر تولید شده توسط سی تی اسکن جزئیات بیشتری نسبت به اسکن PET دارند، به همین دلیل ممکن است ترکیب شوند.
اسکن با تشدید مغناطیسی (MRI)
نیز تصاویر مفصلی از بدن شما ایجاد می‌کند. در لوسمی ممکن است به اسکن MRI نیاز داشته باشید، مخصوصاً اگر علائمی دارید که نشان می‌دهد سرطان به مغز یا نخاع گسترش یافته است.
سونوگرافی
با ارسال امواج صوتی به بدن در زمان عبور از اندام‌ها و سایر ساختارها و پژواک دریافتی، عکس تولید می‌کند. این آزمایش تصویربرداری برای بررسی بزرگ شدن اندام‌های شما (مانند کبد، طحال یا کلیه) یا غدد لنفاوی مفید است، که به طور بالقوه نشان دهنده وجود سرطان در آن مناطق است.
اکو کاردیوگرام دو بعدی
تصاویر قلب را با استفاده از امواج صوتی تولید می‌کند. این آزمایش تصویربرداری اغلب بعد از تشخیص سرطان خون میلوئید حاد و قبل از شروع درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. درمان استاندارد AML شامل یک داروی شیمی‌درمانی است که ممکن است مشکلات قلبی ایجاد کند. اگر به این نوع سرطان مبتلا هستید، برای اطمینان از اتخاذ تصمیمات درمانی ایمن، باید عملکرد قلب شما را با اکو کاردیوگرام ارزیابی کنند.
تست عملکرد ریوی
برای ارزیابی عملکرد ریه شما قبل یا بعد از درمان، ممکن است از تست عملکرد ریوی استفاده شود. این ممکن است به شما و تیم مراقبت شما کمک کند تا بدانید که آیا ریه‌های شما به اندازه کافی برای درمان قوی است و یا اینکه چگونه درمان‌های فعلی ممکن است بر ریه‌های شما تأثیر بگذارد. روش‌های مختلفی برای انجام این کار وجود دارد، از جمله:
- اسپیرومتری
- پلتیسموگرافی ریه
- تست انتشار ریه
در آزمایش اسپیرومتری شما را مجبور به تنفس در یک لوله می‌کنند، و کامپیوتر میزان بازدم هوا را با هر تنفس اندازه گیری می‌کند.
در پلتیسموگرافی ریه از دستگاهی برای ارزیابی میزان هوای تنفس شده در هنگام استنشاق و اینکه سپس چه نیرویی هنگام بازدم استفاده می‌کنید، استفاده می‌شود.
آزمایش انتشار ریه شامل استنشاق گاز از طریق لوله، چند ثانیه انتظار و سپس بازدم است. هوای بازدم در لوله‌ای نگهداری می‌شود که پزشک آن را بررسی می‌کند.
جمع آوری مایع مغزی نخاعی از ناحیه کمر
این روش همچنین به‌عنوان ضربه نخاعی شناخته می‌شود، برای تعیین میزان سرطان خون ممکن است این آزمایش لازم باشد. در طی این روش، از سوزنی برای جمع آوری مایع مغزی نخاعی از ناحیه کمر استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از تزریقات کمر برای تزریق داروها مانند داروهای شیمی‌درمانی برای درمان بیماری استفاده کرد.
نتایج
بعد از انجام آزمایش خون و یا بیوپسی مغز استخوان برای تعیین اینکه آیا سرطان خون دارید یا خیر، پزشک شما نتایج آزمایش را بررسی می‌کند.
پزشک شما احتمالاً یافته‌ها، از جمله میزان انواع مختلف سلول‌های خونی موجود در نمونه خون شما، و اینکه آیا این سطح با سرطان خون سازگار است را برایتان توضیح می‌دهد. اگر نمونه برداری از مغز استخوان انجام شده باشد، پزشک ممکن است توضیح دهد که آیا این نمونه سلول‌های سرطان خون دارد.
درصورتی‌که مشخص شود سرطان دارید
اگر آزمایش‌های تشخیصی نشان دهد که شما سرطان خون دارید، ممکن است پزشک به شما بگوید که چه نوع سرطان خونی دارید. سرطان خون ممکن است حاد یا مزمن باشد. لوسمی‌های مزمن به آرامی‌پیشرفت می‌کنند، در حالی که لوسمی‌های حاد به سرعت رشد می‌کنند. سلول‌های سرطانی بسته به نوع سرطان خون ممکن است متفاوت به نظر برسند و عمل کنند. این تفاوت‌ها در تعیین یک برنامه درمانی آگاهانه مهم است، که مرحله بعدی پس از تشخیص سرطان خون و تعیین نوع سرطان خون است.
اگر آزمایش‌های اولیه برای تعیین نوع سرطان خون دقیق نبودند، ممکن است لازم باشد این آزمایش‌ها را تکرار کنید یا آزمایش‌های دیگری انجام دهید.
تیم درمانی شما اطلاعات و پشتیبانی‌هایی را به شما ارائه می‌دهند و در هر مرحله از راه‌ها گزینه‌های درمانی را با شما در میان بگذارند.
