سرطان روده بزرگ را بیشتر بشناسید و با روش های درمان آن آشنا شوید.

روده بزرگ و راست‌روده قسمت‌هایی از سیستم هضم بدن هستند و در کنار هم یک لوله عضلانی طولانی به نام روده بزرگ ایجاد می‌کنند. سرطان روده بزرگ در سلول‌های روده بزرگ آغاز می‌شود. با افزایش تعداد سلول‌ها، آنها به‌صورت حلقه‌ای در اطراف روده بزرگ پخش می‌شوند. آدنوکارسینوما به سرطانی گفته می‌شود که در سلول‌های روده بزرگ شروع می‌شود و بیش از ۹۰٪ سرطان‌ها از روده بزرگ تشکیل می‌شود. سرطان‌های دیگر، از جمله تومورهای کارسینوئید و لیومیوسارکوم، نیز از روده بزرگ منشأ می‌گیرند، اما به آنها سرطان روده بزرگ گفته نمی‌شود. این بررسی کلی فقط به آدنوکارسینومای روده بزرگ می‌پردازد که از آن به‌عنوان سرطان روده بزرگ یاد می‌شود.

 علائم سرطان روده بزرگ

علائم و نشانه های سرطان روده بزرگ معمولاً شامل خون در مدفوع یا تغییر در عادات روده است.این علائم عبارت‌اند از:

• خون قابل مشاهده در مدفوع یا تیره شدن رنگ مدفوع در نتیجه وجود خون.
• تغییر در عادات روده.
• اسهال، یبوست یا وجود احساسی که روده کاملاً خالی نمی‌شود.
• مدفوع نازک یا باریک (مدفوع مدادی)
• نفخ یا دردهای مکرر تجمع گاز
• سیری یا گرفتگی شکم
• کاهش وزن بدون دلیل
• خستگی
• استفراغ

عوامل خطر برای سرطان روده بزرگ

هر چیزی که احتمال ابتلا به بیماری را افزایش دهد، عامل خطر نامیده می‌شود. داشتن یک عامل خطر به این معنی نیست که شما به سرطان روده بزرگ مبتلا خواهید شد و نداشتن فاکتورهای خطر نیز به این معنی نیست که به سرطان مبتلا نخواهید شد. وجود عوامل خطر بدان معنی است که شما بیش از حد طبیعی در معرض خطر ابتلا به سرطان هستید. عوامل خطر این سرطان شامل موارد زیر است:

• داشتن سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ در بستگان درجه یک (پدر و مادر، خواهر و برادر یا فرزند).
• داشتن سابقه شخصی بیماری التهابی روده (کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون)
• داشتن سابقه شخصی سرطان روده بزرگ، راست‌روده یا تخمدان
• داشتن تغییرات ارثی در ژن‌های خاص مرتبط با سرطان روده بزرگ خانوادگی و سندرم‌های پولیپوز.
• سندرم لینچ
• پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP)
• سیگار کشیدن
• چاقی
• نوشیدن الکل
• سن بالا نیز عامل خطر در بیشتر سرطان‌ها است. با افزایش سن احتمال ابتلا به انواع سرطان افزایش می‌یابد.

روش های تشخیص سرطان روده بزرگ

سرطان روده بزرگ معمولاً در طی کولونوسکوپی تشخیص داده می‌شود. این بررسی به این دلیل انجام می‌شود که فرد دارای علائم و نشانه‌های سرطان روده بزرگ است، یا به‌عنوان بخشی از غربالگری معمول در افراد ۴۵ تا ۵۰ سال یا بیشتر است. در طی کولونوسکوپی، مناطق غیرطبیعی روده بزرگ و پولیپ‌ها نمونه‌برداری می‌شوند.

بافت به‌دست‌آمده در طی بیوپسی توسط یک آسیب‌شناس برای بررسی تشخیص سرطان روده بزرگ بررسی می‌شود. همچنین باید پروفایل ژنومیک یا آزمایش نشانگر زیستی انجام شود تا مشخص شود آیا می‌توان سرطان را با داروهای دقیق سرطان هدف قرارداد. هنگامی که این سرطان تأیید شد، آزمایشات دیگری برای مرحله‌بندی یا تعیین میزان گسترش سرطان لازم است.

مرحله بندی و تشخیص سرطان روده بزرگ

علاوه بر کولونوسکوپی تعیین مرحله سرطان روده بزرگ یا میزان گسترش آن به تعدادی آزمایش نیاز دارد و در نهایت با برداشتن سرطان از طریق جراحی و کشف حفره شکم تأیید می شود. آزمایشات زیر ممکن است برای جستجوی سرطان در قفسه سینه ، شکم و لگن استفاده شود. مرحله این سرطان یک عامل کلیدی در تعیین بهترین درمان است.

توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن

سی تی اسکن روشی برای تصویربرداری از بافت‌ها و اندام‌های بدن است که در طی آن انتقال اشعه ایکس به تصاویر دقیق تبدیل می‌شود، با استفاده از رایانه برای تولید داده‌های اشعه ایکس. سی‌تی‌اسکن با دستگاه بزرگی که در خارج از بدن قرار دارد انجام می‌شود و می‌تواند با چرخش، تصاویر دقیق اندام‌ها و بافت‌های داخل بدن را ثبت کند. این روش حساس‌تر و دقیق‌تر از اشعه ایکس است.

تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)

MRI به جای استفاده از اشعه ایکس از یک میدان مغناطیسی استفاده می کند و اغلب می تواند با دقت بیشتری بین بافت سالم و بیمار تشخیص دهد. MRI تصاویر بهتری از تومورهای واقع در نزدیکی استخوان را نسبت به CT ارائه می دهد ، از اشعه به عنوان CT استفاده نمی کند و تصاویری از زوایای مختلف را فراهم می کند که پزشکان را قادر می سازد یک تصویر سه بعدی از تومور ایجاد کنند.

کولونوسکوپی

ازآنجاکه ۳-۵٪ از بیماران مبتلا به این سرطان می‌توانند سرطان اضافی در روده بزرگ خود داشته باشند، برای شناسایی وجود سرطان دوم در روده بزرگ قبل از جراحی به طور معمول به کولونوسکوپی توصیه می‌شود. در طی کولونوسکوپی، یک لوله انعطاف‌پذیر بلند که به دوربین متصل است از طریق راست‌روده وارد می‌شود و به پزشکان اجازه می‌دهد تا پوشش داخلی روده بزرگ را از نظر پولیپ یا سایر ناهنجاری‌ها بررسی کنند. به بیماران دارو داده می‌شود تا ناراحتی را به حداقل برسانند. پزشک ممکن است نمونه‌برداری از بافت‌ها یا سلول‌های مشکوک را برای بررسی دقیق‌تر انجام دهد.

سونوگرافی

سونوگرافی تکنیکی است که با استفاده از امواج صوتی بافت‌ها را بر اساس تراکم بافتی متفاوت متمایز می‌کند. سونوگرافی را می‌توان از طریق پوست، از طریق رکتال (با استفاده از یک کاوشگر کوچک وارد شده در راست‌روده) یا از طریق عمل (در حین جراحی یا در طی کولونوسکوپی، سونوگرافی آندوسکوپیک نامیده می‌شود) استفاده کرد. سونوگرافی از طریق رکتال یا آندوسکوپیک ممکن است همراه با اسکن CT یا MRI برای کمک به مرحله‌بندی استفاده شود.

جهش های ژنتیکی

همه سلول های سرطانی روده بزرگ یکسان نیستند. آنها ممکن است بر اساس نوع ژن های دارای جهش متفاوت باشند. آزمایش مولکولی برای شناسایی سرطان ایجاد شده، جهش های ژنتیکی یا پروتئین های تولید شده انجام می شود. هنگامی که یک ناهنجاری ژنتیکی شناسایی شد، می توان داروی دقیق سرطان را طراحی کرد تا به جهش خاص یا سایر تغییرات مربوط به سرطان در برنامه ریزی DNA سلولهای سرطانی حمله کند. داروی دقیق سرطان از داروهای هدفمند و ایمونوتراپی استفاده می کند که مستقیماً به سلولهای سرطانی با ناهنجاری های خاص حمله می کند و سلول های طبیعی زیاد آسیب نمی بیند.

با آزمایش سرطان روده بزرگ از فرد برای نشانگرهای زیستی خاص، پزشکان می‌توانند با استفاده از داروهای دقیق سرطان، شخصی‌ترین روش درمانی را ارائه دهند. همه افراد مبتلا به این سرطان باید در مورد نقش آزمایش ژنومی برای مدیریت سرطان خود با پزشک خود صحبت کنند. آزمایش EGFR ، HER2 ، BRAF ، NTRK ، MSI-H و سایر نشانگرهای ژنومی می‌تواند به طور قابل‌توجهی بر گزینه‌ها و نتایج درمان تأثیر بگذارد.

 آنتی ژن Carcinoembryonic (CEA) پروتئینی است که ممکن است در بیماران مبتلا به این سرطان بیشتر باشد. مقادیر بالای CEA ممکن است نشان دهنده وجود سرطان باشد یا نشان دهد یک درمان موثر نیست. سطوح پایین ممکن است نشان دهد که بدن به یک درمان پاسخ می دهد

OncoType DX آزمایشی است که ممکن است به تعیین پیش‌بینی بیماری در بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ در مرحله دوم کمک کند. این آزمایش با ارزیابی فعالیت برخی از ژن ها در نمونه‌ای از بافت تومور، خطر عود سرطان را تخمین می‌زند. خطر عود در بیماران مبتلا به این سرطان در مرحله دوم بسیار متفاوت است و درمان کمکی (پس از جراحی) به طور معمول برای همه بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ مرحله دوم توصیه نمی‌شود، اما ممکن است برای بیماران با خطر بالا در نظر گرفته شود.

مراحل سرطان روده بزرگ

• مرحله صفر: سرطان در محدوده لایه مخاطی روده بزرگ است و چندان رشدی نکرده.
• مرحله یک: سرطان محدود به پوشش روده بزرگ است.
• مرحله دوم: سرطان ممکن است به دیواره روده بزرگ به حفره شکم یا سایر اندام‌های مجاور نفوذ کند اما به هیچ غدد لنفاوی موضعی حمله نمی‌کند.
• مرحله سوم: سرطان به یک یا چند غدد لنفاوی موضعی حمله می‌کند اما به سایر اندام‌های دور گسترش پیدا نکرده است.
• مرحله چهارم: سرطان به مکان‌های دورتر بدن گسترش‌یافته که ممکن است شامل کبد، ریه‌ها، استخوان‌ها یا مکان‌های دیگر باشد.

روش‌های درمان و مدیریت سرطان روده بزرگ

به‌طورکلی درمان سرطان روده بزرگ نیاز به جراحی و یا درمان سیستمیک با داروهای شیمی‌درمانی، ایمونوتراپی یا سرطان دقیق دارد. روش درمانی خاص برای هر فرد به‌صورت فردی است و بر اساس مرحله سرطان، مشخصات ژنومی آن و سن، شرایط و ترجیحات بیمار است. در موارد خاص ممکن است از پرتودرمانی یا روش‌های درمانی کبدی نیز استفاده شود.

عمل جراحی

برای بیماران مبتلا به این سرطان قابل‌درمان، یک عمل جراحی به‌درستی انجام شده برای ازبین‌بردن سرطان و غدد لنفاوی منطقه‌ای برای نتایج مطلوب ضروری است. چندین روش مختلف جراحی در درمان و مدیریت این سرطان وجود دارد. اندازه و گسترش سرطان مناسب‌ترین عمل جراحی را تعیین می‌کند.

پولیپکتومی

پولیپکتومی برداشتن یک پولیپ در روده بزرگ است و به طور معمول در طی کولونوسکوپی انجام می‌شود که از یک لوله انعطاف‌پذیر طولانی با دوربین متصل استفاده می‌شود.

جراحی متداول (کولکتومی باز)

جراحی متداول این سرطان به جراحانی نیاز دارد تا شکاف بزرگی در شکم ایجاد کنند تا به سرطان برسند. پس از برداشتن غده‌های سرطانی و لنفاوی، دو انتهای بریده شده روده بزرگ به‌هم‌دوخته می‌شوند. در بعضی موارد، کولستومی موقتی ایجاد می‌شود و در انتهای بعدی دو انتهای روده بزرگ دوباره به هم متصل می‌شوند.

کولوستومی شکافی است که روده بزرگ به دیواره شکم متصل شده و اجازه می‌دهد مدفوع در کیسه‌ای قابل تعویض در خارج از بدن بیمار قرار گیرد.

جراحی لاپاروسکوپی

جراحی لاپاروسکوپی که به آن جراحی کم تهاجمی نیز گفته می‌شود، به جراحان این امکان را می‌دهد که فقط با ایجاد چند برش کوچک در شکم، اقدامات را انجام دهند. یک لوله کوچک که یک دوربین فیلم‌برداری را در خود جای‌داده است، درون شکم قرار می‌گیرد و یک تصویر زنده از داخل بدن بیمار ایجاد می‌کند. این تصویر بر روی صفحه تلویزیون نمایش داده می‌شود تا پزشکان با تماشای صفحه‌نمایش، کل جراحی را انجام دهند. سرطان از طریق یک برش دیگر که کمی بزرگ‌تر است برداشته می‌شود.

به نظر می رسد که جراحی لاپاراسکوپی به اندازه مراقبت استاندارد سرطان های مرحله اولیه، درمانی نیز باشد. برخی از مزایای بالقوه این روش شامل درد کمتر، بستری کمتر در بیمارستان و بهبود سریعتر است. با این حال، هنوز اطلاعات محدودی از آزمایشات تصادفی در مورد این روش وجود دارد.

برای بیماران مهم است که درباره خطرات و مزایای این دو روش با پزشک خود صحبت کنند. جراحی لاپاروسکوپی هنوز مراقبت استانداردی نیست. علاوه بر این، جراحی لاپاروسکوپی نیاز به تخصص خاصی دارد و بیماران باید توسط یک جراح ماهر که بسیاری از این عمل‌ها را انجام داده است تحت درمان قرار گیرند.

پس از برداشتن سرطان روده بزرگ با جراحی و بررسی بافت برداشته شده زیر میکروسکوپ، مرحله نهایی “پاتولوژیک” انجام می‌شود.

درمان های سیستمیک برای سرطان روده بزرگ

هر ماده‌ای که از طریق جریان خون عبور کرده و به سلول‌های سراسر بدن رسیده و آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، در گروه درمان‌های سیستمیک قرار می‌گیرد. به طور سنتی درمان سیستمیک عمدتاً شیمی‌درمانی بود اما به طور فزاینده‌ای شامل داروهای دقیق سرطان و ایمونوتراپی است که به‌تنهایی یا در ترکیب برای هدف قراردادن جهش‌های ژنتیکی محرک سرطان خاص انجام می‌شود.

درمان سیستمیک یک درمان استاندارد از افراد دارای این سرطان روده در مرحله پیشرفته یا عود سرطان است. درمان سیستمیک سرطان پس از جراحی تحت عنوان “درمان کمکی” شناخته می‌شود و به بیشتر بیماران مبتلا به مرحله دوم و همه بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ مرحله سوم به‌منظور کاهش خطر عود سرطان ارائه می‌شود.

شیمی درمانی

در شیمی‌درمانی از داروهایی استفاده می‌شود که می‌توانند به‌صورت خوراکی به‌عنوان قرص مصرف شوند یا برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی به داخل ورید تزریق می‌شوند. شیمی‌درمانی را می‌توان با ایمونوتراپی یا سایر داروهای دقیق سرطان ترکیب کرد تا به بهترین نتیجه برسد.

داروهای دقیق سرطان

 در داروی دقیق سرطان از داروهای هدفمند و ایمونوتراپی مهندسی شده برای حمله مستقیم به سلول‌های سرطانی روده بزرگ با ناهنجاری‌های خاص ژنتیکی استفاده می‌شود و سلول‌های طبیعی تا حد زیادی آسیب نمی‌بینند. داروی دقیق سرطان با استفاده از آزمایش‌های تشخیصی مولکولی، از جمله تعیین توالی DNA ، ناهنجاری‌های حامل سرطان را در ژنوم سرطان شناسایی می‌کند. هنگامی که یک ناهنجاری ژنتیکی شناسایی شد، می‌توان یک روش درمانی هدفمند را انتخاب کرد تا به یک جهش خاص یا سایر تغییرات مربوط به سرطان در برنامه‌ریزی DNA سلولهای سرطانی حمله کند. همه بیماران تازه تشخیص‌داده‌شده باید آزمایش ژنومیک – نشانگر زیستی را روی سرطان خود انجام دهند

پرتودرمانی برای سرطان روده بزرگ

در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس یا پروتون برای ازبین‌بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. پرتودرمانی یک روش معمول برای درمان این سرطان روده نیست، اگرچه ممکن است در شرایط خاصی استفاده شود. پرتودرمانی، غالباً با شیمی‌درمانی، غالباً در شرایط درمان کمکی یا جدید برای درمان سرطان‌های مقعدی مورداستفاده قرار می‌گیرد، درحالی‌که شیمی‌درمانی به‌تنهایی در درمان کمکی و کمکی جدید این سرطان روده شایع است.