در پزشکی مدرن، تقریباً هر تشخیصی از طریق انواع مختلف آزمایش خون انجام می‌شود. در این صفحه در مورد هر یک از این انواع به شما خواهیم گفت، جداول رونوشت ارائه می‌دهیم، روش‌های تجزیه‌وتحلیل، نحوه انجام تجزیه‌وتحلیل را نشان می‌دهیم. هدف این صفحه کمک به افراد عادی برای درک همه این مسائل است. در حال حاضر، انواع آزمایش خون عبارت‌اند از:
- آزمایش خون بالینی (عمومی)
- شیمی خون
- خون ایمونولوژیک
- خون هورمونی
- آزمایش خون قطعی
هر یک از انواع آزمایش خون با تعدادی ویژگی مشخص می‌شود، سپس سعی می‌کنیم جزئیات بیشتری را به شما بگوییم.
در این مقاله می خوانید :
آزمایش خون بالینی (عمومی)
آزمایش خون بالینی (عمومی) یکی از مهم ترین انواع آزمایش خون است و به‌منظور شناسایی تصویر کلی از وضعیت خون در بدن انسان، از جمله کمک به تشخیص بیماری‌های مختلف عفونی و خونی انجام می‌شود. نمونه‌گیری خون از یک فرد لزوماً با معده خالی از انگشت انجام می‌شود و نیازی به آمادگی خاصی از بیمار ندارد. در فرایند تجزیه‌وتحلیل، تعداد گلبول‌های قرمز، لکوسیت‌ها، پلاکت‌ها، هموگلوبین شمارش می‌شود و میزان رسوب گلبول قرمز نیز محاسبه می‌شود. هنجارهای خاصی وجود دارد که بر اساس آن هرگونه انحراف از تعداد موردنیاز سلول‌های خونی نشانه نوعی فرایند التهابی در بدن یا یک بیماری جدی تلقی می‌شود، بنابراین نتایج چنین تجزیه‌وتحلیلی به این بستگی دارد که آیا تعداد سلول‌های خونی وجود دارد یا خیر. طبیعی است یا نه.
علاوه بر این، باید در نظر داشت که هر آزمایشگاه “هنجارهای” خود را برای آزمایش خون عمومی (بالینی) دارد، بنابراین بهتر است تمام سؤالات را از پزشک بپرسید. شمارش کامل خون به پزشک در هر تخصص کمک می‌کند که بر اساس نتایج آزمایش خون (هموگرام)، وضعیت بدن را به‌درستی ارزیابی کند، تشخیص اولیه را انجام دهد و درمان مناسب را به‌موقع تجویز کند.
چگونه آزمایش خون عمومی انجام دهیم و برای این کار چه چیزی لازم است؟
هیچ دستورالعمل پیچیده و دقیقی برای این آزمایش وجود ندارد، اما برخی قوانین وجود دارد:
برای این معاینه از خون مویرگی که از انگشت گرفته می‌شود استفاده می‌شود. به‌ندرت، طبق دستور پزشک، می‌توان از خون ورید استفاده کرد.
تجزیه‌وتحلیل در صبح انجام می‌شود. بیمار از خوردن غذا و آب ۴ ساعت قبل از گرفتن نمونه خون منع می‌شود.
عمده ترین لوازم پزشکی که برای خون‌گیری استفاده می‌شود عبارت‌اند از: اسکریفایر، پشم پنبه، الکل.
شمارش کامل خون چه چیزی را نشان می‌دهد؟
شمارش کامل خون چه چیزی را نشان خواهد داد:
آزمایش خون عمومی (بالینی) موارد زیر را نشان می‌دهد:
- تعداد گلبول‌های قرمز
- سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR)
- محتوای هموگلوبین
- تعداد لکوسیت‌ها
- فرمول لکوسیت
و شاخص‌های دیگر که در مورد هرکدام به‌تفصیل صحبت خواهیم کرد.
گلبول‌های قرمز:
در انسان، ۱ میلی‌مترمربع خون حاوی ۴.۵-۵ میلیون گلبول قرمز است. گلبول‌های قرمز حاوی هموگلوبین، حامل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن هستند. افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون نشانه بیماری‌هایی مانند سرطان خون، بیماری مزمن ریوی، بیماری مادرزادی قلبی است. کم‌خونی (کاهش تعداد گلبول‌های قرمز) می‌تواند ناشی از استرس، افزایش فعالیت بدنی و روزه داری باشد. اگر نمی‌توان فوراً علت کاهش تعداد گلبول‌های قرمز را تعیین کرد، بهتر است به متخصص هماتولوژی مراجعه کنید و معاینه اضافی انجام دهید.
افزایش قابل‌توجهی در محتوای گلبول‌های قرمز ممکن است نشان‌دهنده اریترمی (یکی از بیماری‌های خونی) باشد. علاوه بر این، افزایش تعداد گلبول‌های قرمز (اریتروسیتوز، پلی سیتمی) در مسمومیت حاد مشاهده می‌شود، زمانی که به دلیل استفراغ شدید و اسهال، کمبود مایع در بدن وجود دارد. با اسیدوز (به دلیل اختلالات متابولیک در حین تشدید برخی بیماری ها)؛ با ازدست‌دادن مایعات به دلایل مختلف (تب، بیماری، فعالیت بدنی شدید)؛ با بیماری‌های قلبی عروقی یا ریوی طولانی مدت، زمانی که بدن به اندازه کافی اکسیژن ندارد و تعداد گلبول‌های قرمز خون را افزایش می‌دهد تا همچنان اکسیژن را به بافت ها برساند. یا زمانی که فردی در ارتفاعات است، وقتی اکسیژن کافی ندارد.
نشانگر رنگ:
مقدار طبیعی آن برای افراد در هر سنی ۰.۸۵-۱.۱۵ است. شاخص رنگ خون نشانگر درجه اشباع گلبول‌های قرمز با هموگلوبین است و نسبت بین تعداد گلبول‌های قرمز و هموگلوبین خون را نشان می‌دهد. هنگامی که مقادیر آن با هنجار متفاوت است، اساساً نشان‌دهنده وجود کم‌خونی است. در این مورد، کم‌خونی‌ها به موارد زیر تقسیم می‌شوند:
– هیپوکرومیک – شاخص رنگ کمتر از ۰.۸۵ است.
– هایپرکرومیک – نشانگر رنگ بیش از ۱.۱۵ است.
با این حال، کم‌خونی‌ها همچنین می‌توانند نورموکرومیک باشند – زمانی که نشانگر رنگ در محدوده طبیعی باقی بماند.
رتیکولوسیت‌ها اشکال جوان گلبول‌های قرمز خون هستند. کودکان تعداد بیشتری دارند، بزرگسالان کمتر، زیرا شکل‌گیری و رشد ارگانیسم قبلاً تکمیل شده است. افزایش تعداد رتیکولوسیت‌ها با کم‌خونی یا مالاریا قابل‌مشاهده است. کاهش تعداد رتیکولوسیت‌ها یا عدم وجود آنها نشانه نامطلوبی در کم‌خونی است که نشان می‌دهد مغز استخوان توانایی تولید گلبول‌های قرمز را ازدست‌داده است.
سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR):
تعیین می‌کند که گلبول‌های قرمز با چه سرعتی در لوله‌آزمایش قرار می‌گیرند و از پلاسمای خون جدا می‌شوند. در زنان، میزان ESR کمی بیشتر از مردان است، در دوران بارداری، ESR افزایش می‌یابد. به طور معمول، مقدار ESR در مردان از ۱۰ میلی‌متر در ساعت و در زنان از ۱۵ میلی‌متر در ساعت تجاوز نمی‌کند. شاخص ESR بسته به عوامل مختلفی از جمله بیماری‌های مختلف می‌تواند متفاوت باشد. افزایش ESR در آزمایش خون یکی از شاخص‌هایی است که باعث می‌شود پزشک فرض کند که بیمار دارای یک فرایند التهابی حاد یا مزمن (پنومونی، استئومیلیت، سل، سیفلیس) است و افزایش ESR مشخصه مسمومیت، انفارکتوس میوکارد است. ، جراحات، شکستگی استخوان، کم‌خونی، بیماری کلیوی، سرطان. هم بعد از عمل‌های انجام شده و هم در نتیجه مصرف برخی داروها مشاهده می‌شود. کاهش ESR در طول روزه داری، با کاهش توده عضلانی، در حین مصرف کورتیکواستروئیدها رخ می‌دهد.
هموگلوبین یک پروتئین پیچیده حاوی آهن است که در گلبول‌های قرمز خون حیوانات و انسان یافت می‌شود و می‌تواند به طور برگشت‌پذیر با اکسیژن متصل شود و از انتقال آن به بافت‌ها اطمینان حاصل کند. محتوای طبیعی هموگلوبین در خون انسان در نظر گرفته می‌شود: در مردان ۱۳۰-۱۷۰ گرم در لیتر، در زنان ۱۲۰-۱۵۰ گرم در لیتر. در کودکان ۱۲۰-۱۴۰ گرم در لیتر. هموگلوبین خون در انتقال اکسیژن و دی‌اکسیدکربن شرکت می‌کند و تعادل pH را حفظ می‌کند؛ بنابراین، تعیین هموگلوبین یکی از مهم‌ترین وظایف آزمایش خون عمومی است.
هموگلوبین پایین (کم‌خونی):
می‌تواند نتیجه ازدست‌دادن خون زیاد باشد، کاهش هموگلوبین زمانی رخ می‌دهد که کمبود آهن وجود داشته باشد که برای ساخت هموگلوبین ضروری است. همچنین هموگلوبین پایین (کم‌خونی) پیامد بیماری‌های خونی و بسیاری از بیماری‌های مزمن است که با آنها مرتبط نیست.
سطح هموگلوبین بالاتر از حد طبیعی:
می‌تواند نشان‌دهنده بسیاری از اختلالات خونی باشد و شمارش کامل خون نیز افزایش گلبول‌های قرمز را نشان می‌دهد. افزایش هموگلوبین برای افراد مبتلا به نقایص مادرزادی قلب، بیماری قلبی ریوی معمول است. افزایش هموگلوبین می‌تواند به دلایل فیزیولوژیکی ایجاد شود مانند خلبانان پس از پرواز، کوهنوردان، پس از اعمال فیزیکی قابل‌توجه، سطح هموگلوبین بالاتر از حد طبیعی است.
مقادیر بالای لکوسیت:
لکوسیت‌ها مدافع بدن ما در برابر اجزای خارجی هستند. لکوسیت‌ها با ویروس ها و باکتری ها مبارزه می کنند و خون سلول‌های در حال مرگ را پاکسازی می کنند. انواع مختلفی از لکوسیت‌ها (مونوسیت ها، لنفوسیت ها و غیره) وجود دارد. فرمول لکوسیت به شما امکان می‌دهد محتوای این اشکال لکوسیت‌ها را در خون محاسبه کنید.
اگر لکوسیت‌ها به مقدار زیاد در آزمایش خون یافت شوند، ممکن است وجود عفونت‌های ویروسی، قارچی یا باکتریایی (ذات‌الریه، التهاب لوزه، سپسیس، مننژیت، آپاندیسیت، آبسه، پلی آرتریت، پیلونفریت، پریتونیت) و همچنین نشانه‌ای باشد. مسمومیت بدن (نقرس). سوختگی‌ها و جراحات بعد از عمل، خونریزی، وضعیت بدن پس از عمل، انفارکتوس میوکارد، ریه، کلیه یا طحال، کم‌خونی حاد و مزمن، تومورهای بدخیم، همه این “مشکلات” با افزایش تعداد لکوسیت‌های خون همراه است.در زنان، افزایش جزئی لکوسیت در خون نیز در دوره قبل از قاعدگی، در نیمه دوم بارداری و هنگام زایمان مشاهده می‌شود.
کاهش تعداد لکوسیت‌ها:
که آزمایش خون می‌تواند نشان دهد، ممکن است شواهدی از عفونت‌های ویروسی و باکتریایی (آنفولانزا، تب حصبه، هپاتیت ویروسی، سپسیس، سرخک، مالاریا، سرخجه، اوریون، ایدز)، آرتریت روماتوئید، نارسایی کلیوی باشد. بیماری اشعه، برخی از انواع لوسمی، بیماری‌های مغز استخوان، شوک آنافیلاکتیک، خستگی، کم‌خونی. کاهش تعداد لکوسیت‌ها نیز می‌تواند در هنگام مصرف برخی داروها (مسکن‌ها، داروهای ضدالتهابی) مشاهده شود.
پلاکت‌ها:
به این سلول‌ها پلاکت نیز می‌گویند. آنها کوچک‌ترین سلول‌های خونی هستند. نقش اصلی پلاکت‌ها مشارکت در فرایندهای انعقاد خون است. در رگ‌های خونی، پلاکت‌ها را می‌توان در نزدیکی دیواره‌ها و در جریان خون یافت. در حالت استراحت، پلاکت‌ها دیسکی شکل هستند و در صورت لزوم، کروی مانند می‌شوند و برآمدگی‌های خاصی را تشکیل می‌دهند (pseudopodia). با کمک آنها، پلاکت‌ها می‌توانند به یکدیگر بچسبند یا به دیواره عروقی آسیب‌دیده بچسبند. کاهش تعداد پلاکت‌ها در زنان در دوران قاعدگی و با یک بارداری طبیعی مشاهده می‌شود و پس از فعالیت بدنی افزایش می‌یابد. همچنین تعداد پلاکت‌های خون دارای نوسانات فصلی و روزانه است. معمولاً هنگام مصرف برخی داروها، زمانی که مویرگ‌های فرد بدون دلیل می‌ترکد، خونریزی بینی مکرر است و یا هنگام معاینه بیماری‌های مختلف، کنترل پلاکت تجویز می‌شود.
افزایش تعداد پلاکت‌ها در خون (به‌اصطلاح ترومبوسیتوز) زمانی رخ می‌دهد که:
– فرایندهای التهابی (روماتیسم حاد، سل، کولیت اولسراتیو).
– ازدست‌دادن خون حاد؛
– کم‌خونی همولیتیک (زمانی که گلبول‌های قرمز از بین می‌روند).
– شرایط پس از برداشتن طحال
– در طول درمان با کورتیکواستروئیدها ذکر شده است.
– برخی بیماری‌های نادرتر
کاهش تعداد پلاکت‌ها (ترومبوسیتوپنی) در تعدادی از بیماری‌های ارثی مشاهده می‌شود، اما اغلب در بیماری‌های اکتسابی ظاهر می‌شود.
تعداد پلاکت‌ها در موارد زیر کاهش می‌یابد:
– کم‌خونی شدید فقر آهن
– برخی از عفونت‌های باکتریایی و ویروسی
– بیماری‌های کبدی
– بیماری‌های غده تیروئید
– استفاده از تعدادی دارو (وین بلاستین، کلرامفنیکل، سولفونامیدها و غیره)
– لوپوس اریتماتوی سیستمیک.
هماتوکریت درصد:
کل حجم خونی است که گلبول‌های قرمز تشکیل می‌دهند. به طور معمول، این رقم برای مردان ۴۰-۴۸ درصد و برای زنان ۳۶-۴۲ درصد است.
حجم گلبول‌های قرمز در مقایسه با پلاسما افزایش می‌یابد:
– کم آبی (کم آبی) که با سمیت، اسهال، استفراغ اتفاق می افتد
– نقص مادرزادی قلب، همراه با اکسیژن‌رسانی ناکافی به بافت‌ها
– پیدا کردن یک فرد در شرایط ارتفاع بالا
– نارسایی قشر آدرنال
هیدرمی:
حجم گلبول‌های قرمز نسبت به پلاسما با رقیق شدن خون (هیدرمی) یا با کم‌خونی کاهش می‌یابد. اگر فردی مایعات زیادی را به طور هم‌زمان بنوشد، هیدرمی می‌تواند فیزیولوژیکی باشد. پس از ازدست‌دادن خون قابل‌توجه، هیدرمی جبرانی هنگامی رخ می‌دهد که حجم خون بازیابی شود. هیدرمی پاتولوژیک با نقض متابولیسم آب‌نمک ایجاد می‌شود و با گلومرولونفریت، نارسایی حاد و مزمن کلیه، با نارسایی قلبی در طول دوره همگرایی ادم رخ می‌دهد.
فرمول خون:
مطالعه فرمول لکوسیت دارای ارزش تشخیصی مهمی است که تغییرات مشخصه‌ای را در تعدادی از بیماری‌ها نشان می‌دهد. اما این داده‌ها باید همیشه همراه با سایر شاخص‌های سیستم خونی و وضعیت عمومی بیمار ارزیابی شوند.برای بیماری‌های مختلف، ترکیبی از علائم زیر بررسی می‌شود:
- تعداد کل لکوسیت‌ها
- وجود یک جابجایی هسته‌ای نوتروفیل‌ها (به‌اصطلاح “تغییر طبق فرمول به چپ”، یعنی ظاهرشدن در خون اشکال جوان و نابالغ نوتروفیل‌ها)
- درصد لکوسیت‌های فردی
- وجود یا عدم وجود تغییرات دژنراتیو در سلول‌ها
آزمایش شیمی خون
شیمی خون یکی از جالب ترین انواع آزمایش خون است و به‌منظور ارزیابی وضعیت عملکردی بدن، عملکرد اندام‌های داخلی آن و همچنین متابولیسم انجام می‌شود. این آزمایش خون می‌تواند سطح پروتئین، قند، آهن، کلسترول، بیلی‌روبین، تری گلیسیرید، آنزیم‌های مختلف، کلسیم، منیزیم، سدیم، فسفر و گازهای مختلف را در خون شما بررسی کند. هرگونه انحراف از هنجار می‌تواند سیگنالی باشد که ممکن است برخی از فرایندها در بدن در حال انجام باشد که از بیرون نامرئی هستند (عفونت‌های انگلی، تومورها، آلرژی‌ها). بیماران با نتایج ضعیف تجزیه‌وتحلیل بیوشیمیایی ممکن است بیماری‌های غده تیروئید، کبد و همچنین دیابت و آترواسکلروز داشته باشند. بسته به نوع تجزیه‌وتحلیل بیوشیمیایی، آماده‌سازی برای نمونه‌گیری خون می‌تواند متفاوت باشد، تا اینکه رژیم غذایی برای چندین روز رعایت شود.
چگونه برای آزمایش خون بیوشیمیایی آماده شویم؟
یک روز قبل از گرفتن خون برای بیوشیمی، لازم است مصرف الکل را حذف کنید، ۱ ساعت قبل – سیگارکشیدن. مصرف خون با معده خالی در صبح توصیه می‌شود. بین آخرین وعده غذایی تا خون‌گیری حداقل ۱۲ ساعت فاصله باشد. آبمیوه، چای، قهوه، آدامس جویدن ممنوع است. می‌توانید آب بنوشید. لازم است از افزایش استرس روانی – عاطفی و جسمی جلوگیری شود.
نتایج آزمایش خون بیوشیمیایی چگونه ارزیابی می‌شود؟
استفاده از روش‌های تشخیصی مختلف توسط کلینیک‌های مختلف منجر به نتایج نابرابر می‌شود و واحدهای اندازه‌گیری نیز ممکن است متفاوت باشند؛ بنابراین، برای رمزگشایی صحیح نتیجه آزمایش خون بیوشیمیایی، مشاوره با پزشک معالج ضروری است.
چه شاخص‌هایی در آزمایش استاندارد بیوشیمیایی خون گنجانده شده است؟
گلوکز (در خون) آزمایش اصلی در تشخیص دیابت شیرین است. این تجزیه‌وتحلیل در انتخاب درمان و در ارزیابی اثربخشی درمان دیابت بسیار مهم است. کاهش سطح گلوکز در برخی از بیماری‌های غدد درون‌ریز و اختلالات عملکرد کبد مشاهده می‌شود.
بیلی روبین عمومی – یک رنگ‌دانه خون زرد که در نتیجه تجزیه هموگلوبین، میوگلوبین و سیتوکروم ها تشکیل می‌شود. دلایل اصلی افزایش مقدار بیلی‌روبین کل در خون: آسیب به سلول‌های کبد (هپاتیت، سیروز)، افزایش تجزیه گلبول‌های قرمز (کم‌خونی همولیتیک)، اختلال در خروج صفرا (به‌عنوان‌مثال، سنگ کلیه).
بیلی روبین مستقیم (بیلی‌روبین کونژوگه، متصل) – کسری از بیلی‌روبین کل خون. بیلی‌روبین مستقیم با یرقان افزایش می‌یابد که به دلیل نقض خروج صفرا از کبد ایجاد می‌شود.
بیلی‌روبین غیرمستقیم (بیلی‌روبین غیر کونژوگه، آزاد) – تفاوت بین شاخص‌های بیلی‌روبین کل و مستقیم. این شاخص با افزایش تجزیه گلبول‌های قرمز – با کم‌خونی همولیتیک، مالاریا، خونریزی‌های گسترده در بافت و غیره افزایش می‌یابد.
لیپوپروتئین‌های با چگالی کم (LDL) – یکی از آتروژن ترین، “مضر” بخش های چربی. LDL از نظر کلسترول بسیار غنی است و با انتقال آن به سلول‌های عروقی، در آنها حفظ می‌شود و پلاک های آترواسکلروتیک را تشکیل می‌دهد.
پروتئین کل چیست؟
پروتئین کل شاخصی است که میزان کل پروتئین‌های خون را نشان می‌دهد. کاهش آن در برخی از بیماری‌های کبد و کلیه مشاهده می‌شود که با افزایش دفع پروتئین در ادرار همراه است. افزایش – با بیماری‌های خونی و فرایندهای عفونی و التهابی.
پتاسیم (K +) – یک الکترولیت که عمدتاً در داخل سلول‌ها وجود دارد. افزایش سطح پتاسیم در خون اغلب در نارسایی حاد و مزمن کلیه، کاهش شدید مقدار ادرار دفع شده یا عدم وجود کامل آن مشاهده می‌شود که اغلب با بیماری شدید کلیوی همراه است.
سدیم (Na +) یک الکترولیت است که عمدتاً در مایع خارج سلولی و به میزان کمتری در داخل سلول‌ها وجود دارد. او مسئول کار بافت عصبی و عضلانی، آنزیم‌های گوارشی، فشارخون، متابولیسم آب است.
کراتینین ماده‌ای است که نقش مهمی در متابولیسم انرژی عضلات و سایر بافت‌ها دارد. کراتینین به طور کامل توسط کلیه‌ها دفع می‌شود، بنابراین تعیین غلظت آن در خون بیشترین اهمیت بالینی را برای تشخیص بیماری کلیوی دارد.
اوره ماده‌ای است که محصول نهایی متابولیسم پروتئین در بدن است. اوره توسط کلیه‌ها دفع می‌شود، بنابراین، تعیین غلظت آن در خون ایده‌ای از توانایی‌های عملکردی کلیه‌ها می‌دهد و بیشتر برای تشخیص آسیب‌شناسی کلیوی استفاده می‌شود.
و…
آزمایش خون ایمونولوژیک
یکی از مهم ترین انواع آزمایش خون است درحالی که تنها کمی از مردم می‌دانند که آزمایش‌های خون از نظر سیستم ایمنی بدن انسان چیست، زیرا این آزمایش‌ها چندان رایج نیستند. به‌عنوان یک قاعده، چنین آزمایش خون اطلاعاتی در مورد ویروس نقص ایمنی در بدن انسان ارائه می‌دهد و ناشناس است، زیرا به درخواست بیمار انجام می‌شود. برای نمونه‌گیری از خون‌گرفته شده از ورید با معده خالی استفاده می‌شود که از آن سرم برای تحقیق با سانتریفیوژ به دست می‌آید. علاوه بر این، مطالعه سرم خون می‌تواند تعدادی از بیماری‌های مقاربتی (سیفلیس، تبخال، کلامیدیا) و همچنین انواع هپاتیت، سرخک، سرخجه، اوریون و توکسوپلاسموز را آشکار کند. اساساً برای آنالیز الایزا، ماده بیولوژیکی موردمطالعه خون است، اما مایع مغزی نخاعی، محتویات بدن زجاجیه، مایع آمنیوتیک و غیره قابل‌بررسی است.
ایمونوگلوبولین (آنتی‌بادی) چیست؟
ایمونوگلوبولین‌ها مولکول‌های ایمنی هستند که می‌توانند به اکثر عوامل عفونی و سموم بدن متصل شده و آنها را خنثی کنند. در این مورد، مهم‌ترین ویژگی ایمونوگلوبولین‌ها، اختصاصی بودن آنهاست، یعنی توانایی اتصال به آنتی‌ژن خاص. این خاصیت است که برای انجام آزمایش خون برای ایمونوگلوبولین استفاده می‌شود.
پنج نوع ایمونوگلوبولین وجود دارد، اما بیشتر موردمطالعه، ایمونوگلوبولین‌های A، M و G هستند. ایمونوگلوبولین‌های M و G در خون فعال هستند. ایمونوگلوبولین‌های A نوعی مانع بر روی سطح غشاهای مخاطی هستند، زیرا در مقادیر زیادی وجود دارند.انجام آزمایش خون ایمونولوژیک به شما امکان می‌دهد نوع ایمونوگلوبولین‌ها را تعیین کنید، به همین دلیل، ELISA نه‌تنها تشخیص بیماری، بلکه همچنین تعیین مرحله آن و ردیابی پویایی بیماری را امکان‌پذیر می‌کند:
- در ۲ هفته اول بیماری فقط ایمونوگلوبولین A یافت می‌شود.
- از هفته دوم تا سوم بیماری، ایمونوگلوبولین های A و M در خون یافت می‌شوند.
- از ۳ تا ۴ هفته، آزمایش خون برای ایمونوگلوبولین توسط هر سه نوع تعیین می‌شود.
- با بهبودی، ایمونوگلوبولین M در خون ناپدید می‌شود و مقدار A و G 2 تا ۴ برابر کاهش می‌یابد.
- در حضور یک فرایند مزمن، ایمونوگلوبولین G لزوما در خون وجود دارد، ایمونوگلوبولین M وجود ندارد، ایمونوگلوبولین A ممکن است وجود داشته باشد یا نباشد.
مزایای روش ایمونوسوربنت متصل به آنزیم (ELISA):
- حساسیت (دقت) نسبتاً بالا
- هزینه قابل قبول
- امکان تشخیص زودهنگام (به دلیل توانایی تعیین کلاس‌های ایمونوگلوبولین ها در تجزیه‌وتحلیل)
- به شما امکان می‌دهد پویایی فرایند عفونی را ردیابی کنید (به دلیل توانایی تعیین کلاس‌های ایمونوگلوبولین ها)
- راحتی در کار.
- تجزیه‌وتحلیل ایمونولوژیک خون به شما امکان می‌دهد تا پاسخ سریعی دریافت کنید.
معایب آزمایش خون الایزا:
گاهی اوقات ایمونواسی آنزیمی نتایج مثبت یا منفی کاذب می‌دهد.
محدوده آزمایش خون ایمونولوژیک
- تشخیص بیماری‌های ویروسی: هپاتیت، تبخال، ویروس اپشتین بار، سیتومگالوویروس و غیره.
- عفونت‌های مقاربتی: کلامیدیا، سوزاک، تریکوموناس، مایکوپلاسما، اورهاپلاسما.
- سیفلیس
- غدد درون‌ریز (تعیین سطح هورمون).
- تومور مارکرها (تشخیص بیماری‌های انکولوژیک).
- ایمونولوژی (تشخیص نقص ایمنی).
- آلرژی (تشخیص و درمان آلرژی).
آزمایش خون سرولوژیک یکی از انواع آزمایش خون آزمایشگاهی است که برای تشخیص بیماری‌های عفونی و تعیین مرحله فرایند عفونی استفاده می‌شود. پاسخ سرولوژیکی بر اساس برهم‌کنش آنتی‌بادی‌ها و آنتی‌ژن‌ها است. از تعیین آنتی‌ژن برای تعیین جنس و گونه میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شود. این روش تحقیق در اورولوژی و ونیرولوژی استفاده می‌شود. خون برای آزمایش خون سرولوژیکی صبح‌ها با معده خالی از ورید گرفته می‌شود.
آزمایش خون هورمونی
آزمایش خون هورمونی از انوع آزمایش خون است که دقت بالایی دارد. این نوع تحقیقات به تعیین کار کلی اندام‌های سیستم غدد درون‌ریز انسان و همچنین شناسایی بیماری‌های غده هیپوفیز، غده تیروئید، غدد فوق‌کلیوی و سایر اندام‌های غدد درون‌ریز فرد کمک می‌کند. نمونه‌گیری خون در روزهای خاصی بسته به تولید هورمونی که آزمایش می‌شود انجام می‌شود. این می‌تواند تجزیه‌وتحلیلی برای هورمون‌های تیروئید (T4، T3)، غده هیپوفیز (TSH، LH، FSH)، غدد جنسی (تستوسترون، استریول)، غدد فوق‌کلیوی (کورتیزول)، و همچنین هورمون بارداری (HCG) باشد. نتایج کاملاً به سن و جنسیت فرد و همچنین وجود بیماری در سیستم غدد درون‌ریز بستگی دارد.
آماده شدن برای آزمایش هورمونی
مقدار هورمون‌ها در خون به زمان روز بستگی دارد، زیرا ریتم شبانه‌روزی ترشح (آزاد شدن هورمون‌ها) وجود دارد. خون برای تجزیه‌وتحلیل هورمونی باید در صبح با معده خالی گرفته شود.
در زنان، سطوح هورمونی نیز به مرحله چرخه قاعدگی بستگی دارد. مطلوب‌ترین برای تجزیه‌وتحلیل ۵-۷ روز از چرخه، شمارش از روز اول قاعدگی است.
در آستانه تجزیه‌وتحلیل، شما نباید الکل مصرف کنید، همچنین باید از افزایش فعالیت بدنی و موقعیت‌های استرس‌زا اجتناب کنید. توصیه می‌شود یک ساعت قبل از انجام آزمایش سیگار نکشید.
یک هفته قبل از تجزیه‌وتحلیل، شما باید مصرف داروهای هورمونی را متوقف کنید. اگر دارویی برای شما تجویز شده است، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید، ممکن است مجبور شوید آزمایش را به تعویق بیندازید.
چگونه آزمایش هورمونی را به‌درستی انجام دهیم؟
سیستم هورمونی انسان با تمام‌اندام‌ها و سیستم‌های بدن در ارتباط است؛ بنابراین، سطح هورمون‌ها در خون ممکن است به تأثیرات و تغییرات خارجی مختلف در بدن انسان بستگی داشته باشد. توصیه‌های کلی پزشکان به شرح زیر است: انجام آزمایش خون از نظر هورمون‌ها در صبح با معده خالی ضروری است. قبل از اهدای خون برای آزمایش هورمونی، سیگار، الکل و فعالیت بدنی شدید را کنار بگذارید. برای زنان، تجزیه‌وتحلیل بسیاری از هورمون‌ها باید در روزهای خاصی از چرخه قاعدگی انجام شود. برای اینکه نتایج آزمایشات هورمونی تاحدامکان قابل‌اعتماد باشد، با پزشک خود مشورت کنید و توصیه‌های او را دنبال کنید.
چه زمانی آزمایش هورمون خون برنامه‌ریزی‌شده است؟
تجزیه‌وتحلیل هورمونی، به‌عنوان یک قاعده، زمانی انجام می‌شود که مشکوک به اختلال عملکرد غدد درون‌ریز یا زمانی که افزایش اندازه غدد تشخیص داده شود.
نشانه‌هایی برای انجام آنالیز هورمون‌های جنسی زنانه (استروژن ها) عبارت‌اند از:
- بی‌نظمی قاعدگی
- ناباروری
- سقط جنین
- آکنه
- اضافه‌وزن
- ماستوپاتی فیبروز کیستیک (بیماری پستان)
نشانه‌هایی برای انجام آنالیز برای هورمون‌های جنسی مردانه (آندروژن‌ها) عبارت‌اند از:
- سوء ظن به توسعه فرایندهای تومور
- اختلال در عملکرد تخمدان‌ها
- اختلال در عملکرد کلیه
- اضافه‌وزن (چاق بودن)
- ناباروری
- آکنه
- در زنان، رشد موهای زائد بدن
تجزیه‌وتحلیل هورمونی در دوران بارداری در صورت مشکوک شدن به رشد غیرطبیعی جنین تجویز می‌شود. تجزیه‌وتحلیل هورمون hCG (گنادوتروپین جفتی انسان) که توسط سلول‌های غشای جنینی تولید می‌شود، امکان تشخیص بارداری را در اوایل ۶ تا ۱۰ روز پس از لقاح فراهم می‌کند. دقت شود که در دوران بارداری ممکن است انواع آزمایش خون برای مادر در نظر گرفته شود.
رمزگشایی نتایج آزمایش خون برای هورمون‌ها
خون از ورید برای آزمایش هورمون‌ها استفاده می‌شود.
بسته به علائم بالینی که نشان‌دهنده یک آسیب‌شناسی خاص است، معمولاً تجزیه‌وتحلیل با آزمایش هورمون‌های خاص تجویز می‌شود.
کامل ترین تصویر از وضعیت سلامتی را می‌توان با گذراندن تجزیه‌وتحلیل برای هورمون‌های زیر به دست آورد.
هورمون‌های تیروئید:
T3 آزاد (تری یدوتیرونین) – متابولیسم اکسیژن را در بافت ها تحریک می‌کند. مقادیر طبیعی: ۲.۶ – ۵.۷ pmol / l.
T4 آزاد (تیروکسین) – سنتز پروتئین را تحریک می‌کند. مقادیر نرمال: ۰.۷-۱.۴۸ نانوگرم در دسی لیتر.
آنتی‌بادی های تیروگلوبولین (AT-TG) یک پارامتر مهم برای تشخیص تعدادی از بیماری‌های خود ایمنی است. مقادیر نرمال: ۰-۴.۱۱ U / ml.
برخی دیگر…
هورمون‌های هیپوفیز:
TSH (هورمون محرک تیروئید) – تولید هورمون‌های تیروئید (T3 و T4) را تحریک می‌کند. مقادیر نرمال: ۰.۴-۴.۰ mU / L. افزایش مقدار TSH معمولاً نشان‌دهنده کاهش عملکرد تیروئید است.
FSH (هورمون محرک فولیکول)
مقادیر طبیعی: در زنان – بستگی به فاز چرخه قاعدگی دارد. فاز I – 3.35-21.63 mU / ml. فاز II – 1.11-13.99 mU / ml. پس از یائسگی – ۲.۵۸-۱۵۰.۵۳ mU / ml؛ دختران زیر ۹ سال ۰.۲-۴.۲ mU / ml. در مردان – ۱.۳۷-۱۳.۵۸ mU / ml.
LH (هورمون لوتئینه کننده) – مقادیر طبیعی: در زنان – بستگی به فاز چرخه قاعدگی دارد. فاز I – 2.57-26.53 mU / ml. فاز II – 0.67-23.57 mU / ml. پس از یائسگی – ۱۱.۳-۴۰ mU / ml؛ دختران زیر ۹ سال – ۰.۰۳-۳.۹ mU / ml. در مردان – ۱.۲۶-۱۰.۰۵ mU / ml.
پرولاکتین .- عملکرد اصلی تحریک رشد غدد پستانی و شیردهی است. مقادیر طبیعی: در زنان (از اولین قاعدگی تا یائسگی) – ۱.۲-۲۹.۹۳ نانوگرم در میلی‌لیتر؛ در مردان – ۲.۵۸-۱۸.۱۲ نانوگرم در میلی‌لیتر. افزایش غلظت پرولاکتین هیپرپرولاکتینمی نامیده می‌شود. افتراق بین هیپرپرولاکتینمی فیزیولوژیکی و پاتولوژیک. هیپرپرولاکتینمی فیزیولوژیکی می‌تواند در اثر شیردهی، بارداری، فعالیت بدنی شدید، استرس ایجاد شود. افزایش غلظت پرولاکتین در زنان منجر به بی‌نظمی قاعدگی می‌شود و ممکن است علت ناباروری باشد. در مردان، هیپرپرولاکتینمی منجر به کاهش میل جنسی و ناتوانی جنسی می‌شود.
ACTH (هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک) – سنتز و ترشح هورمون‌های آدرنال را تحریک می‌کند. مقادیر نرمال: ۹-۵۲ pg / ml.
و برخی دیگر…
هورمون‌های جنسی:
تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) توسط غدد فوق‌کلیوی و در غدد جنسی (در مردان – در بیضه‌ها، در زنان – در تخمدان‌ها) تولید می‌شود. بر رشد اندام‌های تناسلی، شکل‌گیری ویژگی‌های جنسی ثانویه، رشد استخوان‌ها و ماهیچه‌ها تأثیر می‌گذارد. مقادیر طبیعی: در مردان – ۴.۹۴-۳۲.۰۱ نانومول در لیتر، در زنان – ۰.۳۸-۱.۹۷ نانومول در لیتر.
استروژن ها (هورمون‌های جنسی زنانه). استروژن های اصلی، پروژسترون و استرادیول، توسط غدد فوق‌کلیوی و تخمدان‌ها تولید می‌شوند. مقادیر طبیعی پروژسترون در زنان به مرحله چرخه قاعدگی بستگی دارد: فاز I – 1.0-2.2 نانومولار در لیتر. فاز II – 23.0-30.0 nM / L. برای یائسگی – ۱.۰-۱.۸ nM / L. به طور مشابه برای استرادیول: فاز I – 198-284 pM / L: فاز II – 439-570 pM / L. برای زنان یائسه – ۵۱-۱۳۳ بعد از ظهر / l. افزایش مقادیر استروژن ممکن است نشان‌دهنده تومورهای تخمدان‌ها و قشر آدرنال و همچنین سیروز کبدی باشد. کاهش – در رشد ناکافی و اسکلروز تخمدان.
هورمون‌های آدرنال:
DEA-c (دهیدروپی آندروسترون سولفات) – برای سنتز تستوسترون و استروژن ضروری است. محدوده مقادیر نرمال برای غلظت این هورمون: ۳۵۹۱ – ۱۱۹۰۷ نانومول در لیتر.
در زنان – ۸۱۰ – ۸۹۹۱ نانومول در لیتر. با این حال، این یک تصویر کلی است؛ هنگام پردازش داده‌های تجزیه‌وتحلیل، سن بیمار نیز باید در نظر گرفته شود.
کورتیزول – در بسیاری از فرایندهای متابولیک شرکت می‌کند، به طور فعال در نتیجه پاسخ بدن به گرسنگی یا استرس تولید می‌شود. مقادیر طبیعی: برای کودکان زیر ۱۶ سال – ۳-۲۱ میکروگرم در دسی لیتر، برای بزرگسالان – ۳.۷-۱۹.۴ میکروگرم در دسی لیتر.
آلدوسترون – مسئول تنظیم تعادل آب و نمک در بدن است. مقادیر طبیعی: ۳۵ – ۳۵۰ pg / ml.
آزمایش خون قطعی
انواع آزمایش خون از این نوع بسیار متفاوت از موارد ذکر شده در بالا است زیرا هیچ بیماری یا وضعیت سلامتی انسان را تشخیص نمی‌دهد، بلکه صرفاً ویژگی سیستم گردش خون او را نشان می‌دهد. اینها شامل آزمایش‌هایی برای تعیین گروه خونی، فاکتور Rh و انعقاد است. به‌عنوان یک قاعده، این مطالعات بدون شکست برای افراد حرفه‌ای خاص و همچنین برای همه زنان باردار انجام می‌شود. نمونه‌گیری خون برای تجزیه‌وتحلیل از ورید انجام می‌شود و نیازی به آمادگی خاصی از بیمار ندارد.
کلام آخر
برخی از انواع آزمایش‌خون بسیار نادر هستند و فقط در موارد ضروری و مشکوک صورت می‌گیرند مانند آزمایش خون مولتیپل میلوما. آزمایش‌های نام برده شده جزو رایج ترین و پرکاربردترین آزمایش‌های خون است. امیدواریم که در این مقاله توانسته باشیم اطلاعات مفیدی را درمورد انواع آزمایش خون در اختیار شما گذاشته باشیم.
