ترومبوسیتوز وضعیتی است که در آن تعداد بیش از حد پلاکت در خون وجود دارد. پلاکت‌ها سلول‌های خونی در پلاسما هستند که با چسبیدن به یکدیگر و تشکیل لخته، خونریزی را متوقف می‌کنند. تعداد بیش از حد پلاکت‌ها می‌تواند منجر به شرایط خاصی مانند سکته مغزی، حمله قلبی یا لخته شدن در رگ‌های خونی شود. در ادامه درباره درمان پلاکت خون بالا بیشتر صحبت خواهیم کرد.
در این مقاله می خوانید :
پلاکت خون بالا یا ترومبوسیتوز چیست؟
ترومبوسیتوز به داشتن تعداد بیش از حد پلاکت در خون اشاره دارد. پلاکت‌ها سلول‌های خونی در پلاسما هستند که با چسبیدن به یکدیگر و تشکیل لخته، خونریزی را متوقف می‌کنند. تعداد بیش از حد پلاکت‌ها می‌تواند منجر به شرایط خاصی از جمله سکته مغزی، حمله قلبی یا لخته شدن در رگ‌های خونی شود. دو نوع ترومبوسیتوز وجود دارد: اولیه و ثانویه.
ترومبوسیتوز اولیه بیماری است که در آن سلول‌های غیرطبیعی در مغز استخوان باعث افزایش پلاکت‌ها می‌شوند. به آن ترومبوسیتمی ضروری(یا ET) نیز می‌گویند. علت ناشناخته است. این یک بیماری ارثی (ژنتیکی) در نظر گرفته نمی‌شود، حتی اگر جهش‌های ژنی خاصی در خون یا مغز استخوان یافت شده باشد. ترومبوسیتوز ثانویه یا واکنشی ناشی از بیماری دیگری است که ممکن است بیمار از آن رنج ببرد، مانند:
- کم خونی ناشی از کمبود آهن.
- سرطان.
- التهاب یا عفونت،
- جراحی، به ویژه اسپلنکتومی (برداشتن طحال).
چه کسانی دچار ترومبوسیتوز می‌شوند؟
این بیماری اغلب در افراد مسن دیده می‌شود. در واقع، اکثر افراد مبتلا به این بیماری در حدود ۶۰ سالگی تشخیص داده می‌شوند.
علائم پلاکت خون بالا چیست؟
اکثر افرادی که دارای تعداد پلاکت بالا هستند، حداقل در ابتدا علائمی ندارند. اگر علائمی دارید، می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- کبودی پوست.
- خونریزی از جاهایی مانند بینی، دهان و لثه.
- خونریزی در معده یا مجرای روده.
- لخته شدن خون غیرطبیعی نیز می‌تواند رخ دهد که منجر به سکته مغزی، حمله قلبی و لخته شدن غیرعادی در رگ‌های خونی شکم شود.
برخی از بیماران مبتلا به ترومبوسیتمی اساسی دچار اریترومالژیا می‌شوند، وضعیتی که باعث درد، تورم و قرمزی دست و پا می‌شود. بی حسی و گزگز نیز رخ می‌دهد.
چگونه پلاکت خون بالا تشخیص داده می‌شود؟
یافتن شرایط زمینه‌ای (مانند کم خونی فقر آهن، سرطان یا عفونت) می‌تواند به تشخیص و مدیریت ترومبوسیتوز یا پلاکت خون بالا کمک کند. اگر علت ثانویه شناسایی نشد، مهم است که ترومبوسیتمی ضروری را رد کنید.
پزشک ممکن است آزمایش خون برای یک ژن خاص به نام JAK2 را که برای تشخیص ET استفاده می‌شود، درخواست کند. با این حال، تنها در ۵۰ درصد موارد مثبت است. سایر جهش‌های ژنی نیز آزمایش می‌شوند، اما فقط در درصد کمی از افراد مثبت هستند.
پزشک ممکن است بیوپسی مغز استخوان را برای کمک به تایید تشخیص پیشنهاد کند.
پلاکت خون بالا چگونه درمان می‌شود؟
افرادی که هیچ علامتی ندارند فقط به معاینات معمول توسط پزشک خود نیاز دارند. اشکال ثانویه ترومبوسیتوز به ندرت نیاز به درمان دارند.
برای کسانی که علائم دارند، چند گزینه درمانی در دسترس است. یکی درمان بیماری است که باعث پلاکت خون بالا می‌شود. در برخی موارد، برای کمک به جلوگیری از لخته شدن خون، می‌توانید آسپرین مصرف کنید. دوز کم استفاده شده برای این منظور معمولا باعث ناراحتی معده یا خونریزی نمی‌شود.
در ترومبوسیتمی ضروری، از داروهایی مانند هیدروکسی اوره یا آناگرلید برای سرکوب تولید پلاکت توسط مغز استخوان استفاده می‌شود. این داروها معمولاً باید به طور نامحدود مصرف شوند. درمان با اینترفرون گاهی ضروری است اما با تعداد بیشتری از عوارض جانبی همراه است.
اکنون عوامل جدیدتری در تلاش برای سرکوب تولید بیش از حد پلاکت‌ها در حال توسعه هستند. در موارد ترومبوسیتوز شدید تهدید کننده زندگی، روشی به نام پلاکت فرزیس انجام می‌شود تا بلافاصله تعداد پلاکت‌ها به سطوح ایمن کاهش یابد. در این روش از ابزار خاصی برای خارج کردن خون، جداسازی و برداشتن پلاکت‌ها و سپس بازگرداندن سایر سلول‌های خونی به بیمار استفاده می‌شود.
چشم انداز فردی که ترومبوسیتوز دارد چیست؟
در ترومبوسیتوز ثانویه زمانی که مشکل زمینه‌ای که باعث افزایش تعداد پلاکت‌ها می‌شود برطرف شود فرد بهبود خواهد یافت. این می‌تواند به این معنی باشد که عفونت فرد درمان می‌شود یا پس از جراحی بهبود می‌یابند. حتی اگر تعداد پلاکت‌ها برای مدت کوتاهی (یا حتی به طور نامحدود پس از برداشتن طحال) افزایش یابد، ترومبوسیتوز ثانویه معمولاً منجر به لخته شدن خون غیرطبیعی نمی‌شود.
ترومبوسیتوز اولیه یا ترومبوسیتمی ضروری می‌تواند باعث خونریزی جدی یا عوارض لخته شود. معمولاً میتوان با حفظ کنترل خوب تعداد پلاکت‌ها با داروها از این موارد جلوگیری کرد. با این حال، پس از سال‌ها ابتلا به این بیماری، فیبروز مغز استخوان (اسکار) ایجاد می‌شود. در درصد کمی از بیماران، ترومبوسیتمی ضروری می‌تواند منجر به سرطان خون شود.
در بیماری‌های قلبی عروقی لخته شدن خون اگر به صورت غیرطبیعی اتفاق بیفتد می‌تواند منجر به حملات قلبی یا سکته مغزی در افراد شود.
عوامل ضد پلاکتی برای درمان بسیاری از مشکلات قلبی و عروقی شایع استفاده می‌شود. آسپرین و دیگر داروهای ضدپلاکت خون داروهای مناسبی برای جلوگیری از حمله قلبی یا سکته مغزی هستند.
دیدگاه کاربران
فریده رهبر
سلام خسته نباشید با پلاکت ۷۰۰۰۰۰ میتوان عمل جراحی انجام داد؟