دیابت زمانی رخ می‌دهد که گلوکز خون که قند خون نیز نامیده می‌شود، بسیار بالا باشد. گلوکز خون منبع اصلی انرژی است و از غذایی که می‌خورید به دست می‌آید. گلوکز برای سلامتی حیاتی است زیرا منبع مهم انرژی برای سلول‌هایی است که ماهیچه‌ها و بافت‌های بدن را می‌سازند. همچنین منبع اصلی سوخت مغز است. علت اصلی دیابت بسته به نوع آن متفاوت است. دیابت می‌تواند منجر به قند اضافی در خون شود. قند بیش از حد در خون می‌تواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود.
در این مقاله می خوانید :
انواع مختلف دیابت
شایع‌ترین انواع دیابت عبارت‌اند از دیابت نوع ۱، نوع ۲ و دیابت بارداری.
دیابت نوع ۱
اگر دیابت نوع ۱ دارید، بدنتان انسولین نمی‌سازد. سیستم ایمنی بدن به سلول‌های پانکراس که انسولین می‌سازند حمله می‌کند و آن‌ها را از بین می‌برد. دیابت نوع ۱ معمولاً در کودکان و بزرگسالان جوان تشخیص داده می‌شود، اگرچه در هر سنی می‌تواند ظاهر شود. افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ برای زنده ماندن باید هر روز انسولین مصرف کنند.
دیابت نوع ۲
اگر دیابت نوع ۲ دارید، بدنتان انسولین را به خوبی تولید یا استفاده نمی‌کند. می‌توانید در هر سنی، حتی در دوران کودکی، به دیابت نوع ۲ مبتلا شوید. با این حال، این نوع دیابت بیشتر در افراد میانسال و مسن رخ می‌دهد. نوع ۲ شایع‌ترین نوع دیابت است.
دیابت بارداری
دیابت بارداری در برخی از زنان در دوران بارداری ایجاد می‌شود. بیشتر اوقات، این نوع دیابت پس از تولد نوزاد از بین می‌رود. با این حال، اگر دیابت بارداری داشته‌اید، شانس بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع ۲ در آینده دارید. گاهی اوقات دیابت تشخیص داده شده در دوران بارداری در واقع دیابت نوع ۲ است.
علائم دیابت چیست؟
برخی از علائم و نشانه‌های دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ عبارت‌اند از:
- افزایش تشنگی
- تکرر ادرار
- گرسنگی شدید
- کاهش وزن بی دلیل
- وجود کتون در ادرار (کتون‌ها محصول جانبی تجزیه ماهیچه‌ها و چربی هستند که زمانی اتفاق می‌افتد که انسولین کافی موجود نباشد.)
- خستگ
- تاری دید
- زخم‌هایی که دیر التیام می‌یابند
- عفونت‌های مکرر مانند عفونت لثه یا پوست و عفونت‌های واژن
دیابت نوع ۱ می‌تواند در هر سنی ایجاد شود، اگرچه اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر می‌شود. دیابت نوع ۲، نوع شایع‌ترین است و می‌تواند در هر سنی ایجاد شود، اگرچه در افراد بالای ۴۰ سال بیشتر دیده می‌شود.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند؟
اگر سابقه خانوادگی دیابت یا اضافه وزن دارید، احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را دارید. عدم فعالیت بدنی، نژاد، و برخی مشکلات سلامتی مانند فشار خون بالا نیز بر شانس ابتلا به دیابت نوع ۲ تأثیر می‌گذارد. همچنین در صورت ابتلا به پیش دیابت یا دیابت بارداری در دوران بارداری، احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ بیشتر است.
افراد مبتلا به دیابت چه مشکلاتی برای سلامتی دارند؟
با گذشت زمان، گلوکز خون بالا منجر به مشکلاتی زیر می‌شود؛
- بیماری قلبی
- سکته
- بیماری کلیوی
- مشکلات چشمی
- بیماری دندان
- آسیب عصبی
- مشکلات پا
می‌توانید اقداماتی را برای کاهش ابتلا به این مشکلات سلامتی مرتبط با دیابت انجام دهید. مانند، درمان دیابت با پیوند مغز استخوان که در ادامه به بررسی این درمان پرداخته‌ایم.
تشخیص دیابت به چه صورت است؟
آزمایشات لازم برای تشخیص دیابت نوع ۱ و نوع ۲
تست هموگلوبین گلیکوزیله (A1C)
این آزمایش خون که نیازی به ناشتا بودن ندارد، میانگین سطح قند خون فرد را در دو تا سه ماه گذشته نشان می‌دهد. درصد قند خون متصل به هموگلوبین (پروتئین حامل اکسیژن در گلبول‌های قرمز) را اندازه گیری می‌کند. هر چه سطح قند خون فرد بالاتر باشد، هموگلوبین بیشتری با قند متصل خواهد داشت. سطح A1C 6.5٪ یا بالاتر در دو آزمایش جداگانه نشان می‌دهد که فرد دیابت دارد. A1C بین ۵.۷ تا ۶.۴ درصد نشان دهنده پیش دیابت است. زیر ۵.۷ نرمال در نظر گرفته می‌شود.
آزمایش قند خون تصادفی
در این آزمایش نمونه خون به صورت تصادفی گرفته خواهد شد. صرف نظر از آخرین باری که غذا خورده‌اید، سطح قند خون ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر نشان دهنده دیابت است.
آزمایش قند خون ناشتا
در صورت ناشتا بودن نمونه خون گرفته می‌شود. سطح قند خون ناشتا کمتر از ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر (۵.۶ میلی مول در لیتر) طبیعی است. سطح قند خون ناشتا از ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلی گرم در دسی لیتر (۵.۶ تا ۶.۹ میلی مول در لیتر) پیش دیابت محسوب می‌شود. اگر در دو آزمایش جداگانه ۱۲۶ میلی گرم در دسی لیتر (۷ میلی مول در لیتر) یا بیشتر باشد، فرد دیابت دارد.
تست گلوکز خوراکی
برای این آزمایش، فرد یک شب ناشتا است و سطح قند خون ناشتا اندازه گیری می‌شود. سپس یک مایع شیرین می‌نوشد و سطح قند خون به طور دوره‌ای برای دو ساعت آینده آزمایش می‌شود. سطح قند خون کمتر از ۱۴۰ میلی گرم در دسی لیتر (۷.۸ میلی مول در لیتر) طبیعی است. ۲۰۰ میلی گرم در دسی لیتر (۱۱.۱ میلی مول در لیتر) پس از دو ساعت نشان دهنده دیابت است. اندازه گیری بین ۱۴۰ تا ۱۹۹ میلی گرم در دسی لیتر (۷.۸ میلی مول در لیتر و ۱۱.۰ میلی مول در لیتر) نشان دهنده پیش دیابت است.
پیوند مغز استخوان چگونه می‌تواند دیابت را درمان کند؟
دیابت نوع ۱ ناشی از هدف قرار دادن و از بین بردن سلول‌های بتا است که انسولین تولید می‌کنند و توسط سیستم ایمنی بدن در پانکراس تشکیل می‌شوند. حتی اگر افراد پیوند سلول‌های جزیره‌ای را دریافت کنند، سیستم ایمنی آن‌ها همچنان تلاش می‌کند سلول‌های پیوندی را از بین ببرد، بنابراین گیرندگان پیوند باید برای جلوگیری یا به تاخیر انداختن تخریب سلول‌های پیوندی، داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف کنند. پیوند مغز استخوان تلاشی برای تضعیف سیستم ایمنی بدن است تا دیگر به سلول‌های تولید کننده انسولین پانکراس حمله نکند.
پیوند مغز استخوان برای درمان دیابت چگونه انجام می‌شود؟
مرحله اول برداشتن نمونه‌ای از سلول‌های بنیادی از مغز استخوان موجود بیمار است. مرحله بعدی شامل بیمارانی می‌شود که دوز بالایی از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی را برای از بین بردن سیستم ایمنی بدن دریافت کرده‌اند. با نداشتن سیستم ایمنی برای دفاع از بدن، بیماران در انزوا و دور از عفونت نگه داشته می‌شوند. سپس سلول‌های بنیادی مغز استخوان به داخل مغز استخوان پیوند زده می‌شوند.
آیا پیوند مغز استخوان در درمان دیابت نوع ۱ موفقیت آمیز است؟
پیگیری انجام شده در سال ۲۰۰۹ نشان داده است که ۱۲ بیمار توانسته‌اند بیش از ۳ سال بدون تزریق انسولین زندگی عادی خود ادامه دهند. همچنین ۸ نفر دیگر تنها با تزریق‌های انسولین متناوب را در یک دوره پنج ساله به زندگش عادی خود ادامه دادند. یکی از بیماران به پیوند پاسخ نداد و نیاز داشت که فوراً تزریق انسولین انجام دهد. ۲ بیمار دیگر پس از ۱ ماه نیاز به دریافت انسولین داشتند. ۱ بیمار مبتلا به پنومونی و ۲ بیمار دیگر دچار اختلال عملکرد غدد درون ریز دیررس شدند.
