سرطان رحم، از لایه سلولهایی که پوشش داخلی رحم را تشکیل می دهند آغاز می شود. رحم عضوی لگنی توخالی و به شکل گلابی است که در آن رشد جنین اتفاق می افتد. سرطان رحم اغلب در مراحل اولیه تشخیص داده می شود زیرا به طور مکرر خونریزی غیرطبیعی از واژن را، ایجاد می کند. علت شناخته ی شده ی آن، این است که چیزی، برای ایجاد تغییرات (جهش) در DNA سلولهای رحم رخ می دهد.
این جهش سلولهای سالم و طبیعی را به سلولهای غیرطبیعی تبدیل می کند. سلولهای سالم با سرعت تعیین شده رشد و تکثیر می کنند و در نهایت در یک زمان مشخص می میرند. سلولهای غیرطبیعی خارج از کنترل رشد و تکثیر می یابند و در یک زمان مشخص نمی میرند. در نتیجه سلولهای غیرطبیعی جمع شده یک توده تشکیل می دهند. سلولهای سرطانی به بافتهای مجاور حمله کرده و می توانند از تومور اولیه جدا شده و در جاهای دیگر بدن پخش شوند.
در این مقاله، عوامل خطر و راه های جلوگیری از سرطان رحم را به طور کامل مورد بررسی قرار داه ایم. با ما همراه باشید.
در این مقاله می خوانید :
پیشگیری چیست؟
پیشگیری از سرطان اقدامی است که برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان انجام می شود. امیدواریم این امر باعث کاهش تعداد مرگ و میر ناشی از سرطان شود. دانشمندان برای جلوگیری از شروع سرطان، عوامل خطر و عوامل محافظتی را بررسی می کنند. هر چیزی که احتمال ابتلا به سرطان شما را افزایش دهد عامل خطر ابتلا به سرطان نامیده می شود. هر چیزی که احتمال ابتلا به سرطان شما را کاهش دهد یک عامل محافظت کننده از سرطان نامیده می شود.
می توان از برخی عوامل خطر سرطان جلوگیری کرد ، اما بسیاری از آنها نمی توانند. به عنوان مثال ، هم سیگار کشیدن و هم ژن های خاص وراثتی ، برخی از انواع سرطان از عوامل خطرزا هستند ، اما فقط می توان از استعمال سیگار جلوگیری کرد. داشتن یک عامل خطر برای سرطان های رحم یا حتی چندین عامل به معنای ابتلای قطعی به این بیماری نیست. همچنین، نداشتن عوامل خطر به این معنی نیست که هرگز به سرطان مبتلا نخواهید شد.
عوامل خطر برای سرطان رحم را، شامل چه مواردی می باشد؟
عامل خطر هر چیزی است که احتمال ابتلا به سرطان در فرد را افزایش می دهد. اجتناب از عوامل خطر سرطان رحم، به پیشگیری از آن، کمک می کند. عوامل خطر در اکثر اوقات، مستقیماً باعث سرطان نمی شوند. اغلب بر پیشرفت سرطان تأثیر می گذارند. همانطور که گفتیم؛ برخی از افراد با چندین فاکتور خطر هرگز به سرطان مبتلا نمی شوند ، در حالی که برخی از افراد مبتلا به سرطان، بدون داشتن عوامل خطر شناخته شده هستند. عوامل زیر خطر ابتلا به سرطان رحم در زن را، افزایش می دهد:
- سن: سرطان رحم غالباً در زنان بالای ۵۰ سال اتفاق می افتد. میانگین سنی در افراد مبتلا به سرطان رحم، ۶۰ سال است. سرطان رحم در زنان زیر ۴۵ سال شایع نیست.
- چاقی: چاقی یک عامل خطرناک جدی برای سرطان رحم است. استروژن هورمون جنسی است که می تواند خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش دهد. تخمدان های زن، بیشتر استروژن بدن را، قبل از یائسگی تولید می کنند. اما بافت چربی می تواند برخی دیگر از هورمون ها به نام آندروژن را، به استروژن تغییر دهد. این خطر با افزایش شاخص توده بدن (BMI) ، که نسبت وزن فرد به قد است ، افزایش می یابد. در مقایسه با زنانی که وزن خوبی دارند ، سرطان رحم در زنان دارای اضافه وزن دو برابر و در زنان چاق بیش از ۳ برابر شایع است.
- ژنتیک و سابقه خانوادگی سرطان رحم: غالبا در خانواده هایی که سرطان روده بزرگ، ارثی است، سرطان رحم نیز وجود دارد. همچنین، زنان در خانواده های مبتلا به سندرم لینچ ، که سرطان روده بزرگ غیر پولیپوز غیر ارثی (HNPCC) نیز نامیده می شود ، خطر بیشتری برای سرطان رحم دارند. در برخی موارد، زنان مبتلا به این سندرم تا ۷۰٪ خطر ابتلا به این سرطان را دارند ، حتی اگر هیچ سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ یا سرطان های دیگر نداشته باشند. وجود سندرم لینچ پیامدهای مهمی برای زنان و اعضای خانواده آنها دارد.
در بیشتر موارد ، این اختلال ناشی از نقص در ژن ترمیم کننده، عدم تطابق MLH1 یا ژن MSH2 است. اما حداقل ۵ ژن دیگر که عبارت اند از: MLH3 ، MSH6 ، TGBR2 ، PMS1 و PMS2 می توانند باعث سندروم لینچ شوند. کپی غیر عادی از هر یک از این ژن ها توانایی بدن در ترمیم آسیب DNA یا کنترل رشد سلول را ، کاهش می دهد. این امر منجر به خطر بسیار بالای سرطان روده بزرگ و سرطان رحم می شود.
سندرم تخمدان پلی کیستیک (اختلال در هورمون های ساخته شده توسط تخمدان) و سندرم کاودن نیز، از بیماری های ارثی هستند که با افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم در ارتباط هستند. زنان با سابقه خانوادگی سرطان رحم، در یکی از بستگان درجه یک (مادر ، خواهر یا دختر) نیز در معرض خطر ابتلا به این سرطان هستند. - دیابت: سرطان آندومتر تقریباً دو برابر بیشتر در زنان مبتلا به دیابت نوع ۲ شایع می باشد. دیابت بیشتر در افرادی که دارای اضافه وزن و فعالیت کمتری هستند، وجود دارد.
- تاموکسیفن: زنانی که داروی تاموکسیفن (Nolvadex) را برای جلوگیری یا درمان سرطان سینه مصرف می کنند، در معرض خطر ابتلا به سرطان رحم هستند. تاموکسیفن در بافت سینه به عنوان یک ضد استروژن عمل می کند ، اما مانند یک استروژن در رحم عمل می کند. در زنانی که یائسگی را پشت سر گذاشته اند ، می تواند باعث رشد مخاط رحم شود که خطر سرطان رحم را، افزایش می دهد. فواید تاموکسیفن معمولاً بیشتر از خطر ابتلا به سرطان رحم است .
- پرتو درمانی. زنانی که قبلاً تحت پرتودرمانی برای سرطان دیگری در ناحیه لگن که قسمت تحتانی شکم بین استخوان های مفصل ران است ، بوده اند ، در معرض خطر سرطان رحم قرار می گیرند. زیرا پرتوی مورد استفاده برای درمان برخی دیگر از سرطان ها می تواند به DNA سلول ها آسیب برساند.
- عوامل هورمونی: عدم تعادل هورمونی زن، در پیشرفت بیشتر سرطان های رحم نقش دارد. بسیاری از عوامل خطر سرطان رحم، بر میزان استروژن تأثیر می گذارد. قبل از یائسگی ، تخمدان منبع اصلی ۲ نوع هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون است. تعادل بین این هورمون ها هر ماه در طول چرخه قاعدگی زنان تغییر می کند. این باعث تولید پریود ماهیانه در یک زن می شود و رحم را، سالم نگه می دارد. تغییر در تعادل این هورمون ها به سمت استروژن بیشتر مانند قاعدگی زودرس و یائسگی دیر رس، خطر ابتلا به سرطان رحم در زن را افزایش می دهد. بعد از یائسگی ، تخمدان ها ساخت این هورمون ها را متوقف می کنند ، اما مقدار کمی استروژن هنوز به طور طبیعی در بافت چربی ساخته می شود. استروژن حاصل از بافت چربی بعد از یائسگی تأثیر بیشتری نسبت به قبل از یائسگی دارد.
- استروژن درمانی: اغلب درمان علائم یائسگی یا زنانی که تخمدان آنها برداشته شده است، با هورمون های استروژن به عنوان هورمون درمانی (HT) یا جایگزینی هورمون انجام می شود. درمان با استروژن به کاهش گرگرفتگی ، بهبود خشکی واژن و جلوگیری از ضعیف شدن استخوان ها (پوکی استخوان) که می تواند با یائسگی رخ دهد ، کمک می کند. اما استفاده از استروژن به تنهایی، بدون پروژسترون می تواند منجر به سرطان رحم شود. برای کاهش این خطر ، باید پروژسترون یا دارویی مانند آن، همراه با استروژن تجویز شود. به این روش هورمون درمانی ترکیبی گفته می شود.
زنانی که برای درمان علائم یائسگی همراه با استروژن، از پروژسترون نیز استفاده می کنند ، خطر ابتلا به سرطان رحم ندارند. اما هنوز هم ، مصرف این ترکیب احتمال ابتلا به سرطان سینه در زن و همچنین خطر لخته شدن خون را، افزایش می دهد.مانند هر داروی دیگر ، هورمون ها باید در کمترین دوز مورد نیاز و برای کمترین زمان ممکن، برای کنترل علائم استفاده شوند. همچنین همانند سایر داروهایی که برای مدت طولانی مصرف می کنید ، باید مرتباً به پزشک مراجعه کنید. - تومورهای تخمدان: تومور سلول گرانولوزا که نوع خاصی از تومور تخمدان می باشد. در اکثر موارد باعث ایجاد استروژن می شود. در صورت کنترل نشدن این استروژن های ایجاد شده توسط تخمدان، میزان سطوح استروژن به طور قابل توجهی افزایش می یابد. این عدم تعادل هورمون، رحم را تحریک کرده و منجر به سرطان رحم می شود. گاهی اوقات خونریزی واژینال در اثر سرطان رحم، اولین علامت یکی از این تومورها است.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک: زنان مبتلا به بیماری به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، دارای سطح هورمون غیر طبیعی مانند آندروژن (هورمون های مردانه) و سطح استروژن بالاتر و سطح پایین تر پروژسترون هستند. افزایش استروژن نسبت به پروژسترون احتمال ابتلا به سرطان رحم را، در خانم افزایش دهد. PCOS همچنین علت اصلی ناباروری در زنان است.
- استفاده از دستگاه داخل رحمی: به نظر می رسد خطر ابتلا به سرطان آندومتر در زنانی که از دستگاه داخل رحمی (IUD) برای جلوگیری از بارداری استفاده می کنند ، وجود دارد. اطلاعات مربوط به این اثر محافظتی فقط به IUD که فاقد هورمون است محدود می شود. محققان هنوز مطالعه نکرده اند که آیا انواع جدیدی از IUD که پروژسترون آزاد می کنند تاثیری بر خطر سرطان آندومتر دارند یا خیر.
- سرطان سینه یا تخمدان: زنان مبتلا به سرطان پستان یا سرطان تخمدان نیز، ممکن است در معرض خطر افزایش سرطان رحم باشند. برخی از فاکتورهای خطرناک رژیم غذایی ، هورمونی و تولید مثل برای سرطان پستان و تخمدان نیز خطر سرطان آندومتر را افزایش می دهند.
- نداشتن بارداری: تعادل هورمونی در دوران بارداری به سمت پروژسترون بیشتر، تغییر می کند. بنابراین داشتن بارداری، به محافظت در برابر سرطان آندومتر کمک می کند. زنانی که هرگز حامله نشده اند، نسبت به زنان باردار مدت طولانی تری در معرض استروژن قرار دارند. این خطر سرطان رحم را، افزایش می دهد.
- سیگار کشیدن: این عامل نیز، خطر ابتلا به سرطان رحم را افزایش می دهد.
- هیپرپلازی آندومتر: آندومتر، ضخیم شدن غیرطبیعی پوشش رحم است. این سرطان نیست ، اما در بعضی موارد منجر به سرطان رحم می شود.
چگونه می توانم از ابتلا به سرطان رحم را جلوگیری کنم؟
همانطور که در بالا توضیح دادیم؛ عوامل مختلفی در بروز سرطان رحم نقش دارند. از جمله راه های جلوگیری از آن اگرچه هیچ روش اثبات شده ای برای جلوگیری کامل از سرطان رحم وجود ندارد ، این است که عوامل خطر را کاهش دهید. پیشگیری از سرطان رحم، حفظ تعادل سالم بین دو هورمون استروژن و پروژستین است همچنین با انجام موارد زیر، می توانید از بروز این سرطان جلوگیری کنید:
- کاهش وزن اضافی بدن: در زنان ، بافت چربی اضافی می تواند به صورت مازاد استروژن تولید کند. از رژیم های غذایی پرچرب به شدت دوری کنید. به طور کلی افرادی که دارای اضافه وزن هستند بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان هستند.
- استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری: استفاده از قرص های ضد بارداری خطر ابتلا به سرطان رحم را، کاهش می دهد. این خطر در زنانی که به مدت طولانی قرص می خورند؛ کمترین میزان است و این محافظت حداقل ۱۰ سال پس از قطع مصرف قرص، ادامه دارد. قرص های جلوگیری از بارداری ترکیبی از استروژن و پروژسترون دارند که به صورت چرخشی مصرف می شوند و یک قاعدگی ماهیانه تولید می کنند. این امر احتمال رشد بیش از حد پوشش رحم را، کاهش می دهد. به ویژه هنگامی که برای مدت زمان طولانی مصرف شود. مصرف این قرص ها خطراتی دارد، زنان را در معرض لخته شدن خون ، سکته مغزی و حمله قلبی قرار می دهد.
- بارداری و شیردهی: میزان استروژن در دوران بارداری و هنگام شیردهی کمتر است. در نتیجه، خطر سرطان رحم، در زنانی که بچه دار شده اند کمتر است.
- فعالیت بدنی: بسیاری از مطالعات نشان داده است که زنانی که بیشتر ورزش می کنند کمتر در معرض خطر سرطان رحم قرار دارند. انجام فعالیت بدنی و ورزش را هرگز فراموش نکنید. فعایت های بدنی شامل کارهایی در محل کار و خونه نیز می شود.
