برای درمان بیماران مبتلا به سرطان، از روش های متفاوتی استفاده می شود که پیوند مغز استخوان (BMT) یک درمان موثر به شمار می رود. در پیوند مغز استخوان، سلول های سالم مغز استخوان از خود بیمار یا فرد دیگری گرفته می شود؛ سپس، بعد از فیلتر کردن ، به بیما مورد نظر منتقل می شوند. هدف از BMT انتقال سلولهای سالم مغز استخوان به فرد است.
در این مقاله، جنبه های مختلف پیوند مغز را، به عنوان یک گزینه درمانی، مورد بررسی قرار داده ایم. با ما همراه باشید.
میزان قطعیت درمان با پیوند مغزاستخوان
تحقیقات نشان می دهد ، انجام پیوند مغز استخوان برای افراد مبتلا به بیماری تالاسمی و بیماران با نقص سیستم ایمنی، درمان قطعی است. اما، پیوند مغز استخوان برای درمان سرطان تا ۸۰ درصد به بهبودی کمک می کند.
چرا پیوند مغز استخوان انجام می دهیم؟
هدف اصلی پیوند مغز استخوان، بهبود بسیاری از بیماری ها و انواع سرطان است. گاهی دوزهای شیمی درمانی یا پرتودرمانی مورد نیاز برای درمان سرطان، به قدری زیاد می باشد که سلولهای بنیادی مغز استخوان فرد، به طور دائمی آسیب می بینند یا از بین می روند. در این حالت نیز، از پیوند مغز استخوان استفاده می کنیم. در صورت تخریب مغز استخوان توسط بیماری، باز هم به پیوند مغز استخوان نیازمند می شویم.
چه بیماری هایی از پیوند مغز استخوان بهره مند شوند؟
برای بیماری های زیر از پیوند مغز استخوان کمک می گیریم:
- بیماری لوسمی
- کم خونی شدید آپلاستیک
- بیماری لنفوم
- بیماری مولتیپل میلوما
- اختلالات نقص ایمنی
- برخی از سرطان ها
انواع مختلف پیوند مغز استخوان کدامند؟
پیوند مغز استخوان بسته به اینکه اهدا کننده به چه صورت باشد ، انواع مختلفی دارد. انواع مختلف BMT شامل موارد زیر است:
- پیوند مغز استخوان اتولوگ: در این نوع پیوند، اهدا کننده خود بیمار است. سلول های بنیادی از طریق برداشت مغز استخوان یا فرآیند جمع آوری سلول های بنیادی خون محیطی ( آفرز) از بیمار گرفته می شوند ، سپس منجمد و پس از درمان فشرده ی آنها، به بیمار پس داده می شوند.
- پیوند مغز استخوان آلوژنیک: اهدا کننده فرد دیگری است؛ که همان نوع ژنتیکی بیمار را دارد. در نتیجه، سلولهای بنیادی از طریق برداشت مغز استخوان و یا آفرز از یک اهدا کننده همسان ژنتیکی گرفته می شوند. اهدا کنندگان برای پیوند مغز استخوان آلوژنیک معمولا خواهر یا برادر هستند. در موارد نادر، پدر و مادر نیز، می توانند باشند.
- پیوندهای مغز استخوان غیرمرتبط UBMT یا MUD: در این پیوند به اهداکننده ای که دارای ژنتیک متفاوت می باشد، نیاز داریم. برای یافتن این افراد باید در نوبت بمانید؛ تا فردی متناسب شما پیدا شود.
- پیوند بند ناف: می توان، سلولهای بنیادی را، بلافاصله پس از زایمان، از بند ناف نوزاد به دست آورد. این سلولهای بنیادی سریعتر و موثرتر از سلولهای بنیادی گرفته شده از مغز استخوان کودک یا بزرگسال دیگران، به سلولهای خونی بالغ و فعال تبدیل می شوند. این سلول های بنیادی آزمایش ، شمارش و تا زمانی که برای پیوند لازم باشند، منجمد می شوند.
انجام فرایند پیوند مغز استخون به چه عواملی بستگی دارد؟
تصمیم برای پیوند مغز استخوان، براساس بسیاری از فاکتورها از جمله موارد زیر است:
- سن ، سلامت کلی و سابقه پزشکی بیمار
- میزان بیماری
- در دسترس بودن یک اهدا کننده
- تحمل بیمار نسبت به داروها یا روشهای درمانی خاص
- دوره بیماری
- میزان آمادگی بدن بیمار برای پذیرفتن
روش پیوند مغز استخوان
روش پیوند مغز استخوان بسته به نوع پیوند ، نوع بیماری نیاز به پیوند و تحمل شما برای داروهای خاص، متفاوت است. فرایندی که در طی پیوند مغز استخوان رخ می دهد، عبارت اند از:
غالباً ، مقادیر بالای شیمی درمانی یا پرتودرمانی در مرحله آماده سازی، انجام می شود. این درمان شدید، برای درمان موثر بدخیمی و ایجاد فضای رشد در سلولهای جدید در مغز استخوان لازم است. معمولا به دلیل تأثیر بر مغز استخوان ، این روش درمانی میلوآبلاشن نیز نامیده می شود. مغز استخوان بیشتر سلولهای خونی بدن ما را تولید می کند. میلوآبلاشن درمانی از روند تولید سلول، جلوگیری می کند و مغز خالی می شود. زیرا برای ایجاد فضای رشد سلولهای بنیادی جدید و ایجاد سیستم جدید تولید سلولهای خونی ، مغز خالی لازم است.
پس از شیمی درمانی یا پرتودرمانی ، پیوند مغز از طریق کاتتر وریدی مرکزی به جریان خون، انجام می شود. سلولهای بنیادی به مغز استخوان راه یافته و سلولهای خونی سالم و جدید را، تولید مثل و رشد می کنند. پس از پیوند ، مراقبت هایی برای پیشگیری، درمان عفونت ها و عوارض جانبی درمان ها انجام می شود. این مراقبت ها شامل آزمایش خون مکرر ، نظارت دقیق از علائم حیاتی ، اندازه گیری دقیق ورودی و خروجی مایعات ، وزن گیری روزانه و ایجاد یک محیط تمیز می باشد.
